طلاب نقش مهمی در معرفی شخصیت حضرت زهرا و ترویج فرهنگ فاطمی دارند

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، آیت الله محمدجواد فاضل لنکرانی رییس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) در درس خارج خود که در مدرسه علمیه حضرت آیت الله بروجردی برگزار می شود با گرامیداشت ایام فطمیه، اظهار داشت: تجلیل از فاطمه زهرا سلام الله علیها نه فقط به عنوان این است که این وجود مبارک دختر پيامبر اکرم بوده هرچند  همین عنوان خود یک مقام بسیار بالایی است.

وی با اشاره به روایتی از امام صادق علیه السلام «لفاطمة سلام الله علیها تسعة أسماء عند الله عزوجل»، گفت: ما گاهی می‌گوییم خدا یک يا دو اسم و عنوان براي کسي قرار داده، امّا طبق اين روايت برای حضرت زهرا نُه اسم آن هم نزد خدا است، این خود کاشف از آن است که این موجود ابعاد گسترده‌ای دارد که خدای تبارک و تعالی این عناوین و اسماء را برای او قرار داده است و این اسماء عبارتند از: فاطمه، صدیقه، مبارکه، طاهره، زکیه، راضیه، مرضیه، محدثه و زهرا.

آیت الله فاضل لنکرانی افزود: در ادامه روايت امام صادق عليه السلام به آن راوی می‌فرمایند: «أتدری أی شیءٍ تفسیر فاطمة؟» می‌دانی معنای فاطمه چیست؟ معلوم مي‌شود امام صادق عنایت داشته که هر اسمی یک تفسیر خاصی دارد، اینها ترادف و مجرد تفنن در تعبیر نیست که خداوند براي حضرت زهرا این نُه اسم را قرار داده. اینها هر کدام تفسیري دارند. راوی عرض کرد «اخبرنی یا سیدی»، فرمود «قال فُطِمَت من الشر» فاطمه می‌گویند برای اینکه از شر جدا شده، یعنی وجود این بانو تماماً خیر است، مبرّای از جهل و ظلم و گناه و هر چيزي است که در دنيا تحت عنوان شر قرار مي‌گيرد.

استاد درس خارج حوزه علمیه بیان کرد: این تعبیر بسيار عجیبی است، يعني تمام این وجود خیر است، بعد فرمود «لو لا أنّ امیرالمؤمنین علیه السلام تزوّجها لما کان لها کفوٌ إلی یوم القیامة علی وجه الارض آدم فمن دونه» این یکی از فروعات است که چون این وجود تماماً خیر است کفو او هم باید چنین وجودی باشد، اگر امیرالمؤمنین نبود و با آن حضرت ازدواج نمی‌کرد تا روز قيامت از آدم تا خاتم هيچ کفوی نداشت، این تعابیر ائمه راجع به حضرت زهرا سلام الله علیها است.

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم با بیان این که بعضی افراد از روی نادانی یا عِناد می‌گویند چرا برای فاطمیه این همه سر و صدا می‌کنید و مراجع این همه تأکید بر آن دارند، گفت: اينکه مرحوم والد ما رضوان الله تعالی علیه براي احیای فاطمیه بسيار تلاش کرد و تأکید هم داشت، ریشه‌اش در همین عِنایتی است که خود ائمه نسبت به حضرت زهرا سلام الله علیها داشته‌اند.

رییس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) افزود: امام صادق چقدر از شهادت حضرت زهرا گذشته بود که فرمود مادر ما فاطمه نُه اسم پیش خدا دارد و هر کدامش هم تفسیري دارد، آنگاه يکي از آن اسماء را هم بیان کنند. اینها برای چیست؟ برای این است که امت پيامبر و شيعيان و مسلمانان، عظمت حضرت زهرا را فراموش نکنند.

