انکار معاد به معنای متهم کردن خداوند متعال است
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حضرت آیت الله جعفر سبحانی، ظهر بیست و نهم ماه مبارک رمضان در سلسله مباحث تفسیری سوره مؤمنون که در مجتمع آموزش عالی فقه جامعه المصطفی العالمیه در قم برگزار شد، خاطرنشان کرد: خداوند متعال در آیات پایانی این سوره به دوزخیان می پردازد و در آیه 112 از این گروه می پرسد «قَالَ كَمْ لَبِثْتُمْ فىِ الْأَرْضِ عَدَدَ سِنِين» چند سال در زمین باقی ماندید؟ با توجه به ظاهر آیه خطاب خداوند به دوزخیان است که به حساب و کتاب شان رسیده اند اما با ملاحظه مجموعه آیات، معلوم می شود خطاب به کسانی است که بعد از نفخ دوم زنده و از قبر بلند شده اند.
این مرجع تقلید اظهار داشت: در این جا سؤالی مطرح می شود مبنی بر این که چه ثمره ای دارد که خداوند متعال این سؤال را از آنها بپرسد؟ منظور از این سؤال، اقرار گیری است؛ دوزخیان سابقا منکر معاد بودند و این سؤال ردی است بر آن انتقادی که داشتند.
استاد درس خارج حوزه علمیه قم در تفسیر آیه 113 سوره مؤمنون به پذیرش معاد از سوی دوزخیان در قیامت پرداخت و تصریح کرد: «قَالُواْ لَبِثْنَا يَوْمًا أَوْ بَعْضَ يَوْمٍ فَسَْلِ الْعَادِّين»، (در پاسخ) می گويند: «تنها به اندازه يك روز، يا قسمتى از يك روز! از آنها كه می توانند بشمارند بپرس!»؛ لبثنا یعنی در زیر زمین مرده بودیم و حالا زنده شدیم و معلوم می شود که حیات بعد از موت است؛ پس همان مسأله را که منکر می شدند، انجام شد.
وی گفت: از پاسخ شان«لَبِثْنَا يَوْمًا أَوْ بَعْضَ يَوْمٍ» معلوم می شود که مردّد هستند؛ می گویند که از ما سؤال نکن و از کسانی بپرس که حساب روز و شب دست آنها است؛ مردد هستند که چند روز در زیرِ زمین بوده اند؛ خداوند می فرماید «قَلَ إِن لَّبِثْتُمْ إِلَّا قَلِيلًا لَّوْ أَنَّكُمْ كُنتُمْ تَعْلَمُون» بگو شما مقدار كمى توقّف نموديد، اگر مى دانستيد؛ از زمان حضرت آدم(ع) تا به حال قرن ها می گذرد و معلوم نیست که تا قیامت چند روز مانده است؟
حضرت آیت الله سبحانی با اشاره به پاسخ دوزخیان در مورد مدت زمان زندگی در دنیا یادآور شد: این تعبیر که «إِن لَّبِثْتُمْ إِلَّا قَلِيلًا» تعبیر جدی ای نیست، شرط دارد «لَّوْ أَنَّكُمْ كُنتُمْ تَعْلَمُون»، اگر بیندیشید، درک می کنید؛ معلوم می شود که این خطاب حق تعالی شرط دارد و آن تعقل است؛ به عنوان مثال انسانی محکوم به دو سال زندان است، اما وقتی که از اول محکوم به پانزده سال باشد و بعد به او دو سال تخفیف دهند، این مدت به نظرش کم خواهد بود، در صورتی که اینها در روی زمین کم نیستند.
این مرجع تقلید افزود: اگر دوزخیان با زندگی بعدی مقایسه کنند، خواهند گفت که زندگی دنیا کم است؛ این قلیلا شرط دارد و آن این که آینده خود را بدانید که همیشه در آنجا خواهید ماند که در این صورت گذشته را کم خواهید دانست؛ اگر مطلق حساب کنیم زیاد است، اما اگر نسبی حساب کنیم، خیلی کم است.
انکار معاد به معنای متهم کردن خداوند متعال است
استاد درس خارج حوزه علمیه قم انکار معاد را متهم کردن خداوند دانست و اظهار داشت: گفت و گوی دیگر خداوند با جهنمیان آن است که فرمود «أَ فَحَسِبْتُمْ أَنَّمَا خَلَقْنَاكُمْ عَبَثًا وَ أَنَّكُمْ إِلَيْنَا لَا تُرْجَعُون» آيا گمان كرديد شما را بيهوده آفريدهايم، و بسوى ما باز نمىگرديد؟ هر کس که منکر معاد باشد، خدا را به کار بی سبب و عبث متهم کرده است؛ شما هم حقیقت را منکر هستید و هم خدا را متهم به عبث می کنید.
وی با بیان این که در فواصل آیات نکات زیادی است، گفت: انسان گاهی فردی را متهم به کار زشتی می کند و بعد می گوید که نعوذ بالله؛ این همان است که جهنمیان گفتند «فَتَعَلىَ اللَّهُ الْمَلِكُ الْحَقُّ لَا إِلَاهَ إِلَّا هُوَ رَبُّ الْعَرْشِ الْكَرِيم» خدا برتر و بالاتر است.
حضرت آیت الله سبحانی در تفسیر آیه 117 سوره مؤمنون تصریح کرد: این آیات بیشتر درباره توحید است؛ «اله» در آیه «وَ مَن يَدْعُ مَعَ اللَّهِ إِلَهًا ءَاخَر» به معنای خدا است؛ اشتباه است که مترجمان «اله» را به معنای معبود ترجمه می کنند؛ این کلمه در مواردی به کار می رود که باید کلمه «الله» بکار رود؛ آیات زیادی به این مسأله گواهی می دهد.
این مرجع تقلید با اشاره به آیه آخر سوره مؤمنون، به لزوم امید به رحمت و مغفرت خداوند پرداخت و اظهار داشت: رحمت خدا را فراموش نکنید و در باطن به ما بشارت می دهد که مشمول مغفرت حق تعالی هستید./822/پ201/ج