آینده انقلاب با پیوند مستحکم حوزه و نخبگان تضمین می‌شود
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در تبریز، برگزاری اجلاسیه علمای بلاد در تبریز فرصتی بود تا گفتگویی با علما و فضلای برجسته حوزه های علمیه کشور داشته باشیم، در نخستین بخش از سلسله گفت‌وگوهای صورت گرفته، سخنان آیت‌الله حسینی بوشهری، معاون جامعه و روحانیت جامعه مدرسین حوزه علمیه قم را می خوانیم که به تشریح نقش علما در صیانت از انقلاب اسلامی، نقش حوزه ها در عرصه های مختلف سیاسی، فرهنگی اجتماعی و چالش های موجود پرداخته است.
ضمن تقدیر و تشکر از وقتی که در اختیار ما گذاشتید. اولین سؤالی که از محضر حضرتعالی؛ داریم این است که با عنایت به اینکه گفتمان انقلاب اسلامی یکی از مهم‌ترین خطوط بنیادین حوزه‌های علمیه است نقش روحانیت و علمای محترم در صیانت و حراست از این اصل بنیادین چیست؟
بسم‌الله الرحمن الرحیم.
اگر ما به سابقه‌ی حرکت انقلاب نگاه کنیم می‌بینیم آنچه در روزهای آغازین حرکت انقلابی ملت ایران توسط روحانیت به معنای عام کلمه و شخص حضرت امام قدس‌الله نفسه الزکیه اتفاق افتاد، روحانیت علت محدثه بوده برای گفتمان انقلابی و حرکت انقلابی و طبیعی است که روحانیت باید به عنوان علت مبقیه حرکت انقلابی نیز باقی بماند.
روحانیت لحظه ای از رسالت خویش در قبال انقلاب غفلت نکرده است
ما از قبل از پیروزی انقلاب و بعد از پیروزی انقلاب می‌بینیم روحانیت همیشه در صحنه بوده برای حفظ انقلاب، هم آن زمانی که نیاز بوده در جهت پیروزی انقلاب اقدام کند و هم در زمانی که لازم بوده برای حفظ و تداوم انقلاب اقدام کند. الان حوزه‌های علمیه ما، مجامع علمی روحانیت ما، مراکز تبلیغی ما، مجموعه‌ی آنچه که امروز با نام روحانیت دارد اقدام می‌کند نوعاً در جهت به سامان رساندن حرکت انقلابی است، روی این حساب روحانیت، البته لازم است تلاشش را بیشتر کند، اقداماتش را بیشتر کند و به وضع موجود بسنده نکند. اما آنچه را که می‌توانم به صراحت عرض کنم این است که روحانیت لحظه‌ای غفلت از این رسالت خودش نکرده و از این بعد هم باید با تبیین گفتمان‌های انقلابی، با تبیین گفتمان امام، تبیین گفتمان مقام معظم رهبری، آسیب‌شناسی نسبت به آنچه اتفاق افتاده، بررسی نقاط قوت و ضعف مسائل انقلاب همچنان در جهت تداوم و رشد انقلاب اسلامی اقدام کند. ما نیاز داریم با همه مجامع ارتباط برقرار کنیم، با مجامع دانشگاهی، با مجامع مختلف صنوف کشور، فرزانگان جامعه، اگر روحانیت بتواند ارتباط و پیوند خودش را با همه مجموعه‌های کشور مستحکم‌تر از آنچه که هست برقرار کند به یقین باید گفت که آینده انقلاب تضمین شده است.
