گوهر نابی که جهانی شده است

به گزارش خبرگزاری رسا، فرهنگ آیینه تمام نمای هر ملت  است و پوشش یکی از اصلی‌ترین اجزا در معرفی نوع فرهنگ  است، آنچنان که  پیوند قوی بین  لباس و فرهنگ برقرار است  در بسیاری از موارد ملاک شناخت افراد و تفکیک آنان از یکدیگر همین لباس است.

 لباس‌های محلی نمادی از فرهنگ، آداب و سنن غنی و دیرینه هر قومی به شمار می‌رود، نوع پوشش از گذشته‌های بسیار دور، تاکنون که دستخوش تغییراتی شده نشان‌دهنده منطقه زندگی هر فرد بوده و لباس‌های هر منطقه با توجه به ویژگی‌های آب و هوایی نمود یافته‌اند.

لباس‌های محلی چشمکی دلبرپسند

از شمال تا جنوب ایران متشکل از قومیت‌ها و فرهنگ‌های مختلف است و هر خطه رنگ‌ها و نقش‌ها را برای نمود عینی فرهنگ خود به خدمت گرفته است، لباس این بارزترین سمبل فرهنگی، مهم‌ترین و مشخص‌ترین مظهر قومی و نشانه فرهنگی است که به سرعت تحت تأثیر پدیده‌های فرهنگی و حتی منطقه ای شکل گرفته و شناسنامه فرهنگ و قومیت خود شده است.

امروزه لباس‌های محلی فقط یک پوشش نیستند، بلکه چشمکی دلبر پسند برای معرفی یک پیشینه تاریخی و البته راهی برای جذب تفکرات گردشگری یکی از صنایع مطرح در جهان به شمار می‌آید.

استان اصفهان که از یک سو پهنای خود را در کنار کوه‌های سر به فلک کشیده زاگرس و از سوی دیگر در دشت‌های کویری و خشک گسترانده است این وسعت و تنوع سبب وجود قوم‌ها و فرهنگ‌های مختلف است و این تنوع فرهنگی در طی ادوار مختلف تغییرات متنوعی را به خود دیده است.

گرد و خاک بر پوشش‌های محلی شرق اصفهان

شرق شهرستان اصفهان با شهرهای باستانی و مردمی با فرهنگ غنی که آداب و رسوم کهنشان در خشکی چشمه‌ها و رودشان آفتاب خورده شده و رنگ از رخ‌هایش پریده و رو به فراموشی است، شهرهایی که گنجی که در آن‌ها از پوشش لباس وجود داشته است حسابی خاک گرفته و نیاز به همتی والا برای احیای آن وجود دارد، اما در این میان اندک شهرهایی پوشش‌های سنتی گذشته خود را حفظ کرده و جلب توجه می‌کنند.

ورزنه دیار سفیدپوشان

به سمت جنوب شرقی اصفهان که حرکت کنیم، در ایستگاه آخر زاینده‌رود سفیدترین شهر ایران خودنمایی می‌کند، شهری که همواره با گاوخونی آرام گرفته در کویرش شناخته شده، اما پوشش منحصر به فرد زنان در این خطه که در اعصار مختلف چادر سفید بوده است این شهر را در ایران و حتی جهان متمایز کرده است چادر سفیدان ورزنه‌ای این شهر را به دیار سفیدپوشان شهرت داده‌اند و کمتر توریستی را در خود جای داده است که در خاطراتش از شهری در دل کویر با زنانی با چادر سفید بر سر، نگوید.

برخی از کارشناسان جامعه‌شناسی قدمت این پوشش را با توجه به شغل دیرینه مردم این شهر که در کشت‌و‌کار پنبه و شغل «کرباس بافی» مشغول بودند و همچنین نوع  آب و هوایی منطقه که گرم و خشک است در انتخاب پوشش سفید رنگ چادر بانوان این شهر مؤثر می‌دانند، گروهی دیگر  این انتخاب را باقی مانده از  دورانی که مردم منطقه مذهب زرتشتی داشتند می‌دانند، چراکه روحانیون زرتشتی لباسی که از جنس پنبه و به رنگ سفید بود را به تن می‌کردند و رنگ سفید را محترم می‌شمردند.

