علامه طباطبایی خلأهای فلسفه اسلامی را پرکرد

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، نشست علمی «امتداد نظریه اعتباریات علامه طباطبایی در علوم اجتماعی» امروز در سالن نشست های علمی مجمع عالی حکمت اسلامی برگزار شد.

حجت الاسلام علی امینی نژاد استاد حوزه و دانشگاه در ابتدای این نشست با اشاره به 24 آبان سالروز وفات علامه طباطبایی، اظهار داشت: سال گذشته نیز در همین ایام نشستی را به یادبود تلاش های علامه طباطبایی در امتداد فلسفه اسلامی برگزار کردیم که مسأله اعتباریات و تأثیر شگفت انگیز آن در علوم انسانی و اجتماعی گوشزد شد.

وی افزود: ایشان یک شخصیت جامع الاطراف و فوق العاده عمیق بود و غالب آثاری که ایشان به نگارش درآورده اند مثل متن است که باید در حول آن تعلیق زد و به تأیید بزرگان همه آثار ایشان شایستگی متن درسی شدن حوزوی را دارد و پژوهشگران بعدی باید حواشی و شرح و توضیحی در ذیل آن داشته باشند.

استاد حوزه و دانشگاه با اشاره به عظمت علمی و معنوی مرحوم علامه طباطبایی ابراز داشت: خود ایشان وقتی می فرمودند که ملاصدرا لطف خداوند به روزگار ما بود و ما باید در مورد ایشان بگوییم وجود علامه طباطبایی لطف خداوند در روزگار ما بود، ایشان خلأهای جدی را پرکرد و اوایل انقلاب وقتی از ایشان سؤال کردند که چرا شما ورود مستقیم در مسائل سیاسی ندارید، فرمودند: شهری را در نظر بگیرید که دارای راه های ورود متعدد است و همه این دروازه ها باید حفاظت شود من از یک دروازه خلوت دفاع می کنم.

وی تأکید کرد: ایشان مسؤولیت خودشان را پرکردن خلأهایی می دانستند که دیگران کمتر ورود پیدا کرده بودند، یکی از اساتید بزرگوار درس خارج می فرمودند در ایام شهادت یکی از ائمه دریک مجلسی که علامه طباطبایی حضور داشتند، سخنران در حضور علامه به بدگویی از فلسفه و حکمت پرداخت ولی ایشان با صبوری و تحمل فراوان برخورد کردند.

حجت الاسلام امینی نژاد با بیان این که آثار عظیمی از ایشان به جای مانده است که حوزه باید از آنها بهره بگیرد، ابراز داشت: حضرت آیت الله جوادی می فرمودند همه آثاری که در مورد علوم انسانی و اجتماعی نوشته می شود صحبت از علامه طباطبایی هست؛ در مورد امتدادهای فلسفه اسلامی نیز معنایی است که به نحو جدی در فلسفه غرب مشاهده می کنیم و در بدنه علوم غربی سرریز کرده و تمام غالب شؤون حیات بشری متأثر از آن نقطه های بنیادینی است که در فلسفه می گذرد، بنابراین جا دارد این مسأله در اندیشه علامه طباطبایی نیز بررسی شود.

وی عنوان داشت: در دنیای اسلام پیشینه کار مسأله به همین شکل بسته شده بود، چراکه ما یک حکمت عملی داریم که تحت تأثیر حکمت نظری است و به همین معنا می توانستیم به امتداد اندیشه های بنیادین فلسفه توجه کنیم ولی پس از دوره جدی تری که در حوزه حکمت عملی داشتیم به تدریج این مسأله به علل مختلف رو به رکود و افول رفته است.

استاد حوزه و دانشگاه با بیان این که مباحث اخلاقی باقی ماند ولی سیاست منزل و بویژه سیاست مُدُن به طور کلی رها شده است، ابراز داشت: بیشترین آثار در این زمینه ها را در آثار فارابی می بینیم؛ نگاه امتدادی که باید نسبت به مسائل فلسفی صورت می گرفت ضعیف شده است و بحث های حکمت اسلامی در علوم مختلف گاهی حضور ندارد ولی با دقت نظر رهبر معظم انقلاب که ایشان امتداد فلسفی را جدی مطرح کردند رنگ و بوی جدید تری به فلسفه اسلامی داده شد.

وی تأکید کرد: بحث امتدادهای فلسفه اسلامی اگر بخواهد دوره احیا و بازخوانی داشته باشد و یا اگر بخواهیم به دنبال احیای تمدن بزرگ اسلامی باشیم و خودمان را از دامنه های علوم انسانی غربی که تمام شؤون زندگی ما را اداره کرده است، رها کنیم باید امتدادهای علوم بنیادین اسلامی و اندیشه عقلانی در مورد نظام و انسان و آینده مشخص شود، به همین جهت باید مباحث فلسفی به صورت دقیق مطالعه شود و تراث فلسفی به صورت عمیق به کار گرفته شود./1330/پ۲۰۲/ج