با توجه به اینکه حضرتعالی قبلا در مدیریت حوزه‌های علمیه تجربیات خوبی دارید از دیدگاه حضرتعالی، حوزه‌های علمیه چگونه می‌تواند در عرصه‌های سیاسی، علمی، فرهنگی اجتماعی کشور یک حضور مؤثر و فعال داشته باشد؟
من معتقدم اولین اقدامی که روحانیت و حوزه‌های علمیه بخصوص حوزه‌های علمیه باید انجام بدهند بنیه علمی حوزه‌های علمیه باید تقویت بشود، نیازهایی که امروز در سطح جامعه وجود دارد باید توسط روحانیت پاسخ داده شود، مخاطبان روحانیت قشر خاصی نیستند، همه اقشار مخاطب روحانیت هستند، چون رسالت روحانیت، رسالت انبیاء الهی است و همان طور که مخاطبان انبیاء الهی مخاطب خاصی نبودند و همه می‌توانستند از محضر انبیاء الهی و مکتب آنان بهره ببرند و استفاده کنند حوزه‌های علمیه و روحانیت هم دارای چنین نقش کلیدی و ویژه‌ای هستند. من معتقدم در گام اول، حوزه‌های علمیه نسبت به طلاب، فضلا و اساتید و کسانی که در حوزه‌های علمیه هستند باید اطلاع‌رسانی لازم داشته باشد، روحانیت را در جریان مسائل علمی و رویدادهای جامعه‌ی خودمان و جامعه‌ی جهانی قرار دهند، روحانیت از وضعیت دنیای امروز شناخت لازم پیدا کنند و بر اساس این شناخت با جامعه‌روبرو شوند و طبیعتا سطح افکار عمومی را از نظر مسائل سیاسی بالا ببرند، هر چه اطلاعات حوزه‌های ما در عرصه‌های مسائل علمی و مسائل سیاسی بیشتر باشد بازدهی آن در ارتباط‌گیری با مردم هم قطعا بیشتر خواهد بود.
به نظر شما مهم‌ترین چالش‌ها و آسیب‌های روحانیت و حوزه‌های علمیه بخصوص در استانها چیست، حضرتعالی اگر راهکار خاصی دارید بفرمایید.
بنیه علمی حوزه های علمیه استان ها باید تقویت شود
اعتقاد من این است که هر چه حوزه‌های ما، روحانیت ما از مرکز فاصله داشته باشند به همان تناسب دسترسی آنها به مسائل علمی و امکانات و فرصت‌هائی که در مرکز مثل قم وجود دارد، کمتر خواهد بود. به نظرم یکی از مسائل مهمی که باید جامعه مدرسین، شورای عالی و مدیریت حوزه اقدام کنند تقویت بنیه علمی حوزه‌های این مناطق است انتظار طبیعی علما و بزرگان آنجا هم این است که اساتید مناسبی اعزام شوند، امکانات مناسبی در اختیار آنها قرار بگیرد و شخصیت‌هایی که در آنجا حضور دارند آن شخصیت‌ها تقویت بشوند تا با انگیزه و دلگرمی خاصی بتوانند به رشد علمی حوزه‌های علمیه آنجا و اطلاع‌رسانی و آگاهی‌بخشی نسبت به روحانیت اقدام کنند.
حمایت مالی از فعالیت های تبلیغی ضروری است
یکی از مشکلاتی که وجود دارد شرایط زندگی روحانیت است معتقدم رسیدگی به زندگی روحانیت در عرصه تبلیغ، یعنی کسانی که وارد میدان کار فرهنگی و تبلیغی می‌شوند باید علاوه بر تقویت بنیه‌های علمی و محتوایی، از نظر بنیه مالی هم تقویت بشوند تا بتوانند آن راهکارهایی که به نظرشان می‌رسد در عرصه‌ی اجرا عملیاتی کنند، بنابراین یک بعد محتوایی است که با تقویت حوزه‌های علمیه محقق می‌شود. بعد دوم تقویت بنیه مالی آن‌هاست تا بتوانند این محتوای ارزشمند را در میان جامعه، با حرکت‌های فرهنگی و تبلیغی و ارشاد پیاده و اجرا کنند.
