ضرورت توجه حوزه علمیه به توسعه رفتار قرآنی در جامعه

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حجت الاسلام حمید محمدی، دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی کشور در مراسم افتتاح سال تحصیلی دانش‌پژوهان مجمع عالی تفسیر قرآن کریم که عصر شنبه در سالن جلسات مجمع عالی تفسیر برگزار شد، با اشاره به تأثیر مجمع عالی تفسیر در رشد جامعه قرآنی کشور اظهار داشت: امروز پرچمداری برگزاری دروس وکرسی‌های تفسیر قرآن کریم در دستان مجمع عالی تفسیر قرار دارد و در حال توسعه ملی و بین‌المللی قرار گرفته است.

نسبت قرآن به سایر علوم هندسی، نسبت رأس به قاعده است

دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی کشور با اشاره به بحث مهندسی سیستم ارتباط گیری حوزه با قرآن بیان کرد: مأموریت و رسالت جهانی حوزه علمیه در محیط داخل و خارج دارای اصلی مهم و حساس است، اگر اصل هیمنه وجودی قرآن بر سایر موجودات، موضوعات و معلومات پذیرفته شود، نسبت قرآن و تفسیر به سایر علوم هندسی، نسبت رأس به قاعده خواهد بود، یعنی تمام علوم حوزی بایستی نسبت به جمل معانی قرآن، جمله مفسره باشند و تصوری غیر از این اشتباه است.

وی با بیان این‌که حوزه علمیه‌ای می‌تواند موفق شود که قرآن بنیان باشد، گفت: قرآن صفت نورانیت، هدایت و جامعیت دارد، حوزه‌ای قرآن بنیان است که بهره‌مند از هدایت، جامعیت و نورانیت قرآنی باشد، بنابر اقتضای جهانی بودن قرآن باید به سراسر جهان نیز سرایت پیدا کند، از این رو حرکت شما برای حضور قرآن در حوزه‌های علمیه حرکت آغازین جهانی شدن قرآن است.

حجت الاسلام محمدی تأکید کرد: یقینا بایستی در تمام کشورها، خصوصا کشورهای غیر اسلامی که مسلمانان در آنها حضور دارند، احیای تفسیر مورد توجه قرار گیرد، بنابراین 140 جهان باید مقصد این تشکیلات باشد و برای حضور در تمام آنها بایستی برنامه‌ریزی صورت گیرد.

اختلاف حوزه با جایگاه حقیقی در تفسیر

وی با اشاره به جایگاه کنونی تفسیر در حوزه علمیه بیان کرد: حقیقت آن است که اختلاف قابل توجهی تا تحقق آنچه باید اتفاق بیفتد، وجود دارد.

دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی کشور مطرح کرد: در حوزه با امری به عنوان کشف مدالیل مواجه هستیم که نام آن را تفسیر گذاشته‌ایم، هرچند در گام‌های نخستین بایستی مفردات و ترجمه را فهم کرده و یک برداشت ظاهری و ابتدایی از آیات داشته باشیم، اما این عملیات کشف مدالیل نمی‌تواند عنوان تفسیر را به خود گیرد.

وی افزود: حقیقت تفسیر به لسان حضرت امیرالمؤمنین(ع) استنطاق است، یعنی اگر بتوانید موضوعات و مشکلات جامعه را شناسایی، بر قرآن عرضه و پاسخ دریافت کنید، در حقیقت تفیسر کرده‌اید.

حجت الاسلام محمدی ادامه داد: پرده‌هایی که بین ما و نیازها و سؤالات ما وجود دارد، حقایق نابی هستند که ما از آن دور هستیم، اگر ما در مقام استنطاق توانستیم در مسیر کشف نظامات هستی شناسانه قرآن، نظامات ارتباطی در حوزه سیاسی، اجتماعی و فرهنگی و پاسخ‌گویی به مسائل مستحدثه حرکت کنیم، در آن زمان می‌توان برای این حرکت از عنوان تفسیر را استفاده کرد، تا زمانی که نظامات قرآنی استخراج و عرضه نشود، نمی‌توان حرکت تفسیری انجام داد، اگر از کرسی‌های تفسیری و علمی پاسخ اساسی جامعه استخراج شود، در آن زمان مفید خواهد بود.

