کارنامه دولت و مجلس در زمینه اقتصاد غیر قابل قبول است

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا درمشهد، نشست «از مکتب شیکاگو تا درهای باز چینی» با محوریت نقد سیاست های اقتصادی دولت‌های دهم و یازدهم و تشریح شعار سال با حضور حجت الاسلام حسین زاده بحرینی ، نماینده مردم مشهد و کلات در مجلس شورای اسلامی و عضو کمیسیون اقتصادی مجلس 24 فروردین در جمع معتکفین در مسجد تدین دانشگاه فرهنگیان خراسان رضوی برگزار شد.

حجت الاسلام حسین زاده بحرینی با بیان اینکه اگر در ادبیات اقتصادی و توسعه مروری داشته باشیم با توجه به تنوع فراوانی این موضوع همیشه یک سوال کلیدی در این زمینه وجود دارد، گفت: این پرسش مبنایی این است که چه کسی باید توسعه را انجام بدهد.

عضو کمیسیون اقتصادی مجلس افزود: توسعه از مفاهیمی است که نیاز به تعریف ندارد و همیشه می توان آن را درک کرد و اگر بخواهید آن را تعریف کنید کار سختی می شود اما در ادبیات توسعه دو واژه رشد و توسعه را از هم جدا می کنند. رشد بدین معنا است که جامعه و اقتصاد اگردر هر شرایطی هستند زمانی که یک قدم به لحاظ کمی جلوتر باشند در واقع رشد اتفاق افتاده است چرا که رشد مفهومی کمی و ملموس است و با عدد و رقم می توان آن را توضیح داد و محاسبه رشد منظم است.

در برخی موارد رشد اتفاق می افتد اما خبری از توسعه نیست

نماینده مردم مشهد و کلات در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه معنای توسعه بیشتر بر روی کیفیت زندگی مردم تأکید دارد، اظهارکرد:در واقع کشور توسعه یافته، کشوری نیست که فقط رشد داشته باشد و در برخی موارد رشد اتفاق می افتد اما خبری از توسعه نیست.

حجت الاسلام بحرینی با بیان اینکه شاخص دیگر برای تعیین میزان توسعه ضریب جیمی است، اظهارکرد: این شاخص نشان می دهد که درآمد جدید چه گونه توزیع شده است، چقدر از مردم بهره مند شده اند و یا چه تعداد از مردم فقیرتر شده اند؟

وی درادامه با اشاره به نظام کمونیستی و سوسیالیستی گفت: در این نظام ها همه کار می کنند و حکومت درآمد را تقسیم می کند؛ اما توسعه اتفاق نمی افتد چرا که توسعه با میزان باسوادی مردم، امید به زندگی و مجموعه ای از شاخص هایی با عنوان HDT بررسی می شود که ادبیات گسترده ای دارد.

 توسعه، پروسه یا پروژه

 نماینده مردم مشهد و کلات در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه سوال اساسی این است که وقتی صحبت از توسعه می کنیم این امر توسط چه کسی باید انجام شود؟ مسئول توسعه چه کسی است؟ اگر توسعه یک فرآیند است چه کسی باید آن را مدیریت کند؟ توسعه ، پروژه است یا پروسه،گفت: پروژه هدفمند است و نیاز به برنامه ریزی دارد و این درحالی است که پروسه یک فرآیند است که خود به خود اتفاق می افتد.

عضو کمیسیون اقتصادی مجلس افزود: اگر توسعه یک پروسه باشد نیاز به تحلیل و بررسی ندارد چرا که امری خودبه خودی است؛ اما اگر پروژه باشد باید کسانی آن را مدیریت کنند و در برابر پاسخ به  پروژه یا پروسه بودن توسعه، پاسخ مکاتب مختلف متفاوت است.

 وی درادامه با اشاره به دیدگاه «آدام اسمیت»، بنیانگذار علم اقتصاد و مکتب اقتصادی کلاسیک گفت: براساس این نظریه، توسعه پروژه نیست و پروسه است که اگر توسعه  پروژه ای شود  در این تفکر، توسعه می میرد.