نکته سومی که معتقدم روحانیت آنجا و همه روحانیت سراسر کشور برای تأثیرگذاری بیشتر در بین جامعه باید دارا باشند این است که، هر گاه روحانیت ما علاوه بر بعد علمی از نظر عملی، و اخلاقی، و تهذیبی نیز هر چه آراسته‌تر باشند تأثیرگذاری آنان در فضای جامعه قطعا بیشتر است بنابراین یک؛ حوزه‌های علمیه و روحانیت باید از نظر خودسازی و شایستگی لازم خودشان را تقویت کنند، از نظر بُعد علمی نیز تقویت بشوند از نظر پشتوانه مالی و سرمایه‌گذاری لازم حمایت‌گردند، آن موقع حوزه‌های ما می‌توانند در متن قضایا، آن نقش‌آفرینی و تأثیرگذاری لازم را داشته باشند.
توصیه مقام معظم رهبری این است که در حوزه باید تحول ایجاد کرد، آیا به نظر حضرتعالی موانعی سر راه هست؟ برای رفع این موانع نظر خاصی دارید؟
برداشت من این است که الان شرایط فعلی ما چه در قم و چه در سایر استانها و شهرستان‌ها این زمینه به وجود آمده و این آمادگی به وجود آمده و همه به گونه‌ای منتظرند که توسط برنامه‌ریزان حوزه، سیاست‌گذاران حوزه و کسانی که قدرت تصمیم‌گیری در رابطه با مسائل حوزه دارند با الهام از نقطه‌نظرات مقام معظم رهبری و مراجع عظام برنامه‌ریزی کنند برای ایجاد تحول در حوزه، البته تحول در اینجا معنایش صرفاً تبدّل نیست بلکه یک نوع ارتقای کار است.
خوشبختانه حوزه‌های ما از شروع کارشان چه در دوران خود معصومین و چه در دوران غیبت کبری، اگر ما یک بررسی کنیم حوزه‌های ما متناسب با نیازهای زمان گام‌های استواری برداشته‌اند، البته شرایط امروز ما نسبت به گذشته قابل قیاس نیست، امروز هم نیازها بیشتر شده است و هم افکار مخاطبان ما از نظر علمی و انتظارات رشد بیشتری پیدا کرده، بنابراین انتظارات از حوزه‌های ما به مراتب بیش از گذشته است، روی این حساب حوزه‌های ما در گام نخست باید یک بررسی مجددی بکنند و نسبت به رسالتی که بر دوش دارند توجه‌بیشتری پیدا کنند که آیا آن رسالتی که همیشه تصور می‌کردند دیگر حد کار تا اینجاست آیا نیاز به تحول دارد یا ندارد! که قطعا دارد، بر اساس نیازها برنامه‌ریزی کنند، در محتوای آموزشی باید کار جدی انجام بگیرد، در پذیرش طلبه باید یک تحول انجام بگیرد، افرادی را جذب حوزه‌ها کنیم که بتوانند تأمین‌کننده نیازهای امروز و آینده حوزه باشند.
همچنین در بُعد تبلیغی، در بعُد مسائل تهذیب رسالت، مبلّغ امروز ما اصلا قابل قیاس نیست با مبلّغ گذشته، اصلا امروز نیاز چیست، اقتصائات فرق می‌کند. بنابراین هم در بعُد تهذیب و هم در بعُد محتوایی، در بعُد کتب درسی، در بعُد تبلیغی و سیاسی و خیلی از مسائل دیگری که امروز حوزه‌ها با آن سروکار دارند ما نیاز به تحول داریم، بخصوص این نکته حائز اهمیت است که حوزه‌های ما در گذشته نقشی در اداره حکومت‌ها نداشتند، الان حوزه‌های ما نقش کلیدی دارند، بخشی از کسانی که امروز اداره نظام را بر عهده دارند عملا شرایط‌شان بگونه‌ای است که باید در همین حوزه‌ها تربیت بشوند، بنابراین حوزه باید سازوکار مناسبی برای تربیت افرادی که در آینده بتوانند نقش برجسته‌‌ای در اداره‌ی نظام اسلامی داشته باشند ایفا کند، لذا حوزه امروز ما و رسالت روحانیت ما مثل گذشته نیست که تنها یک مسجد اداره کند و به بیان یک سلسله مسائل شرعی بسنده کند، امروز با حفظ مسجد، با حفظ محراب، با حفظ نماز جماعت، با حفظ نماز جمعه باید در عرصه‌های مختلف مدیریتی تأثیر‌گذار باشد. ارتباطی که امروز روحانیت باید با مراکز علمی دانشگاهی پیدا کند اصلا قابل قیاس با گذشته نیست، عرصه‌ای که امروز به وجود آمده این عرصه اصلا هیچ ارتباطی با گذشته ندارد پس باید متناسب با عرصه‌ی موجود، روحانیت اقدام کند.