کوتاهی حوزه‌های علمیه در امور و شئون قرآنی

وی با بیان این‌که انتقال مفاهیم کار خوبی است، گفت: سه حوزه کاری علوم ، معارف و امور قرآن وجود دارد که مورد نیاز هستند، ما در دو زمینه نخست خوب عمل کرده‌ایم، اما در امور و شئون قرآنی به شدت کوتاهی شده است.

دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی کشور افزود: فهم نسبت ما با قرآن، کشف این نسبت‌ها و انتقال آن به جامعه کار خوبی است، این‌که آیه‌ای خوانده شود و ترجمه آن برای مردم بیان شود تا بفهمند، برای عملیات کشف مدالیل و مقدمه تفسیر حتما کار خوبی است، اما عملیات حقیقی زمانی است که نظامات استخراج و نسبت‌ها کشف شود و این امور روی زمین مانده است.

وی تأکید کرد: ما معتقدیم که اگر همه این‌ کارها صورت گیرد، تنها یک بخش از کارهای لازم انجام شده است، ما مثلث سه ضلعی را باید محقق کنیم که بسیار حساس است، ما در توسعه فعالیت ها قرآنی کوتاهی نمی‌کنیم و چه بسیار فعالیت که شبانه‌روز در حال انجام است، اما بسیاری از آنها نه به توسعه فرهنگ که به ضد فرهنگ تبدیل می‌شود.

حجت الاسلام محمدی با بیان این‌که فارغ التحصیلان بسیاری از مؤسسات و مراکز قرآنی سنخیتی با قرآن ندارند، گفت: یک ضلع توسعه فرهنگ قرآنی، توسعه معارف قرآنی است، اما ضلع دوم توسعه ایمان قرآنی است و باید توجه کرد که ایمان چگونه شکل گرفته و حاصل می‌شود.

توسعه رفتار قرآنی باید مورد توجه قرار گیرد

وی اضافه کرد: مهمتر از دو ضلع نخست، توسعه رفتار قرآنی باید در دستور کار قرار گیرد، حال باید توجه داشت، چه کار باید انجام داد که این آموزه‌های قرآنی در زندگی‌های فردی و اجتماعی خانواده‌های ایرانی جاری و ساری شود، پاسخ به این، بسیار کلیدی و مهم است و هرکس بتواند پاسخ دهد که تطهیر جامعه در حوزه فردی، خانوادگی و اجتماعی با مضامین قرآن چگونه شکل می‌گیرد، فوق‌العاده کار بزرگی انجام داده و این همان امور و شئون قرآنی است.

دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی کشور تصریح کرد: توسعه انس با قرآن، جاری سازی حقایق قرآن در حوزه فردی، خانوادگی و اجتماعی همه از امور قرآنی هستند که به تعداد انگشتان دست، راجع به آن پژوهش انجام نشده است و اساسا پژوهشگر آن وجود ندارد.

رشد اضلاع معرفت، ایمان و رفتار قرآنی به صورت متوازن

وی ادامه داد: توسعه فرهنگ قرآنی، رشد و توسعه متوازن سه ضلع معرفت، ایمان و رفتار قرآنی با هم بوده و در حقیقت به مثابه درختی است که ریشه، ساقه و تنه درخت معرفت و ایمان است و میوه‌های این درخت، رفتارهای قرآنی است.

حجت الاسلام محمدی افزود: یکی از بزرگترین معضلات این است که این درخت توسعه فرهنگ قرآنی خیلی اوقات بی‌ثمر است و بحران‌های تنه‌ای و ریشه‌ای دارد و بی‌ثمر بودن آن، آزاردهنده‌ترین امری است که با آن روبرو هستیم.

وی با اشاره به الزامات تفسیر قرآن در بستر حوزه‌های علمیه بیان کرد: رسالت قرآنی حوزه‌های علمیه امری بسیار واضح است، هدف آرمانی حوزه‌های علمیه ترویج عبودیت از طریق فهم، ابلاغ و اجرای دین است که با جامعیت آن در وحی تنزیلی یعنی قرآن کریم و در وحی تبیینی آن، کل کلماتی که از پیامبر و ائمه(ع) صادر شده مورد نظر بوده که بحث بسیار مهم و حیاتی است.

دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی کشور با تأکید بر این‌که حوزه‌های علمیه بایستی این رسالت عظیم را اجرایی کنند، گفت: در این زمینه سه گام اساسی تلاوت آیات، تذکیه دادن و تعلیم کتاب و حکمت باید برداشته شود./876/پ202/ب1