حجت الاسلام بحرینی ادامه داد: «آدام اسمیت» معتقد است اگر برای توسعه مسئول زنده و زمان بندی انتخاب شود توسعه اصلا اتفاق نمی افتد و برای به وجود آمدن توسعه باید بدانید که در جامعه و اقتصاد نیروهای پنهانی وجود دارند که خداوند آنها را تعبیه کرده است که جامعه را به توسعه می رساند.

وی ادامه داد: به همین دلیل دولتها باید دست خود را از اقتصاد بیرون بکشند و اجازه بدهند هرکسی کارخودش را در جامعه انجام بدهد تا محصول توسعه به دست آید و با توجه به اینکه همه فعالیتهای افراد جامعه شخصی و برای منافع خودشان است برآیند این پیگیری ها محصول توسعه است.

نماینده مردم مشهد و کلات در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه در این دیدگاه مهمترین نقش دولتها حفظ امنیت است، تصریح کرد:  از آنجا که مردم نمی توانند امنیت را برقرار کنند دولت ها باید قوانینی را وضع و اجرا کنند که در برابرحفاظت مردم از عوامل خارجی و داخلی مداخله کنند.

وی با بیان اینکه این دیدگاه بر پروسه بودن توسعه تاکید دارد، گفت:  در واقع توسعه درآن به صورت طبیعی و خود به خود اتفاق می افتد و در این راستا بایستی دولتها را محدود کرد.

حجت الاسلام بحرینی با بیان اینکه در مقابل این دیدگاه، دیدگاه جان مینارد کینز، منتقد رویکرد به اقتصاد آزاد و سپردن آن به نیروهای بازار وجود دارد، گفت: کینز معتقد است که نظریه آدام اسمیت نادرست نیست؛ اما این امردر بلند مدت اتفاق می افتد که دیگر ما زنده نیستیم.

 نماینده مردم مشهد و کلات در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه در این دیدگاه مسئول اقتصاد، دولت است، اظهارکرد: کینز معتقد است که دولتها باید در اقتصاد مداخله کنند و دولت دست اقتصاد را بگیرد و به توسعه برساند.

وی با بیان اینکه در تاریخ توسعه هر دوی اینها طرفدارانی داشته و در عین حال تجربه شده است، تصریح کرد: دیدگاه آدام اسمیت زمانی غالب بوده است و بسیاری از کشورها در همین فضای دخالت حداقلی دولت به توسعه رسیدند؛ اما آقای «کینز» دولتش حداقلی نیست و افراط نمی کند که به سوسیالیسم برسد چرا که سوسیالیسم برای افراد نقش قائل نیست.

کینز معتقد به دولت مداخله گر در اقتصاد است

عضو کمیسیون اقتصادی مجلس افزود: در این دیدگاه معتدل، «کینز»افراد را به رسمیت می شناسد و اراده آنان را در اقتصاد موثر می داند و اعتقاد او منجر به دولت مداخله گر در اقتصاد می شود.

وی با بیان اینکه کشورهایی با دیدگاه آقای «آدام اسمیت» در شرایطی به بحران رسیدند، گفت: در واقع آن دست نامرئی که «آدام اسمیت» ادعا می کرد فلج شد و یا خوب کار نمی کرد که در همین فضا کینز ظهور کرد.

حجت الاسلام بحرینی با بیان اینکه دیدگاه آقای«کینز» از سال 1940 به بعد مطرح شد، گفت: در این دیدگاه به دولت رفاه رسیدند که فقط دولت مسئول امنیت نیست و رفاه مردم نیز وظیفه دولت‌هاست.

نماینده مردم مشهد و کلات در مجلس شورای اسلامی افزود: از دهه 90 به بعد بازگشتی به دیدگاه آدام اسمیت وجود دارد که مکتب شیکاگو محل رشد و نمو همین افرادی است که گفتند همه مشکلات ما به این دلیل است که از دیدگاه آدام اسمیت فاصله گرفتیم و اشتباه کردیم و نباید دولتها در اقتصاد مداخله می کردند.

بررسی وضعیت اقتصاد ایران پس از پیروزی انقلاب اسلامی

وی درادامه به بررسی وضعیت اقتصاد ایران پس از پیروزی انقلاب اسلامی پرداخت و گفت: در شرایطی که در حال ایجاد دولت پس از پیروزی انقلاب اسلامی بودیم جنگ شروع شد.