با توجه به آسیب‌های اجتماعی که در جامعه قابل مشاهده است، رسالت حوزه‌های علمیه و روحانیت معظم در مواجهه با این آسیب‌ها و ناهنجاری ها چیست و چه راهکاری را ارائه می‌فرمایید.
فقر و بیکاری باید ریشه کن شود
از آنجا که روحانیت مرجع مراجعات مردم است و این دغدغه‌های اجتماعی به روحانیت منتقل می‌شود و روحانیت در جریان این آسیب‌ها قرار می‌گیرد آسیب‌هائی که طبعاً بنیان‌های فکری، رفتاری و اعتقادی جامعه را تحت تأثیر قرار می‌دهد روحانیت در اینجا علاوه بر اینکه سازوکار خودش را در جهت پیشگیری از این آسیب‌های اجتماعی باید قوی‌تر و بیشتر کند، بخاطر ارتباطی که امروز با نظام اسلامی دارد باید به مسئولین مربوطه به موقع تذکر بدهد، از تریبون‌هایی که در اختیارش هست از این تریبون‌ها مسائل را منتقل کند.
بخشی از این آسیب‌های اجتماعی برمی‌گردد به مسائل فرهنگی جامعه، چون رسالت روحانیت، عبارت است از یک نوع فرهنگ‌سازی است بنابراین اگر ما بتوانیم پیشگیری کنیم با اطلاع‌رسانی به موقع، با تعلیم و تربیت آحاد جامعه جلوی بخش قابل توجهی از این گونه مسائل گرفته خواهد شد، البته بخشی از این آسیب‌های اجتماعی برمی‌گردد به مسائل اقتصادی و معیشت مردم که متولی‌اش روحانیت نیست، روحانیت می‌تواند ارشادکننده خوبی باشد ولی تصمیم‌گیری‌هایی که در سطح کلان انجام می‌گیرد نسبت به مسائل زندگی مردم، مسائل فقر و محرومیت و امثال ذلک قاعدتا باید دست‌اندرکاران و تصمیم‌سازان و تصمیم‌گیران در اداره نظام اسلامی آنها باید آستین‌ها را بالا بزنند و در کنار روحانیت، که کار تبلیغی و فرهنگی انجام دهد آنها هم در برنامه‌ریزی‌های خود بگونه‌ای عمل کنند که فقر در جامعه نباشد.
تاکید می کنیم که مسؤولان بخصوص به مسئله اشتغال بپردازند، زیرا مسئله بیکاری امروز یک نقش بسیار مهمی در ایجاد این آسیب‌های اجتماعی دارد اگر ما مسئله بیکاری جوانان را توانستیم حل کنیم، مسئله اشتغال را توانستیم حل کنیم، مسئله تولید را توانستیم حل کنیم، این همه‌تأکیدات مقام معظم رهبری راجع به مسئله تولید و اشتغال، اینها با نصیحت قابل حل شدن نیست، اینها نیاز به یک تصمیم‌گیری جدی دارد که به تنهایی کار روحانیت نیست، روحانیت می‌تواند نقش هدایت‌گری جامعه را داشته باشد، اما چگونه برنامه‌ریزی برای اختصاص بودجه، امکانات لازم مادی، اینها باید دست‌اندرکاران نظام طراحی و برنامه‌ریزی کنند.
از اینکه وقت خود را در اختیار ما قرار دادید، سپاسگزاریم.
بنده هم از شما عزیزان که در مسیر معرفی و تبیین نقش روحانیت و حوزه های علمیه تلاش می کنید سپاسگزارم. امیدوارم موفق باشید. /۹۳۵/ت۳۰۰/ج