خنجر امریکایی پشت لبخند نمایش مالی سوئیس

به گزارش خبرگزاري رسا، روز شنبه در یک شوی مسخره سفیر سوئیس بخشی از دارو‌های خریداری شده از طریق کانال مالی سوئیس را در تهران برای رسانه‌ها به نمایش گذاشت. ظاهراً این دارو‌ها برای تأمین نیاز‌های بیماران نیازمند پیوند اعضا گرفته شده است.

این اقدام ظاهراً برای مقاصد انسان‌دوستانه و کاستن از فشار بر بیماران خاص انجام شده است تا برخی اعتراضات حقوق بشری کاهش یابد. اگر چه به نظر می‌رسد این اقدام می‌تواند یک حرکت رو به جلو باشد، اما در پس پرده آن اهداف جدی‌تری وجود دارد که می‌تواند ضربه سنگین‌تری به امنیت داخلی کشور وارد کند.

چرا واردات دارو با مشکل روبه‌رو شده است
واقعیت این است که مشکل تحریم دارو معضلی جدی است. ریشه این ماجرا در قانون «کاتسا» نهفته است که در دوران ریاست جمهوری اوباما به تصویب کنگره رسید. در این قانون یک برچسب جدید تحریمی طراحی شده است که اجازه استفاده از معافیت‌های تحریمی سابق در قوانینی همچون کاهش تحریم ایران و سوریه و قانون «سیسادا» در مبادلات مالی مرتبط با دارو و غذا را محروم می‌کند.
از زمانی که دولت ترامپ در سال ۲۰۱۸ از برجام خارج شد، اغلب بانک‌ها و شرکت‌های ایران با برچسب جدید مورد تحریم قرار گرفتند و امکان استفاده از معافیت‌های تحریمی سابق را از دست دادند. هم اکنون بیش از هزار شرکت، نهاد و شخص ایرانی با این برچسب مورد تحریم قرار گرفته‌اند و به این ترتیب شرکت دارویی و بانک‌های عامل خارجی ریسک فروش غذا و دارو به ایران را نپذیرفتند.
از سوی دیگر واردات بسیاری از مواد اولیه صنایع دارو‌سازی نیز به صورت هدفمند مورد هدف قرار گرفت تا به تدریج تمام راه‌ها در مقابل ایران برای واردات دارو بسته شود که نمونه آن را می‌توان در مرگ چندین کودک ایرانی مبتلا به بیماری پروانه‌ای دید.

کانال‌های مالی چیست
راه‌حلی که ایران برای مقابله با چنین شرایطی تدارک دیده، استفاده از کانال‌های مالی برای مقابله با چنین شرایطی است. کانال‌های مالی در حقیقت ابزار‌های تهاتری هستند که به منظور فرار از تسلط دفتر خزانه‌داری امریکا یا اوفک بر تسویه‌های دلاری از پول ملی کشور‌ها برای خرید کالا استفاده می‌کنند، به عنوان مثال یک شرکت دارویی در ایران از مبالغ حاصل از صادرات محصولات پتروشیمی به چین به یوان در یک بانک واسطه استفاده کرده و کالا‌های مورد نیاز از جمله دارو را به وسیله شرکت‌های ایرانی حمل کند.
هم اکنون کانال‌های متعدد پولی وجود دارد که ایران با استفاده از آن نیازمند‌های ارزی خود را تأمین می‌کند، از جمله می‌توان به نظام تهاتری دینار عراق و درهم امارات اشاره کرد که به وسیله آن تجار ایرانی می‌توانند ارز حاصل از صادرات خود را به حواله‌های درهم در دبی تبدیل کنند. حالا سؤال این است که آیا این کانال مالی جدید می‌تواند شرایط فعلی را بهبود بخشد.

روی سوئیسی، ماهیت امریکایی
کانال مالی سوئیس اگر چه به آمریت بانک‌ها و شرکت‌های سوئیسی اجرا می‌شود، اما در پشت سر آن امریکایی‌ها قرار دارند. در حقیقت این کانال در ظاهر عمل به وعده‌ای است که چند ماه پیش وزارت خزانه‌داری امریکا در خصوص تسهیل صادرات دارو و غذا به ایران داده بود.
در بیانیه این وزارتخانه آمده است: این مکانیسم به جامعه جهانی کمک می‌کند تا با هوشیاری بیشتری به مبادلات غذایی و دارویی با ایران بپردازند و مطمئن شوند تا منابع مالی مرتبط با آن برای کمک به دولت ایران در راستای توسعه برنامه موشک‌های بالستیک و فعالیت‌های منطقه‌ای استفاده نمی‌شود.

بر این اساس بانک‌های امریکایی به مؤسسات مالی پرسشنامه ارسال کرده و از آن‌ها می‌خواهند در صورتی که با ایران تعامل دارند، آن را ابراز کنند و در صورتی که جواب این مؤسسات مثبت باشد بانک‌های امریکایی حساب خود را در آن‌ها متوقف کرده یا به طور کلی می‌بندند، مگر آنکه به صورت دقیق مشخصات تمام طرف‌های معامله و حتی کسانی که با طرف معامله مشخص شده و در صورتی که در لیست تحریمی امریکا قرار نداشته باشند، اجازه یک معامله محدود در حوزه غذا و دارو را خواهند داشت. این بدین معنا خواهد بود که حتی اگر یک بیمارستان به هر دلیلی با سپاه پاسداران انقلاب اسلامی برای مبارزه با فقر همکاری داشته باشد، می‌تواند شامل معافیت‌های جدید تحریمی امریکا نشود.