حجت الاسلام بحرینی با بیان اینکه جنگ اقتضائات خودش را دارد، اظهارکرد: در این دوره کسانی که حتی اسمیتی فکر می کردند گفتند که دولت باید مداخله کند و از طرفی دولت نمی توانست اجازه بدهد هرکالا و یا هر نیرویی وارد ایران شود.

 نماینده مردم مشهد و کلات در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه در اقتصاد باز هیچ محدودیتی وجود ندارد، گفت: در این روش، سرمایه گذار خارجی می تواند سرمایه گذاری کند و هر کالایی بدون محدودیت صادر شود.

وی با بیان اینکه در زمان جنگ یک انتخاب آگاهانه نداشتیم و از سر اجبار شرایط جنگ بود، اظهارکرد: در آن زمان اقتصاد مبتنی بر مداخله گری دولت بود و ستاد بسیج اقتصادی ایجاد شد چرا که نمی توانستیم اجازه بدهیم  میزان مصرف آزاد باشد و باید در آن زمان مصرف نهادینه شود و به همین دلیل کوپن وجود داشت چرا که اقتضای حکومت هم همین امر بود و هر کار دیگری که انجام می گرفت به ضرر کشور بود.

حجت الاسلام بحرینی با اشاره به اتمام جنگ و از طرفی رحلت امام(ره) که تحولات در عرصه سیاسی با ریاست جمهوری هاشمی رفسنجانی صورت گرفت، ادامه داد: دیدگاه این دولت مبتنی بر مداخله گری دولت در امر اقتصاد نبود و آنان توسعه را پروسه می دیدند.

آثار مخرب دیدگاه آدام اسمیتی در دولت رفسنجانی

وی با بیان اینکه  پس از مدت زمانی دولت رفسنجانی آثار مخرب این دیدگاه آدام اسمیتی را متوجه می شود، گفت: در این شرایط اقتصاد درهم تنیده است و دولت خودش ترمز را کشید و برخلاف دیدگاه اسمیتی، دولت مجدد نرخ ارز را تثبیت کرد.  

عضو کمیسیون اقتصادی مجلس افزود: در اقتصاد خودمان از این فراز و فرودها بسیار داشته ایم و اقتصاد ما دارای سنت ثابتی نبوده است که باید چطور در این عرصه رفتار شود و چه کسی باید توسعه را انجام دهد.

تناقض های اقتصادی در لایه اجرایی حکومت اتفاق افتاده است

وی با بیان اینکه خوشبختانه در سطح کلان و سیاستگذاری‌های کلان یک وحدت رویه داشتیم، اظهارکرد: این سیاستها توسط عالی ترین مقام نظام از سوی رهبر معظم انقلاب مصوب و ابلاغ شد و این درحالی است که تناقض ها در لایه اجرایی حکومت اتفاق افتاده است.

حجت الاسلام بحرینی با بیان اینکه ما در این عرصه سیاستهای کلی مانند اصل 44 داریم، گفت: اما وقتی دولتها تغییر می کنند؛ آنان دیدگاه های خاص خودشان را دارند که در دولت نهم دیدگاه مداخله گری دولت در امر اقتصاد است و  در دولت دهم این دیدگاه متفاوت می شود و به سمت دولت حداقلی می رود.

وی در ادامه با بیان اینکه دوره آقای روحانی از یک منظر دوره متمایزی است، تصریح کرد:  در این دوره مبانی نظری به صورت علنی اعلام می شود که در دوره آقای رفسنجانی این کار به صورت علنی انجام نشد.

نماینده مردم مشهد و کلات در مجلس شورای اسلامی افزود: در دولت آقای روحانی ما به سمت دولت حداقلی که از اواخر دولت دهم شروع شده بود، گردش کردیم؛ اما این علنی اعلام شدن مبانی نظری تبعاتی داشت.

وی با بیان اینکه در داخل دیدگاه اسمیتی همراه با تکمله است، اظهارکرد: در واقع همین نسخه دخالت حداقلی دولت در امر اقتصاد باید بین کشورهای دیگر هم انجام شود و هیچ دولتی حق دخالت ندارد که واردات را از کشورهای دیگر منع کند و دولت تعرفه مشخص نکند.