وی با تأکید بر این که فاطمه زهرا(س) بانویی منحصر به فرد و برترین زنان عالم بوده است، ابراز کرد: امام خميني رضوان الله تعالی علیه وقتی ایام فاطمیه فرا مي‌رسيد راجع به حضرت زهرا صحبت مي‌فرمودند. در يک سخنراني نسبت به محدثه بودن حضرت خیلی تأکید کرده و فرمودند عظمت فاطمه زهرا در همین است که بعد از رحلت پیامبر اکرم جبرئیل به امر خدا نازل می‌شد و با آن حضرت سخن می‌گفت. محدّثه بودن بسیار مسئله مهمی است، جبرئیل بر چه کسی نازل می‌شود؟ آن هم به امر خداوند. آیا بر کسی که دروغ بگوید یا شهادت به دروغ بگوید نازل مي‌شود؟ پس چه‌طور وقتي در مسجد و در حضور خيل مردم مي‌فرماید فدک مال من است خلیفه اول گفت قبول نمی‌کنم برو شاهد بیاور، آيا قابل تصور است کسی که جبرئیل بر او نازل می‌شود و با او سخن می‌گوید حرف غیر صحیح از لسانش خارج شود؟!.

آیت الله فاضل لنکرانی با تأکید بر این که حضرت زهرا را نشناختنه و هنوز هم شناخته نشده اند، گفت: ما هم حضرت زهرا را نشناختیم، اگر در همین روایات محدَّثه بودن فاطمه زهرا سلام الله علیها تأمل کنیم می بینیم چرا ائمه ما تأکید داشتند این موضوع مورد توجه مردم قرار بگیرد چون در اين مسأله هزاران هزار مطلب وجود دارد.

استاد درس خارج حوزه علمیه در تبیین کلمه محدَّثه، اظهار داشت: محدَث کسی است که در عِدل رسول و نبی قرار بگیرد یعنی رسول، نبی و محدَث هر سه در این امر مشترکند که ملائکه بر ایشان نازل می‌شود.

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم ادامه داد: بریر عجلی از امام صادق عليه السلام فرق بین رسول و نبی و محدَث را سؤال کرد حضرت فرمود: «الرسول الذی تأتیه الملائکه و تبلغه عن الله تبارک و تعالی»، رسول کسي است که در حال بیداری جبرئیل پیام خدا را برای او می‌آورد، «و النبی هو الذی یری فی منامه»، نبي ملائکه را در خواب مي‌بيند اما آنچه او در خواب مي‌بيند مثل این است که در بیداری دیده يعني رتبه‌اش یک مرتبه پائین‌تر است، «و المحدَث الذی یسمع کلام الملائکه وينقر في اذنه وينکت في قلبه»، محدَث آن است که کلام ملائکه را می‌شنود و آن کلام به قلب او القاء می‌شود، این مقام محدَث است، پس محدث از حيث سخن گفتن ملائکه عِدل رسول و نبی است.

وی افزود: امام صادق علیه السلام فرمود: «إنما سمّیت فاطمه محدَّثه لأن الملائکة کانت تحبط من السماء فتنادیها» فاطمه محدثه ناميده شد و چون ملائکه از آسمان بر او فرود آمده و سخن مي‌گفتند. در بعضی روایات آمده حضرت به امیرالمؤمنین می‌گفتند یک صداهایی می‌شنوم و مطالبی به من گفته می‌شود. امیرالمؤمنین فرمودند هرگاه چنين شد من را خبر کن و آنچه می‌شنوی بگو تا من بنویسم در نتيجه آنچه  نوشته شد، مصحف فاطمه نام گرفته است.

رییس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) ادامه با بیان این که مصحف حضرت زهرا با مصحف امیرالمؤمنین فرق دارد، گفت: در مصحف فاطمه بحث احکام و حلال و حرام الهي وجود ندارد، بلکه ملائکه آنچه که بر ذريه حضرت و امت اسلام تا قیامت بنا بود واقع شود به حضرت زهرا رسانده‌اند. منتهي ابتدا به صورت ندا بوده «تنادیها کما تنادی مریم بنت عمران فیقول یا فاطمة الله اصطفاک و طهرک علی نساء العالمین اقنتی لربک واسجدی وارکعی مع الراکعین»، همان آیه مربوط به حضرت مریم را برای حضرت زهرا خوانده و مي‌گفتند خدا تو را اختیار نموده و تطهیر کرده و بر زنان عالم ترجيح داده است. پس به درگاه پروردگارت سجده کن و با رکوع کنندگان رکوع کن. «و یحدثونها»، اين گفتگو دو طرفه هم بوده یعنی هم فاطمه با آنها صحبت می‌کرده و هم آنها با حضرت.

