بایسته های حوزه انقلابی از منظر اساتید حوزه علمیه

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، امروزه بحث انقلابی گری در حوزه علمیه یا حوزه انقلابی در میان طلاب و اساتید حوزه علمیه بسیار مطرح می شود و هر فردی بر اساس تخصص و جایگاه خود به بیان تعریف و شاخصه های حوزه انقلابی می پردازد.

واژه حوزه انقلابی یا انقلابی گری در حوزه علمیه برای نخستین بار از سوی رهبر معظم انقلاب 25 اسفندماه 94 در دیدار با اعضای مجمع نمایندگان طلاب و فضلای حوزه علمیه قم مطرح شد که ایشان بیان کردند«بنده عرض می کنم اگر بخواهیم نظام اسلامی -همین نظامی که الان تشکیلاتی دارد، قوای سه‌گانه‌ای دارد، نیروهای مسلّحی دارد، دستگاه‌ها و سازمانهای گوناگونی دارد- انقلابی بماند، اسلامی بماند، حوزه‌ی قم باید انقلابی بماند؛ اگر حوزه‌ی قم انقلابی نمانَد، حوزه‌های علمیّه اگر انقلابی نماندند، نظام در خطر انحراف از انقلاب قرار خواهد گرفت.... اگرچنانچه ما دیدیم تلاشهایی دارد انجام میگیرد برای اینکه از حوزه‌ی علمیّه‌ی قم انقلاب‌زدایی کنند، باید احساس خطر کنیم. عرض من با شما نمایندگان عزیز طلّاب و فضلا این است: اگر دیدید انقلاب‌زدایی دارد انجام میگیرد باید احساس خطر کنید. خب، احساس خطر کردن کافی نیست، باید به فکر علاج بود؛ علاج هم تدبیر لازم دارد، فکر لازم دارد»

رهبر معظم انقلاب در ادامه سخنان خود با اشاره به شیوه های مخالفت کردن با انقلاب  می فرمایند«خب، مخالفت با انقلاب هم دوجور است: یک‌وقت صریحاً کسانی با انقلاب مخالفت می کنند -که این هم در حوزه وجود دارد، نه اینکه وجود نداشته باشد، ما بی‌اطّلاع نیستیم؛ حالا کسانی هستند صریحاً گوشه‌کنار [مخالفت می کنند]؛ البتّه کم هستند- یک‌وقت هست که نه، صریحاً با انقلاب مخالفت نمیشود، [بلکه] با مبانی و مبادی اعتقادی انقلاب مخالفت می شود؛ روی اینها باید حسّاس بود.»

پس از سخنان رهبر معظم انقلاب در دیدار با مجمع نمایندگان طلاب و فضلای حوزه علمیه قم خبرگزاری رسا که پیگیری مطالبات رهبر معظم انقلاب را از اهداف خود می داند به صورت ویژه به بحث حوزه انقلابی ورود کرد و با مصاحبه با صاحبنظران حوزوی به تبین شاخصه های حوزه انقلابی پرداخت و مطالبه گری از مسؤولان حوزوی در زمینه فعالیت های صورت گرفته برای انقلابی ماندن حوزه عملیه را پیگیری کرد که بخشی از این سخنان تقدیم خوانندگان می شود.

حجت الاسلام و المسلمین خسروپناه پاسخ دادن عالمانه به نیازهای روز جامعه و دفاع از ولایت را از شاخصه های حوزه انقلابی می داند و در زمینه فعالیت های صورت گرفته برای انقلابی ماندن حوزه عملیه می گوید: حوزه علمیه بعد از پیروزی انقلاب اسلامی رشد و بالندگی خوبی پیدا کرده است به همین جهت بنده با کسانی که گاهی اوقات حوزه را نقد می‌کنند و حتی با دغدغه انقلابی نقد می‌کنند که حوزه توانمند نیست یا پاسخگو نیست و تنها بخش خالی لیوان را در سر حوزه می زنند مخالفم.

وی  رشد و گسترش فلسفه و فقه های مضاف در حوزه علمیه پس از انقلاب همچنین حضور چشمگیر روحانیت در عرصه های مختلف انقلاب را از نشانه ها رشد حوزه علمیه می داند؛ البته وی وضعیت حوزه علمیه را مطلوب ندانسته و می گوید حوزه علمیه، انقلابی شش دانگ نشده است و باید در این زمینه بیشتر تلاش کند.

حجت الاسلام و المسلمین حسینی نژاد رییس مجمع نمایندگان طلاب و فضلای حوزه علمیه قم تعریف حوزه انقلابی را نکته جدیدی نمی داند و بیان می کند: حوزه انقلابی چیز جدیدی نیست بلکه احیا کننده و ادامه دهنده مسیر امام حسین و ائمه اطهار (ع) است؛ حوزه انقلابی تابع امام، رهبر و الگویی است که از معصوم نشأت می‌گیرد؛حوزه انقلابی باید از انقلابی که در ایران صورت گرفته است پشتیبانی کند تا این انقلاب در چارچوب اسلام پیاده شود؛ تا جایی که به تمدن اسلامی یعنی هدف اصلی این انقلاب برسیم و احکام اسلام را به طور دقیق پیاده کنیم، نه اینکه بخشی، سلیقه‌ای، طایفه‌ای، گروهی یا جناحی باشد.

