موقعیت چندفرهنگی لبنان استنباط فقهی امام موسی صدر را متفاوت کرد
به گزارش خبرگزاری رسا، درسگفتار «امام موسی صدر؛ فقیه فقاهت و فطرت» در سالروز حضور و سخنرانی امام صدر در کلیسای کبوشیین بیروت، در ۳۰ بهمن ۱۳۹۸ برگزار شد.
حجت الاسلام والمسلمین سید فرید حاج سید جوادی، مدرس فقه و اصول در ابتدای نشست تعریفی از فقه ارائه کرد و گفت: «فقه دانشی است که علما برای شناخت احکام الهی (شریعت) تنظیم کردهاند.»
او در ادامه به ویژگیهای فقه در اندیشه و عمل امام صدر اشاره کرد و با بیان مثالهایی این موارد را بیشتر توضیح داد.
دسته بندی حاج سید جوادی از ویژگیهای فقه امام موسی صدر، به شرح زیر است:
فقه امام موسی صدر معطوف به هدایت است. و او بر مبنای فطرت انسان عمل میکند.
نگاه او به شریعت این نیست که شریعت، بیانکننده افعال درست است، بلکه ظرفیتی برای بندگی ماست و بندگی برای ما کمال است.
او معتقد است فقه اسلامی میتواند برای شرایط جدید جامعیت و پاسخگویی داشته باشد و نگاه او با فقه سنتی در این باره متفاوت است. مثل موردی که درباره بیمه در آن زمان مطرح میکند.
امام صدر قائل به فقه پویاست. در فقه به ۲ طریق میتوانیم الزاماتی که از قبل نبوده را در فقه الزام کنیم و تعهد ایجاد کنیم. یکی همانند شروطی که برای حقوق زنان در عقد مطرح میشود. یا قالبهای جدید قرارداد ایجاد کنیم که تعهدآور باشد همانند مواردی که در نظام بانکی و بورس مطرح شده است.
زندگی در موقعیت چندفرهنگی لبنان استنباط امام صدر در مقام یک فقیه را از فقیهی که در شرایط غیر از این در قم و نجف زندگی میکند متفاوت کرده است. مثل مواردی که درباره مصافحه با زنان مطرح شده. اما فراموش نکنیم که خاطرات امام صدر را نباید با بیاناتش خلط کرد. دلالت فعل پایینتر از قول است و جامعیت ندارد.
جایگاه عقل در شناخت احکام شریعت. امام صدر درباره جایگاه عقل نگاه معتدلی دارد و دچار افراط و تفریط نمیشود. مثل مورد تعدد زوجات که در نگاه امام صدر راه حل اضطراری است نه اصلی.
میتوان گفت امام صدر همچون پیامبر و ائمه به میزان تقاضا و پرسش مردم در رعایت حدود، احکام را مطرح میکرد. یعنی میگذاشت که آنها خود مسائلشان را بپرسند تا پاسخ بشوند و بیشتر از آنکه عالمی مسئلهگو باشد، مسئله را در میدان عمل تطبیق میداد.
امام صدر نگاهش به دین، فردی، صوفیانه، سکولار نیست و به بازگشت به شریعت و حاکم شدن قوانین اسلامی در جامعه تاکید دارد.