تکلیف حجاب در تفکر اجتماعی امام خمینی
به گزارش سرویس فرهنگی اجتماعی خبرگزاری رسا، با گذشت نزدیک به چهل سال از انقلاب اسلامی ملت ایران، متأسفانه فرهنگ حجاب آن گونه که باید، در جامعه جا نیفتاده و محدوده روابط اجتماعی زن و مرد نامحرم از نظر شرعی، در بین خیلی از افراد ناشناخته است.
اینکه فلسفه حجاب چیست و عدم رعایت آن چه پیامدهایی را می‌تواند داشته باشد و چه محدوده‌ای دارد، نکاتی ریشه‌ای است که اگر فرهنگ سازی و درست تبیین شود، بیشتر معضلات در مسیر حجاب برطرف خواهد شد. خانواده، رسانه‌ها، آموزش و پرورش و سایر نهادهای آموزشی، نقشی مهم در این باره می توانند داشته باشند.
در این نوشتار مطالبی پیرامون اهمیت حجاب با نگاهی به بیانات امام خمینی(ره) دراین باره ذکر شده است.
ترویج بی حجابی به بهانه آزادی
امام خمینی(ره) از همان روزهای اوّل انقلاب به مسئولان دولت وقت، برای جلوگیری از بی‌حجابی نهیب زدند: «الآن وزارتخانه ها- این را می گویم كه به دولت برسد، آنطورى كه براى من نقل می كنند- باز همان صورت زمان طاغوت را دارد- وزارتخانه اسلامى نباید در آن معصیت بشود. در وزارتخانه هاى اسلامى نباید زن‌هاى لخت بیایند، زنها بروند؛ اما با حجاب باشند. مانعى ندارد بروند، اما كار بكنند، لكن با حجاب شرعى باشند، با حفظ جهات شرعى باشند.» (صحیفه نور، ج6، 329)
بیان بالا گویای این است که امام راحل مخالفتی با حضور اجتماعی زنان ندارد؛ ولی یک شاخصه مهم باید داشته باشند و آن، حفظ حجاب است.
اینکه عده‌ای به اسم آزادی و بعضاً با ادعای پیروی از خط امام، با اظهار نظرات نسنجیده بدحجابی را نمادی برای آزادبودن انسان تلقی می‌کنند بازی با اعتقادات دینی است و عواقب خطرناکی خواهد داشت. مسئولان فرهنگی و رده بالای دولتی اگر جلوی بد حجابی را نمی گیرند؛ لااقل سبب ترویج بی‌حجابی نشوند. این کار عملا ترویج بی بند و باری است و با امر به معروف و نهی از منکر در تناقض آشکار است.
چرا عده‌ای که از دیانت هم دَم می زنند، به خاطر قدرت ناچیز در دنیا و زد و بندهای سیاسی این گونه مواضعی اتخاذ کنند و احکام اسلام را وارونه جلوه دهند. اینها باید بدانند که در پیشگاه خداوند متعال مسئول هستند و باید پاسخگو باشند. به قول معروف «الملکُ عقیمٌ»؛ حکومت دنیا به کسی وفا نکرده است.
کسانی که حفظ حجاب را مخالف آزادی قلمداد می‌کنند و به بی حجابی علاقه دارند، بیایند و یکبار برای همیشه تکلیفشان را با خودشان مشخص کنند که آیا مسلمان هستند یا نه؟ اگر ادعای مسلمانی ندارند که هیچ؛ ولی اگر خودشان را مسلمان می دانند باید ملتزم به احکام اسلام باشند. این طور نمی‌شود که هر جا به مذاقمان سازگار بود قبول کنیم و هر کجا با خواهش های نفسانی ما مطابقت نداشت، نپذیریم.
اثرات مخرب اجتماعی بد حجابی
از بحث شرعی هم که صرف نظر کنیم، به نظر می‌رسد تهدیدهای اجتماعی بدحجابی نباید بر کسی پوشیده باشد؛ مشاهده می‌کنیم که بی حجابی زنان، آرایش‌های غلیظ، ناز و عشوه‌های دلربا و خودنمایی آنها چه فجایعی را در طول تاریخ رقم زده، چه تجاوزاتی که صورت گرفته، چه قتل‌هایی که به این واسطه واقع شده، چه ازدواج‌هایی که به طلاق منجر گردیده و موارد نابهنجار دیگری که ریشه‌اش همین عدم رعایت حجاب صحیح است.