آیت الله فاضل لنکرانی افزود: «فقالت لهم ذات لیلةٍ» یک شب حضرت به ملائکه فرمود «ألیست المفضلة علی نساء العالمین مریم بنت عمران؟»، مگر مریم افضل زن‌های عالم نیست؟ آنها در جواب گفتند «إن مریم کانت سیدة نساء عالمها»، مریم سیّده‌ زنان زمان خودش است «و أن الله تعالی جعلکِ سیدة نساء عالمکِ و عالمها و سیدة نساء الاولین و الآخرین»، اما حساب توی زهرا جداست، تو سیده‌ زنان زمان خودت، زمان مریم و عالَم اولین و آخرین هستی. البته در بعضی از روایات مربوط به اين بحث آمده که حضرت مریم يک ویژگی داشت که حضرت فاطمه ندارد و آن اینکه خدا بدون همسر به او فرزند داد، از این جهت حضرت مریم منحصر به فرد بوده است. ولی اين امتياز قابل مقايسه با مقامات حضرت زهرا نیست. يکي از مقامات حضرت زهرا همین است که نُه عنوان ريشه‌دار در پیش خدای تبارک و تعالی دارد.

استاد درس خارج حوزه علمیه با بیان این که رحلت پیامبر برای فاطمه بسیار سنگین بود، گفت: جبرئیل به آن حضرت تسلیت می‌داد و دلش را آرام می‌کرد «یخبرها عن أبیها و مکانه» به حضرت گزارش می‌داد جایگاه پیامبر در آن عالم کجاست؟ «و یخبرها بما یکون بعدها فی ذریّتها»، به حوادثي که براي ذریّه‌ی حضرت در آینده اتفاق می‌افتد خبر می‌داد «و کان علیٌ علیه السلام یکتب ذلک فهذا مصحف فاطمة».

وی در جمع بندی روایات ذکر شده، بیان کرد: از اين روایات استفاده می‌شود آن کسی که ملائکه با او سخن می‌گوید متوجه است که گوينده سخن، از ملائکه است. در بعضی از روایات از ائمه می‌پرسند حضرت زهرا چطور می‌توانست این را بفهمد؟ چون فرد محدَث ملائکه را نمی‌بیند بلکه بیدار نشسته و آنها با او سخن می‌گویند در جواب آمده آن هنگام چنان وقاری بر حضرت حاکم می‌شد که حضرت علم پيدا مي‌کرد گوينده سخن ملائکه است.

آیت الله فاضل لنکرانی با طرح این پرسش که آیا غیر از وجود مبارک فاطمه زهرا سلام الله علیها و ائمه معصومین شخص دیگری هم مي‌تواند از این خصوصیت برخوردار باشد یا نه؟ ابراز کرد: ‌ظاهر روايت این است که چنین چیزی منتفی است، نمی‌خواهیم بگوئیم امکان عقلی ندارد، قرآن مي‌فرمايد: «إن الذین قالوا ربنا الله ثم استقاموا تتنزل علیهم الملائکة أن لا خوفٌ علیهم و لا هم یحزنون» کساني که گفتند خدا پروردگار ما است سپس استقامت ورزيدند ملائکه بر آنها نازل مي‌شود و مي‌گويند خوف و حزني بر آنها نيست. باید روایات ذیل ثم استقاموا را دید.

رییس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) افزود: تحقّق این شرط بسیار مشکل است، ثم استقاموا به این معناست که گناه نکند، استقامت در اعتقاد به ربوبیت الهی داشته باشد. به نظر می رسد اين آيه مربوط به هنگام موت است يعني کساني که ايمان آوردند و تا آخر عمر خود استقامت ورزيدند، ملائکه الهي بر آنها نازل شده و به آنها بشارت مي‌دهند. ثانياً اگر مربوط به دنيا باشد، این مختص به خود ائمه معصومین علیهم السلام است.

عضو جامعه مدرسین حوزه علیمه قم با استناد به قسمت آخر آيه که مي‌فرمايد «لا خوفٌ علیهم و لا هم یحزنون»، خاطرنشان کرد: هرچند ممکن است بر یک عبدی از عباد خدا و اولیاء خدا، چنین حالتی هم پیش بیاید و به قلب او الهام شود که خوف و حزن نداشته باشد. البته بعيد است صدا هم بشنود، ولی این نحوه محدّث بودن که «تحدثهم و یحدثونها» که هر دو طرف با هم گفتگو کنند منحصر به حضرت زهرا و ائمه معصومین عليهم السلام است.