ابزاری برای جاسوسی امریکایی‌ها
صرف نظر از این نگاه تبعیض‌آمیز و شاید تحقیر‌آمیز، کانال مالی سوئیس برای واردات دارو مشکلاتی ذاتی دارد که نمی‌توان از آن چشم‌پوشی کرد؛ نکته اول در خصوص این کانال که ظاهراً نقطه قوت آن است، ریسک ذاتی بسیار پایین آن است. ظاهراً وزارت خزانه‌داری امریکا معافیت‌های جدی برای صادرات دارو و غذا به شرکت‌ها و بانک‌های سوئیسی صادر کرده که سایر کانال‌های مالی از آن بی‌بهره است. در ظاهر این نگاه خوبی است، اما در باطن نوعی مشوق پنهان برای دست کشیدن از سایر کانال‌ها و تمرکز بر کانال سوئیس برای تأمین غذا و دارو است. به طور طبیعی اگر ریسک اقتصادی در یک کانال مالی پایین باشد، طبیعی است که معامله‌گران به سمت استفاده از این کانال حرکت کنند، اما به این ترتیب عملاً امنیت غذایی و دارویی کشور که در شرایط فعلی حفظ آن بسیار حیاتی است، به دست امریکایی‌ها خواهد افتاد.

امریکایی‌ها در چند ماه گذشته نشان داده‌اند که کوچک‌ترین ابایی ندارند که از تحریم دارو و غذا به عنوان یک سلاح علیه مردم ایران استفاده کنند و در این میان هیچ ملاحظه اخلاقی نیز در این میان نخواهند داشت. در حقیقت تعلل امریکایی‌ها از زمان اعلام رسانه‌ای ساز‌وکار فوق تا اجرایی شدن آن تنها به دلیل فشار بر ذخایر دارویی کشور بوده است. طبیعی است که انتشار اخبار کمبود دارو و مرگ بیماران می‌تواند اثر بسیار بدی در روحیه اجتماعی کشور داشته باشد و فشار بر حاکمیت برای نرمش در مقابل امریکا را بیشتر کند.
حالا اگر بخش اعظم تأمین دارو‌های حساس و حیاتی کشور در این حوزه متمرکز شود، می‌توان انتظار داشت که اندکی بعد امریکایی‌ها برای بحرانی کردن وضع سلامت کشور ورود دارو را از طریق این کانال قطع خواهند کرد.

چرا کانال مالی سوئیس یک فریب است
برای درک این ماجرا نشانه‌های بسیار جدی وجود دارد. اول آنکه میزان فروش دارو از طریق این کانال کاملاً قطره‌چکانی است. در پارت اول از فروش دارو در این کانال مبلغ ۶/ ۲ میلیون دلار کالا به ایران ارسال شده، این در حالی است که سالانه نزدیک ۲ میلیارد دلار دارو توسط ایران وارد می‌شود. به این ترتیب ماهیت این کانال به گونه‌ای است که اجازه دپوی دارو به ایران را نمی‌دهد و کاملاً به صورت قطره‌چکانی به ایران اجازه خرید را خواهد داد، حتی در شرایط فعلی این کانال اجازه خرید محصولات کشاورزی را به ایران نمی‌دهد و قرار است بعد‌ها کنجاله نیز به آن اضافه شود.
به این ترتیب ایران ذخیره اضطراری به شدت محدودی در حوزه دارو خواهد داشت و با کوچک‌ترین نوسانی با یک بحران تمام‌عیار روبه‌رو خواهد شد. از طرف دیگر نگاهی به سخنان سفیر سوئیس در تهران نشان می‌دهد برنامه‌ای جدی وجود دارد که حتی میزان مصرف دارو در ایران نیز به طور کامل در ایران مدیریت شود.

وی روز شنبه در این باره گفت: مسئله مهم این است که این دارو‌ها به ایران بیاید و در ایران استفاده شود نه اینکه به کشور‌های همسایه برود و با قیمت‌های گزاف به فروش برسد و از صادرکنندگان سوئیسی خواستیم که راهکار‌هایی را که تضمین کند دارو در ایران مصرف شود به ما ارائه دهند.
این حرف ظاهر شیرینی دارد، اما به معنای این است که طرف‌های خارجی از جزئیات کامل مصرف دارو‌های ما اطلاع می‌یابند. نقص دیگر کانال سوئیس ماهیت یک‌طرفه آن است. از آنجا که ما به اروپا هیچ گونه نفت یا کالای غیرنفتی صادر نمی‌کنیم، برخلاف کانال‌های دیگر امکان شارژ حساب‌های ایران در سوئیس وجود ندارد. به این ترتیب با پایان ذخایر ارزی ایران خرید‌های دارویی نیز بلافاصله متوقف می‌شود.
در حقیقت خرید‌های دارویی ایران تبدیل به یک ساعت شنی می‌شود که هر لحظه برای شارژ آن باید به امریکایی‌ها التماس کرد.

کانال‌های مالی مشابه حفظ شود
با در نظر گرفتن واقعیت‌های موجود می‌توان گفت امید بستن به کانال مالی سوئیس یک کار احمقانه است. این کانال قرار نیست مشکلات ما را حل کند بلکه در آینده ما را با یک بحران بسیار جدی‌تر روبه‌رو خواهد کرد.
در شرایط فعلی اقدام عاقلانه این است که کانال‌های دیگر مالی در کشور‌های دیگر از جمله چین و عراق حفظ شده و از حذف آن‌ها به شدت پرهیز شود. امریکایی‌ها نشان داده‌اند که به هیچ کدام از وعده‌های خود پایبند نیستند؛ چه وعده‌هایی که خود بدهند و چه وعده‌هایی که از سوی کشور‌های همپیمان آن‌ها بخواهد اجرایی شود./1360/