غیرت از منظر امام صادق
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، مرحوم نراقی، معلم بزرگ اخلاق می گوید: بی غیرتی عبارت است از كوتاهی در محافظت از دین و آبرو و اولاد و اموال، و این مرض از مهلكات عظیم و صفات خبیثه است(1)؛ در روايت غياث بن ابراهيم از امام صادق عليه السلام آمده كه حضرت فرمود: «اميرالمؤمنين عليه السلام فرمودند: اى اهل عراق باخبر شدهام كه زنانتان با مردان در راه در كنار يكديگر راه مىروند آيا حيا نمىكنيد و حضرت فرمود: خداوند لعنت كند هركس كه غيرت ندارد.»(2)
در جامعه ما غیرت به دو دسته دینی و ناموسی تقسیم می شود؛ می توان گفت غیرت دینی عبارت است از این كه انسان در برابر اهانت به دین و یا عمل نشدن به دستورهای دین دلسوزی كند و نسبت به آن بی اعتنا نباشد.
غیرت در مورد ناموس نیز این است كه بر محافظت زن و دختر و خواهران خود بكوشد و آنها را از مناظر شهوت آلود و از پوشیدن لباس نازك و تن نما منع کند؛ در این بین می توان امر به معروف را از حیث این که دستور دینی است غیرت دینی دانست و از این حیث که نسبت به وضعیت جامعه انسان را بی اعتنا نشان نمی دهد غیرت ناموسی دانست.
غیرت از صفات خداوند نیز محسوب می شود که امام صادق(ع) در این زمینه می فرماید خداوند تبارك و تعالى غيرتمند است و هر غيرتمندى را دوست مىدارد، و براى همين غيرت است كه فواحش را حرام كرده، چه ظاهر باشد و چه پنهان.(3)
داشتن غیرت به قدری دارای اهمیت است که امام صادق(ع) می فرماید پیامر اکرم(ص) اسیری را به دلیل داشتن غیرت از کشتن منع کرد(4)؛ هچنین در زمینه اهمیت غیرت بیان می کند پیامبر اکرم(ص) در وصیت خود به امام علی(ع) می فرماید خداوند جلّ جلاله فرمود: به عزّت و بزرگىام سوگند كه چند گروه داخل بهشت نمىشوند و یکی از آنها كسى است كه در باره زن خود غيرت نداشته باشد. (5)
اما آنچه اهمیت دارد این است که صفت غیرت اختصاص به مردان دارد نه زنان زیرا امام صادق(ع) می فرماید«خداوند عز و جل غيرت را براى زنان قرار نداده»(6) وی حتی در مورد غیرت به خرج دادن زنان می گوید تنها زنان بد، غيرت به خرج مىدهند ولى زنان با ايمان نه(7)؛ بنابراین از آنجا که غیرت اختصاص به مردان دارد می توان گفت دلیل بسیاری از مشکلات جامعه بی غیرتی مردان است.
غیرت داشتن مرد برای حفظ کیان خانواده یک اصل ضروری است و امام صادق(ع) نیز سه صفت را برای مرد جهت اداره خانه و خانوداه ضروری می داند و می گوید چنان كه اين صفات در او نباشد بايد به هر وسیله ای که می تواند آنها را در خود ایجاد کند و یکی از آن صفات غيرت به جا است كه موجب حفظ خانواده می شود. (8)
امام صادق(ع) در این روایت از «واژه غیرت به جا» استفاده می کند بنابراین باید توجه داشت که غیرت بی جا نه تنها فایده ندارد بلکه موجب ضرر و زیان می شود چنانچه امام صادق(ع) در این زمینه می فرماید امام علی(ع) در نامه خود به امام حسن(ع) بیان می کند از غیرت بی جا بپرهیز زیرا زنان سالم و پاک را به بیماری و ناپاکی می کشاند.(9)
حضرت حتی یکی از دلایل نابودی شیطان را غیرت بی جا معرفی می کند و می گوید «همانا فرشتگان مىپنداشتند كه ابليس از آنان است ولى در علم خداوند ابليس از فرشتگان نبود و او به خاطر غيرت نابجا و خشم، آنچه را كه در درون داشت بيرون ريخت».(10)
نویسنده: مصطفی رستمی
منابع
1.ملا احمد نراقی، معراج السعاده، انتشارات دهقان، تهران، ۱۳۷۹ ه ش، ص ۱۶۳.
2.منابع فقه شيعه (ترجمه جامع أحاديث الشيعة)، ج25، ص 579
3.مشكاة الأنوار / ترجمه هوشمند و محمدى، متن، ص: 500
4.امالی شیخ صدوق ترجمه کمره ای ص 271
5.جهاد النفس وسائل الشيعة / ترجمه افراسيابى، ص: 217
6.منابع فقه شيعه (ترجمه جامع أحاديث الشيعة)، ج25، ص:584
7.همان ص 584
8.تحف العقول ترجمه حسن زاده ص 580
9.منابع فقه شيعه (ترجمه جامع أحاديث الشيعة)، ج25، ص: 582
10.جهاد النفس وسائل الشيعة / ترجمه افراسيابى، ص: 248
/1324/ت301/س