حجت الاسلام بحرینی افزود: براساس این دیدگاه، اگر یک کشور در تولید و فروش نفت متخصص بشود باید در همین زمینه کارکند و این تقسیم کار بین المللی است و این مبانی در دولت روحانی به رسمیت شناخته شده است.

بی توجهی به ارزشها و آرمانها در دولت رفاه

عضو کمیسیون اقتصادی مجلس  با بیان اینکه در دیدگاه آدام اسمیت خیلی از حرفها مانند دفاع از محرومین عبث است و جایی ندارد، اظهارکرد: مشاور ارشد اقتصادی دولت روحانی در کتاب خودش به این نکته تأکید دارد که که اگر می خواهید به رفاه برسید باید از این حرفها دست بردارید.

وی افزود: نگاهی که در حال حاضر در فضای اقتصادی دنیا وجود دارد و در بین  اقتصاد دانان و سیاستمداران داخلی و خارجی حاکم است این موضوع است که ملتها باید انتخاب کنند که رفاه، توسعه و زندگی خوب داشته باشند یا به سراغ آرمانهایی مانند رفع تبعیض و حمایت از آرمانهای دینی بروند.

نماینده مردم مشهد و کلات در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه گزینه بینابین وجود ندارد، تصریح کرد: در این حال مثل کشور چین می شوید که جمهوری است و از دورن تهی شده است و از هر کشوری لیبرالی تر است.

تناقض رفاه و سکولاری زیستن در برابر پایبندی به ارزشها

  وی با بیان اینکه کشور چین انتخاب کرده است که کشور را آباد کنند و مردم راحت باشند و یا اینکه ببیند در افغانستان، پاکستان و فلسطین چه می گذرد، اظهارکرد: در واقع آنها مردم را سکولار می خواهند و می گویند اگر نمیخواهی سکولار باشی و به ارزشها پایبند باشید باید از توسعه و رفاه چشم پوشی کنید.

عضو کمیسیون اقتصادی مجلس با بیان اینکه در بین این دو انتخاب، سخن رهبر معظم انقلاب، اقتصاد مقاومتی است، اظهارکرد: در واقع هیچکس از صدر تا ذیل سخنان رهبری را متوجه نشده نشده است چرا که ایشان گزینه سومی را مطرح کرده اند که اگر حواس دولت و مجلس و مردم جمع باشد می توان ضمن حفظ ارزشها ، اقتصاد را هم به رونق رساند و ایشان می گویند ما این دو گزینه را قبول نداریم.

تا بانکها اصلاح نشوند، اقتصاد درست نمی شود

وی درادامه به تشریح مبانی اقتصاد مقاومتی پرداخت و گفت:  در واقع تا بانکها اصلاح نشوند، اقتصاد درست نمی شود و تا زمانی که می خواهید بانکها را با مدل آدام اسمیتی اداره کنید و نرخ بهره و ربا داشته باشید مشکلی از اقتصاد حل نمی شود.

نماینده مردم مشهد و کلات در مجلس شورای اسلامی با تأکید براین مطلب که  اگر دولت و مجلس ما که دستشان به جایی می رسد همین گفتمان اقتصاد مقاومتی را بفمند و برنامه ریزی کنند از این گردنه عبور خواهیم کرد، گفت: اصل این است که مردم باید به رفاه برسند و نباید فقیر باشند.

پرسش و پاسخ

عضو کمیسیون اقتصادی مجلس در پاسخ به پرسش دانشجویی مبنی بر اینکه با توجه به اینکه مشکلات مردم از جنس اقتصادی است، چه اقداماتی در خور در زمینه اقتصاد مقاومتی انجام شده است؟ چرا اجناس خارجی از مرزها ورود پیدا می کنند؟ چه قوانینی جهت نظارت بر واردات و اقتصاد مقاومتی از سوی مجلس به تصویب رسیده است و چه مقدار عملی شده است؟ کالای قاچاق، غیر قاچاق و قانونی خارجی چرا به کشور می آید، گفت: اقتصاد علمی است که براساس اراده انسانها شکل می گیرد.