اما این موارد به صورت گمانه‌های غیرمستند مطرح شده است و در واقع زمان دقیقی برای قدمت استفاده از  چادر سفید در ورزنه نمی‌توان بیان کرد، به همین دلیل رسم چادر سفید بر سر کردن در ورزنه را می‌توان ناشی از مجموعه‌ای از عوامل تاریخی، مذهبی و اقلیمی دانست.

کاوش‌های باستان‌شناسی در ورزنه نشان می‌دهد که قدمت این شهر تا هزاره سوم قبل از میلاد می‌رسد و با توجه به اینکه در ادیان قبل از اسلام به‌ خصوص در دین زرتشت بر رنگ سفید زیاد تأکید می‌شده، می‌توان چادرسفیدها را به نوعی بازماندگانی از سنت‌های مذهبی باستانی ایران دانست.

چادر سفید بر سر 70 درصد زنان ورزنه‌ای

حسین اظهری رئیس شورای اسلامی شهر ورزنه با اشاره به پیشینه تاریخی و قدیمی چادر سفید در ورزنه می‌گوید: شغل مردم این منطقه بیشتر کشاورزی بوده، به دلیل عدم صنعت شهری، با کاشتن پنبه و برداشت آن همان پنبه را به نخ تبدیل کرده و با آن چادر تهیه می‌کرده‌اند و چون به رنگ‌ریزی دسترسی نداشته‌اند به صورت سفید استفاده می‌کرده‌اند.

او با اشاره به گرمی هوای ورزنه و تابش خورشید، عنوان می‌کند: چادر سفید از گرمای زیاد نیز جلوگیری می‌کند و پوشیدن آن برای زنان سن و سال را مشخص نمی‌کند و هرچند قدمت آن دقیقاً مشخص نیست، اما یقیناً از قدمت طولانی برخوردار است.

وی در ادامه گفت: در گذشته این سفیدی برای لباس مردان نیز وجود داشت و مردها قبای کرباس سفید به تن می‌کرده‌اند و اکنون نیز حدود 70 درصد از زنان ورزنه چادر سفید به سر دارند.

رئیس شورای شهر ورزنه با اشاره به برنامه‌های شورای شهر در معرفی و حفظ سنت‌های بومی شهر ورزنه، می‌گوید: در مراسم‌ها و برنامه‌ها و همایش‌های شهر؛ زنان در ورزنه با چادر سفید شرکت می‌کنند و کمتر مسافر زن و مسوول خانمی است که چادر سفید هدیه از ورزنه نبرد.

چادر سفید یکی از قشنگ‌ترین پوشش‌های محلی

در این میان در طی دوران معاصر توجه به آداب‌ورسوم کهن و به‌ویژه لباس‌های محلی کمرنگ‌تر شده است، به‌ طوری‌ که هم‌اکنون شهر یکپارچه سفید ورزنه خود را در مواجهه با ورود خرده فرهنگ‌های مهاجر می‌بیند، آنچه در طی این سال‌ها روزبه‌روز چادر سفیدهای شهر ورزنه تأثیر منفی آن را به شکل ملموسی حس کرده است، به‌ طوری‌که نسل جوان در مقایسه با نسل‌های پیشین خود به ورود دیگر فرهنگ‌های پوششی روی خوش نشان می‌دهند.

شهر سفید ایران برای همیشه سفید ماندن راه سخت از گذشته تا آینده را در پیش دارد، چراکه فرهنگ پوششی ما که در عصر تبلیغات و رسانه‌های اجتماعی هر روز دگرگونی را تجربه می‌کند حفظ پوشش محلی تاریخی و سنتی همواره به یاری نسل‌ها چشم دوخته است.

به نظر می‌رسد مسؤولان بخش بن رود و شهر ورزنه در تلاش‌اند که این فرهنگ حفظ شود و شهروندان و بانوان ورزنه‌ای نیز باید نقش خود در حفظ یکی از قشنگ‌ترین سنت‌های پوششی شرق اصفهان و حتی کشور ایفا کنند و چادری که سفیدی‌اش جهانی شده است را حفظ کنند./۹۶۹/د۱۰۲/ب۱

منبع: فارس