اگر به آمار تجاوز جنسی و قتل‌هایی که در این رابطه اتفاق افتاده، نگاهی دقیق داشته باشیم، به خوبی در می‌یابیم که اکثریت قابل توجهی از قربانیان، کسانی بوده‌اند که تقیّدی به حجاب نداشته‌اند و با وضعیتی محرّک در جامعه حضور داشته‌اند. حتی اگر این افراد قصدشان خودنمایی هم نبوده باشد، ولی به هر حال وضعیت ظاهریشان، عاملی مهم برای این جنایات بوده است.
حجاب جهت حفظ ارزش‌ها
امام خمینی(ره) درباره اهمیت و جایگاه حجاب فرمودند: باید توجه داشته باشید که حجابی که اسلام قرار داده است، برای حفظ آن ارزش‌های شماست. هر چه را که خدا دستور فرموده است -چه برای زن و چه برای مرد- برای این است که آن ارزش‌های واقعی که اینها دارند و ممکن است به واسطه وسوسه‌های شیطانی با دست های فاسد استعمار و عمال استعمار پایمال می‌شدند. اینها، این ارزش‌ها زنده بشود.(صحیفه امام، ج19، ص 185)
محدوده حجاب
آنچه که مسلم است حجاب از ضروریات دین است و صراحتا در قرآن کریم آمده است:«وَ قُلْ لِلْمُؤْمِناتِ يَغْضُضْنَ مِنْ أَبْصارِهِنَّ وَ يَحْفَظْنَ فُرُوجَهُنَّ وَ لا يُبْدينَ زينَتَهُنَّ إِلاَّ ما ظَهَرَ مِنْها وَ لْيَضْرِبْنَ بِخُمُرِهِنَّ عَلى جُيُوبِهِنَّ وَ لا يُبْدينَ زينَتَهُنَّ إِلاَّ لِبُعُولَتِهِنَّ... وَ لا يَضْرِبْنَ بِأَرْجُلِهِنَّ لِيُعْلَمَ ما يُخْفينَ مِنْ زينَتِهِنَّ وَ تُوبُوا إِلَى اللَّهِ جَميعاً أَيُّهَا الْمُؤْمِنُونَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ؛ و به زنان با ايمان بگو: ديدگان خود را از نامحرمان ببندند و دامن خود را حفظ كنند و زينت خود را جز آنچه كه آشكار است نمايان نكنند و روسرىهاى خود را بر سينه خود بیندازند و نبايد زينت خود را آشكار سازند، جز براى شوهرانشان... زنها در هنگام راه رفتن، پاهاى خود را به زمين نكوبند تا زينت پنهان آنان آشكار شود. اى اهل ايمان! همگى به درگاه الهى توبه كنيد شايد رستگار شويد.» (سوره نور/آیه31)
محدوده حجاب هم در شرع مشخص شده و آنچه مسلم است پوشاندن تمام بدن زن به غیر از صورت و دستان تا مچ، واجب است و این اعضاء هم اگر زینت داشته باشد پوشاندن آنها هم لازم است.
در پوشش لباس خاصی شرط نیست، ملاک این است پوششی باشد که توجه نامحرمان را جلب نکند و لباس شهرت هم به حساب نیاید که مثلا سبب تمسخر شود. شئونات عرفی هم در این رابطه دخیل است؛ مثلا پوشیه در خیلی از مناطق چون نتیجه عکس می‌دهد و بیشتر سبب جلب توجه می‌شود، چه بسا لباس شهرت محسوب شود.
امام خمینی (ره) در بیان دیگری می‌فرماید: در اسلام زن باید حجاب داشته باشد، ولی لازم نیست که چادر باشد. بلکه زن می‌تواند هر لباسی را که حجابش را به وجود آورد اختیار کند.(صحیفه امام، ج5، ص 294)
امام راحل در پاسخ خبرنگاران و بانوان محجبه‌ای که درباره میزان حجاب در ایران از ایشان سؤال کردند؛ فرمودند: «آرى در اسلام زن باید حجاب داشته باشد، ولى لازم نیست که چادر باشد. بلکه زن مىتواند هر لباسى را که حجابش را به وجود آورد اختیار کند. ما نمىتوانیم و اسلام نمىخواهد که زن به عنوان یک شى ء و یک عروسک در دست ما باشد. اسلام مىخواهد شخصیت زن را حفظ کند و از او انسانى جدى و کارآمد بسازد. ما هرگز اجازه نمىدهیم تا زنان فقط شیئى براى مردان و آلت هوسرانى باشند.»(همان) /999/ی۷۰۲/س
بابک شکورزاده، نویسنده و پژوهشگر دینی