استاد درس خارج حوزه علمیه افزد: بنابراين اگر آیه شریفه را به قرينه ثم استقاموا مربوط به ائمه بگیریم مسئله روشن است و اگر هم بگويیم آیه عمومیت دارد باز به این کيفيت نيست که انسان معمولی متوجه شود این صدا صدای ملک است، نهايت اين است که بر قلب او القاء می‌شود که حزن و خوف نداشته باش، این الهام قلبی برای خیلی‌ها قبل از اسلام هم بوده، الآن هم هست و بعد هم ممکن است خدای تبارک و تعالی توسط ملائکه افرادي را ملهم به مطالبي کند. ملهم مرتبه‌ی مادون محدث است و فقط یک الهام قلبی است.

وی با بیان این که مقام محدّث بودن بسیار بسیار بالا است، اظهار داشت: ما با تجليل از فاطمه زهرا سلام الله علیها می‌گوئیم یک چنین شخصيتي با چنان مقامی، چرا چنین بلاها و مصائبی بر سر او آمده، آیا سزاوار است شیعه همه مقام‌ها و مصائب را کنار بگذارد و فقط بگوید رسول خدا دختری به نام زهرا داشت. تازه اين دختر گرامي قبرش کجاست؟ نمی‌دانیم، چرا نمی‌دانیم؟ چرا مجهول است؟ باید حقایق را براي عموم مردم روشن کرد.

آیت الله فاضل لنکرانی با تأکید بر این که حضرت فاطمه سلام الله علیها جوهر اصلی دیانت و شیعه بودن ما است، بیان کرد: گاهی اقتضا مي‌کند انسان هر حرفی را همه جا نزند، این مقامات مربوط به حضرت زهرا را شاید ائمه ما به همه نمی‌گفتند و خیلی از مقامات را هم نفرموده‌اند ولی همه باید سعی کنيم معرفت‌مان نسبت به حضرت زهرا بیشتر شود، اگر مراجع ما عزاداری بر حضرت زهرا را مطرح می‌کنند آن آدم نادان که به تمسخر می‌گوید شیعه‌ عزاداری، شیعه‌ گریه، نمی‌فهمد این گریه و این عزا طریق است، ما باید از اين طريق به مردم بگوئیم زهرا چه شخصيتي بوده است.

وی با اشاره به احترام و تکریم پیامبر اسلام از شخصیت حضرت زهرا(س) خاطرنشان کرد: شخصيتي که وقتی وارد جلسه می‌شد پیامبر با آن عظمت، با اینکه پدرش بود به احترام برمی‌خاست و چند قدم به استقبال می‌رفت، دست زهرا را می‌بوسید، در آن جلسه که ابوبکر یا عمر حضور داشت به پیامبر عرض می‌کند شأن شما نیست که بلند می‌شوید و دست دخترتان را می‌بوسید! پیغمبر فرمود من این را به امر خدا انجام می‌دهم، این چه مقامی است که پیامبر با آن عظمت به امر خداوند باید بلند شود و جلوی دیگران به استقبال زهرا برود و دستش را ببوسد و بگويد فداها ابوها.

رییس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) با تأکید بر این که اگر ما از شناخت حضرت زهرا و عزاداری بر آن حضرت فاصله داشته باشیم خسارت بسیار بزرگی است، گفت: روایت «علی معرفتها دارت القرون الاولی» خیلی معنا دارد، باید سعی کنیم در ایام فاطمیه استمداد کنیم از وجود مقدس حضرت زهرا که ایشان را بیشتر بشناسیم.

آیت الله فاضل لنکرانی نقش طلاب حوزه علمیه را در معرفی شخصیت حضرت زهرا(س) و ترویج فرهنگ فاطمی مهم ارزیابی کرد و گفت: طلاب باید خوب مطالعه کنند، تا  شخصیت این بانو را هرچه بیشتر به مردم بشناسانند.

وی بر ضرورت توجه و بزرگداشت عزاداری‌هاي فاطميه تأکید کرد و افزود: مرحوم حضرت آیت الله فاضل لنکرانی می‌فرمود فاطمیه باید عاشورای دوم شود که بحمدالله در حال تحقّق يافتن است./927/پ202/ب1