شیوه موضع گیری امام هادی در برابر نظریه خلق قرآن

حجت الاسلام مهدی نورمحمدی محقق رسمی پژوهشکده تاریخ و سیره اهل بیت(ع) در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری رسا، با اشاره به سوم رجب سالروز شهادت امام هادی(ع) و تسلیت این روز به همه شیعیان به واکاوی تاریخی تفاوت های مواجهه امام هادی(ع) با معتزله در موضوع خلق قرآن پرداخت.

وی افزود: نظرية خلق قرآن یا قدم و حدوث قرآن، یکی از جنجالی ترین مباحث کلامی است که مناقشات فراوانی را میان متکلمان مسلمان ایجاد کردد، طرفداران نظرية خلق قرآن، این کتاب را مخلوق و حادث دانسته و در مقابل کسانی قرار گرفته اند که قرآن را غیرمخلوق و قديم شمرده اند.

حجت الاسلام نورمحمدی با بیان این که معتزله، از مدافعان اصلى نظرية خلق قرآن شناخته شده اند، گفت: از زمانی که اندیشه قدم قرآن در میان مسلمانان مطرح شد، امامان معصوم ما نیز موضع خویش را اعلام و با آن به مخالفت برخاستند.

وی تصریح کرد: با استفاده از گزارش های تاریخی می‌ توان به این مسأله دست پیدا کرد که بر اساس مستندات تاریخی، چه تفاوت هایی میان مواجهه امام هادی عالی و معتزله با نظريه خلق قرآن وجود دارد؟ از جمله این که به رغم پافشاری معتزله در ترویج اندیشه خلق قرآن، امام هادی(ع) آن را جدالی بیهوده می دانستند.

این پژوهشگر تاریخ شیعه با بیان اینکه حضرت هادی(ع) شیعیان را از ورود به این مباحث به شدت نهی می‌ کردند، ابراز داشت: ایشان هم چنین برخلاف معتزله، از تصريح به واژه مخلوق برای قرآن کریم خودداری می کردند و در بیان عقیده خویش درباره قرآن کریم به «کلام الله بودن» آن بسنده می‌ کردند.

وی خاطرنشان کرد: این موضع امام هادی(ع) سبب شد که ایشان و شیعیان آن حضرت از مظان تکفیر و تبعات آن از جمله فشار سیاسی، اقتصادی و اجتماعی بیشتر مصون بمانند./1330/ج