وی  با بیان اینکه مصرف کننده به دنبال اجناس با کیفیت و ارزان در بازار است، افزود:  در این شرایط فتوای مراجع تقلید هم نمی تواند جلوی این امر را بگیرد چرا که مصرف کننده حق انتخاب دارد و مصرف کننده عاقل، هزینه فایده را می سنجد و  کالای ارزان خارجی با کیفیت را می خرد.

همه تلاشها باید معطوف به این امر بشود که هزینه تولید کننده ایرانی کم شود

نماینده مردم مشهد و کلات در مجلس شورای اسلامی ادامه داد: اگرکالاهای ایرانی کیفی و در عین حال بهره وری بالا داشته باشند و قابل رقابت شود علاوه بر مشتری ایرانی، می تواند بازارهای خارجی را هم پر کند و همه تلاشها باید معطوف به این امر بشود که هزینه تولید کننده ایرانی کم شود.

وی با بیان اینکه در همین راستا دو طرح را در مجلس کارکردیم که یکی از آنها به تصویب رسید، اظهارکرد: حساب ویژه حمایت از تولید ملی را طرح دادیم که دولت آن را خراب کرد و به دلیل همین طرز تفکر مداخله حداقلی دولت در اقتصاد این طرح را از رونق انداخت و طرح دیگری هم مطرح است که هدفگیری آن کاهش هزینه ها در باب انرژی است.

کارنامه دولت و مجلس در زمینه اقتصاد غیر قابل قبول است

عضو کمیسیون اقتصادی مجلس با بیان اینکه کارنامه دولت و مجلس در زمینه اقتصاد غیر قابل قبول است، تصریح کرد: این فعالیتهای انجام شده تا به امروز کافی نیست چرا که اگر کافی بود وضعیت اقتصاد ما در حال حاضر اینگونه نبود.

جهاد اقتصادی به این معنا است که به خاطر خدا ثروتمند شوید

حجت الاسلام حسین زاده بحرینی درپرسخ به پرسش دیگری درباره وظیفه معلمان در عرصه اقتصاد گفت: در این عرصه مهمترین وظیفه شما فرهنگ سازی است چرا که جهاد اقتصادی به این معنا است که به خاطر خدا ثروتمند شوید وشما باید به افراد جامعه یاد بدهید که در کسب و کار دروغ و غشنداشته باشند و در قرض گرفتن و دادن ربا نباشد و باید این فرهنگ را تزریق کنید..

وی با بیان اینکه کشور ما باید مرفه ترین کشورها باشد که در کنار آن به ارزشها هم پایبند بود، اظهارکرد: شما باید مردم را به سمت اقتصاد مقاومتی ببرید.

نماینده مردم مشهد و کلات در مجلس شورای اسلامی درادامه درباره این پرسش که چرا با تأکید مراجع در نظام بانکی هیچ تغییری صورت نمی گیرد،گفت: اگر نظام بانکی درست نشود تولید ما درست نمی شود و اقتصادمان هم جان نمی گیرد و اقتصاد مقاومتی پا نمی گیرد.

تقابل دولت و مجلس درباره نظام بانکی

وی درادامه با اشاره به تقابل دولت و مجلس درباره نظام بانکی افزود: بدنه بانک مرکزی و نظام بانکی ما اعتقادی به نظام بانکی بدون سود و بهره ندارند و ما نگران این موضوع هستیم که نفوذ شبکه بانکی که در دوره قبل انجام شد در این دوره هم صورت بگیرد.

عضو کمیسیون اقتصادی مجلس با بیان اینکه ما یک دعوای جدی با بانک داریم، اظهارکرد:  این موضوع که شورای فقهی در بانک مرکزی باشد یا نه ، با توجه به اینکه رهبری گفتن شورای فقهی در بانک مرکزی باشد انجام شد.

وی با بیان اینکه قبلا هم این شورا بوده است، گفت: اما در گذشته این شورا بی اثر بود و تصمیمات آن اثری نداشته است اما در حال حاضر به صورتی مشورتی نیست و تأثیرگذار است و برای حذف ربا در اقتصاد باید یک مطالبه عمومی در بین نخبگان، تحصیلکرده ها و اقشار ایجاد کنیم تا دولت نتواند در برابر افکار عمومی موضع گیری کند./934/ ۵۰۱/ص