وی در پاسخ به سؤالی مبنی بر انقلابی پرور بودن حوزه علمیه می گوید: اکثر حوزویان انقلابی هستند؛ انقلاب را با تمام وجود درک کرده‌اند؛ حساسیت دارند طلبه‌ای که در قم می‌آید انقلابی باشد؛ مدارس ما تحت نظارت شورای عالی حوزه، انقلابی هستند؛ شورای عالی و مدیریت حوزه انقلابی است، بنابراین طلبه تا وقتی در چارچوب این مدارس و مدیریت است انقلابی رشد می‌کند گرچه متأسفانه اگر کسی را در حوزه رها کنیم و حوزویان چهار چشمی از او مواظبت نکنند، نفوذی‌هایی وجود دارند که این‌ها را به انقلاب بی‌تفاوت یا حتی بد بین می‌کنند.

حجت الاسلام و المسلمین زارعی از اساتید حوزه علمیه قم، عضو گروه اخلاق دفتر تدوین متون درسی حوزه در زمینه مرز انقلابی و غیر انقلابی می گوید: انقلاب چیزی جز پیاده کردن اسلام نبود، بنابراین مرز بین انقلابی بودن با غیر انقلابی بودن این است که کاملا اسلام را بشناسیم یا نشناسیم؛ اگر بشناسیم می توانیم با انقلاب همراهی کنیم ولی اگر نشناسیم چیزهای را رها می کنیم و در مرحله بعد از شناخت باید تلاش کنیم تا اسلام را اجرایی کنیم.

 از منظر حجت الاسلام و المسلمین زارعی پاسخ گویی به مشکلات و مسائل نظام اسلامی شاخصه انقلابی بودن حوزه و حوزویان در عرصه پژوهش است و در درس های خارج نیز باید ابواب و موضوعاتی انتخاب شوند که بتواند به نیازهای روز پاسخ دهند و دارای احادیث فراوان و منابع فقهی متعددی داشته باشد تا طلبه بتواند با مراجعه به آنها و مطالعه آنها ملکه اجتهاد را کسب کند؛ وی همچنین پیشنهاد می دهد اساتید درس خارج، حداقل بخشی از ایام هفته را به نیازها و مسائل جدید نظام اسلامی اختصاص دهند.

حجت الاسلام قنواتی مدیر مدرسه معصومیه قم نیز معیار صحیح حوزه انقلابی را جامعیت علمی، عملی، بینش و بصیرت دانسته و می گوید: حوزه انقلابی جامعه روحانیتی است که همواره با نگاه توحیدی به پیروی و ملازمه با ولی برمی خیزد و در جهت اقامه دین از هیچ تلاشی فروگذار نمی‌کند.

همچنین وی اقدامات حوزه علمیه را مطلوب و بستن چشم ها بر روی واقعیت را بی انصافی می داند و رشد در عرصه های ساختار، تولید علم، اتخاذ مواضع انقلابی، تربیت طلبه تراز جامعه اسلامی و مأموریت گرایی را از دلایل سخن خود معرفی می کند هرچند از نظر وی نیز تا رسیدن به نقطه اوج فاصله فراوانی وجود دارد.

حجت الاسلام استوار میمندی مدیر حوزه های علمیه استان فارس در گفت و گو با خبرنگار خبرگزاری رسا، با بیان این که حوزه انقلابی باید به تأمین زیرساخت های نرم افزاری مدیریتی ورود داشته باشد، اظهار کرد: حوزه علمیه نباید به مباحث علمی سنتی مصطلح اکتفا کند؛ بلکه باید به تولید علم برای اداره جامعه همچنین به تربیت کادر برای نظام اسلامی بپردازد؛ تقویت معنویت و روحیه جهاد و ایثارگری از شاخصه های حوزه انقلابی به شمار می روند.

وی ادامه داد: گرچه جریاناتی در درون حوزه علمیه با حوزه انقلابی همراه نیستند اما در زمینه شاخصه هایی که از حوزه انقلابی مطرح شد کارهای مناسبی صورت گرفته به ویژه در دوران مدیریت آیت الله اعرافی رویکرد تحولی حوزه علمیه شتاب بیشتری داشته است گرچه به دلیل بزرگ بودن آرمان این تلاش ها ما را قانع نمی سازد.

 حجت الاسلام و المسلمین حاج علی اکبری رییس شورای سیاسیت گذاری ائمه جمع کشور حوزه انقلابی را این گونه تعریف می کند: حوزه انقلابي يعني داشتن جهت‌گيري دقيق براي تحقق آرمان‌هاي بزرگ انقلاب اسلامي و فعال‌سازي خط تربيت طلبه و روحاني تراز انقلاب اسلامي كه نتيجه آن شهيد حجت‌الاسلام والمسلمين خرسند و ديگر شهداي روحاني در بخش‌هاي مختلف است.

وی ادامه می دهد: روحانيان عزيزي كه وارد ميدان مي‌شوند بايد خدمات اجتماعي و فرهنگي خود را به گونه‌اي ارائه دهند كه با بدنه اجتماعي و گروه‌هاي مختلف جامعه بويژه جامعه جوان ارتباط عميق برقرار كنند، البته اين نكته طبيعي است كه فعال‌تر شدن روحانيان و خدمت بيشتر به مردم دشمني دشمنان اسلام را بيشتر مي‌كند./1324/ج