مهارت آموزی در اوقات فراغت نوجوانان

به گزارش سرویس فرهنگی اجتماعی خبرگزاری رسا، هر ساله ایام تابستان  که می‌آید عده زیادی از نوجوانان  راهی کلاسهای تفریحی و آموزشی می‌شوند و اوقات فراغت را اینگونه سپری می‌کنند. اصولا اکثر خانواده‌ها اصرار دارند که فرزندانشان بر سر کلاسی حاضر شوند. در این میان پدر و مادرها متفاوت عمل می‌کنند؛ برخی پافشاری  دارند که  فرزندانشان حتما در کلاسهای آموزشی مثل کلاس زبان و کامپیوتر شرکت کنند و تا جایی پیش می‌روند که حتی درسهای زمان مدرسه مثل ریاضی را  نیز در برنامه کلاس‌ها قرار می‌دهند. برخی دیگر تلفیقی بین کلاسهای آموزشی و تفریحی را قرار می‌دهند و برخی دیگر نیز صرفا کلاسهای تفریحی.

اصل این که نوجوانان در روزهای تابستان وقتشان را به بطالت و صرفا بازی نگذرانند کار درست و منطقی است. اصولا بیکاری چه برای بزرگسالان و چه برای نوجوانان می‌تواند تبعات بدی را داشته باشد. یکی از آثار بیکاری، بلا تکلیفی و سر درگمی است که کسالت بار و خسته کننده است و از طرفی انسان را به انجام کارهای بیهوده سوق می‌دهد.

مهارت آموزی و سیستم آموزشی

یکی از برنامه‌های مهمی که می‌تواند در برنامه اوقات فراغت نوجوانان جای بگیرد مهارت آموزی است. اینکه نوجوانان صرفا در کلاسهای تئوری شرکت کنند و ثمره عملی نداشته باشد، امر خوشایندی نیست؛ کما اینکه این اشکال به سیستم آموزشی مدارس هم می‌تواند وارد باشد که  معمولا محتویات درسها  فقط جنبه تئوری دارد و مهارتی به دانش آموزان یاد نمی‌دهد. (به استثناء رشته‌های فنی و هنرستانی)

مشکل دیگری که در سیستم آموزشی معمولا مشهود است، عدم استعدادیابی دانش آموزان است. دانش آموزان با اینکه طبیعتا از سلایق و استعدادهای متفاوتی برخوردار هستند ولی با این وجود همگی باید سالهای متمادی، یک سری درسهای مشترک را بخوانند که برخی از آنها هیچ ثمره‌ای برای آن‌ها نخواهد داشت. البته این بدان معنا نیست که صفر تا صد درسها باید مورد علاقه دانش آموزان باشد؛ به هر حال یادگیری بعضی مطالب ضروری است؛ حتی اگر شخص به آن علاقه نداشته باشد یا استعداد خاصی برای یادگیری در خودش نبیند. مثلا در بحث ادبیات فارسی، طبیعی است که باید تا حد متعارفی  نکات ادبی و ویرایشی و کلیاتی از فرهنگ ادبیاتی کشور برای دانش آموزان تدریس شود؛ ولی اینکه مثلا اشعار خاصی با محتویات بعضا عمیق و سنگین برای تمامی دانش آموزان و با سلایق و استعدادهای مختلف تدریس شود و  همه دانش‌آموزان ملزم به یادگیری این مطالب باشند، به نظر می‌رسد که روش درستی نیست و چه بسا برای دانش آموزان زدگی ایجاد کند.

سنتی  رو به فراموشی

یکی از سنتهای خوبی که در گذشته مرسوم بود و در حال حاضر کمرنگ شده و چه بسا بعضا کسر شأن هم به حساب بیاید این بود که دانش‌آموزان در ایام تعطیلات تابستانی سر کار می‌رفتند و حرفه‌ای را می‌آموختند و از این راه -هر چند اندک- کسب در آمد هم می‌کردند.    

این کار دارای چندین مزیت است. اول اینکه نوجوان حرفه‌ای یاد می‌گیرد و چه بسا زمینه‌ای برای شغل آینده‌اش باشد و همین کار را در آینده بصورت حرفه‌ای دنبال کند و آن را پیشه خودش قرار دهد؛ مثلا اگر نوجوانی در یک کارگاه نجاری مشغول شود ممکن است که در ابتدا علاقه‌ای به این شغل نداشته باشد ولی بعد از مدتی و پس از یاد گیری برخی فوت و فنهای این حرفه، چه بسا این کار برایش جذابیتی پیدا کند و به مرور  زمان و بطور جدی تری آن را پیگیری نماید و در آینده نجار ماهر و زبر دستی شود.این یکی از ثمرات مهم کار کردن نوجوانان در ایام فراغت است.

این یک تفکر اشتباهی است که در جامعه جا افتاده که همه باید دانشگاه بروند و تحصیلات آکادمیک داشته باشند. مگر مملکت نجار و مکانیک و تراشکار و ... نمی‌خواهد! در حال حاضر شاهد هستیم که چه درصد بالایی از افراد تحصیل کرده بیکار هستند و در عوض برخی دیگر که دیپلم هم به زور گرفته‌اند برای خودشان صاحب کسب و در آمد هستند!

البته این به معنای بی ارزشی علم و دانش و تحصیلات دانشگاهی نیست، ولی نباید این مطلب را به قدری مهم جلوه دهیم که از موارد اصلی جا بمانیم.

بله، اگر یک نجار و یا یک مکانیک تحصیلات آکادمیک نیز داشته باشد طبیعتا  بهتر می‌تواند مؤثر باشد و نباید از این مطلب غافل شد.

مزیت دیگری که کار کردن نوجوان دارد این است که روحیه استقلال طلبی او تقویت می‌شود و می‌تواند وابستگی کمتری از نظر مالی به خانواده‌اش داشته باشد. از طرفی قدر دارایی‌اش را نیز بهتر می‌داند؛ چون به روشنی لمس می‌کند که با چه سختی پول در می‌آورد. این مطلب همچنین می‌تواند یک شخصیت اجتماعی  به نوجوان دهد و او را به این باور برساند که بزرگ شده و دیگر بچه نیست و هویت خاصی پیدا کرده است.  

البته از این نکته نباید غافل شد که اگر نوجوانی حتی  بابت کار کردن، اجرتی هم نگیرد و این مدتی که مشغول است فقط متمرکز در یادگیری شود نیز، بسیار ارزشمند است. آنچه که برای این سنین  اهمیت دارد، کسب مهارت و یادگیری حرفه است./999/پ۲۰۰/س

بابک شکورزاده