افق آرمان‌های یک ملت در یک شبکه
به گزارش سرویس پیشخوان خبرگزاری رسا، جشن یک سالگی شبکه افق سیما هفته گذشته برگزار شد و این شبکه چند روزی است که وارد دومین سال فعالیت رسمی‌اش شده است؛ شبکه‌ای که مأموریت آن از سوی رئیس سازمان صداوسیما، تبیین گفتمان انقلاب اسلامی عنوان شده است. جشن افق به معنای جمع‌بندی کارنامه افق است. کارنامه‌ای که در آن نمرات خوب، متوسط و ضعیف وجود دارد. «جوان» در این گزارش نگاهی به «افق» دارد.
زمزمه‌های راه‌اندازی شبکه‌ای تلویزیونی با همکاری نهادی خارج از صداوسیما باعث شد تا «شبکه افق» پیش از اینکه حتی راه‌اندازی شود، خبر‌ساز شود؛ شبکه‌ای که از خرداد ماه سال گذشته با شعار «نگاهت را به افق بسپار» کار خود را آغاز کرد. مدیریت وقت سازمان صداوسیما راه‌اندازی این شبکه را پیگیری گفتمان انقلاب و دفاع مقدس عنوان کرد. پیش از افق شبکه‌های تخصصی صداوسیما با رویکرد‌های تخصصی مانند «آموزش»، «مستند» و «نمایش» راه‌اندازی شده بودند و شبکه نسیم هم با هدف نشاط و سرگرمی آغاز به کار کرده بود، اما گفتمان انقلاب نه یک رویکرد ماهیتی مانند پرداختن به آموزش، سلامت و حتی پخش مستند بود، بلکه هیچ کدام از شبکه‌های سیما تجربه پرداختن مستقیم به گفتمان انقلاب را نداشتند، از این رو در افکار عمومی راه اندازی شبکه «افق» یک اتفاق نو در تلویزیون به شمار می‌رفت و هر چه به راه‌اندازی آن نزدیک‌تر می‌شدیم بر دامنه انتظار‌ها نیز افزوده می‌شد.
گفتمان انقلاب در تلویزیون
چرا باید افق به گفتمان انقلاب اسلامی بپردازد؟ آسیب‌شناسی فرهنگی انقلاب اسلامی و مقابله با آثار تهاجم فرهنگی، حفظ اصالت فرهنگی انقلاب و البته دنبال کردن ایده صدور انقلاب اسلامی از جمله شاخصه‌هایی است که دغدغه‌مندان جبهه فرهنگی انقلاب در پیگیری گفتمان انقلاب اسلامی به دنبال آن بوده‌اند؛ فعالان فرهنگی که از ابزار مختلفی برای دنبال کردن این هدف استفاده می‌کردند. گفتمان انقلاب چند سالی بود از سوی جبهه فرهنگی انقلاب و در قالب راه‌اندازی جشنواره‌های فرهنگی و هنری از جمله عمار پیگیری شده بود، اما تجربه تلویزیون با همه این تجربه‌ها متفاوت بود. با وجود اینکه صداوسیما رسانه انقلاب اسلامی است، اما هیچ وقت در طول سه دهه گذشته این سازمان پیگیری گفتمان انقلاب را به عنوان اصول خود مطرح نکرده است. راه‌اندازی یک شبکه تلویزیونی می‌توانست این نقص را جبران کند. افق با همه انتظار‌هایی که به وجود آورده بود، در تیرماه سال گذشته بود که اولین برنامه‌های آزمایشی‌اش را پخش کرد. شروع ناامیدکننده‌ای برای همه انتظار‌هایی که برای رسیدن فرکانس‌های «افق» انجام شده بود. این ناامیدی حتی تا کنون نیز در برخی از اهالی رسانه وجود دارد. در عوض افق تلاش کرد تا روی پخش مستند تمرکز کند. برای شروع هم سراغ مستندهای تولیدی و جوانان مستندسازی رفت که دغدغه انقلاب اسلامی را دارند. پخش مستندهای با کیفیت از همان ابتدا به عنوان نقطه قوت شبکه افق مطرح شد.
افق در نقطه شروع چه بود
«افق» ابتدا سراغ گرافیک تلویزیونی رفت. مدیران این شبکه تلاش کردند در «وله»ها و «آرم استیشن»های شبکه سلیقه به خرج دهند و برخلاف دیگر شبکه‌های تلویزیون گرافیک را در اولویت زیبایی بصری شبکه قرار دهند. در کنار این موضوع، افق سراغ جوان‌ها رفت. ابتدا با پخش مستند‌ها و بعد از آن با تولید برنامه‌ها، «نیمه پنهان ماه» با بررسی زندگی شهدا از نگاه همسر شهید که جزو اولین برنامه‌های شبکه افق بود، هم اجرای یک مجری جوان و هم نگاهی نو به سبک زندگی شهدا داشت. مستند مسابقه «فرمانده» نیز اولین نمونه از یک مسابقه هیجان‌انگیز با استفاده از آموزه‌های نظامی بود. «افق» البته گرته‌برداری از برنامه‌های موفق داخلی و خارجی را نیز در دستور کار خود قرار داده بود. «عصرانه» با وجود اینکه از نیرو‌های جوان استفاده کرده بود و تلاش می‌کند تا بررسی روزانه مطبوعات را داشته باشد، ولی نتوانست از نمونه مشابه ماهواره‌ای‌اش چیز بیشتری داشته باشد. برنامه «پنجره» نیز می‌خواست برنامه‌ای ترکیبی فرهنگی ـ هنری باشد. برنامه‌ای که شبکه چهار سیما پیش‌تر از این با «دو قدم مانده به صبح» تجربه موفقی در آن داشت، اما «افق» نتوانست آن موفقیت را تکرار کند. با این وجود مدیران افق از اعتماد به جوان‌ها مأیوس نشدند. این اعتماد بعد از یک سال با برنامه مناظره‌ای «180 درجه» جواب داد؛ برنامه‌ای که برای اولین بار پای برخی از کارشناسان سیاسی را به بحث‌های چالشی در تلویزیون باز کرد. با این وجود افق از برخی نواقص رنج می‌برده و می‌برد.
افق یکدست به درد نمی‌خورد
مهم‌ترین نقصی که هنوز افق نتوانسته است آن را رفع کند، یکدست بودن و یکنواخت بودن برنامه‌های شبکه است. متأسفانه سیاستگذاری تبیین گفتمان انقلاب اسلامی در این شبکه به صورت یکدست و تزریق شده‌ای در همه برنامه‌ها دیده می‌شود و هیچ خلاقیتی در شکستن چارچوب‌ها و ایجاد طرح‌های نو به وجود نیامده، به همین دلیل شاید نوعی کسالت و نگاه عبوس در روح برنامه‌های این شبکه وجود دارد. حتی اگر این برنامه «چوب خط» با رویکرد اقتصاد باشد یا «تراز» که به معماری می‌پردازد. افق تلاش نمی‌کند معرفی خوبی از برنامه‌های خوبش در رسانه‌های رسمی و عمومی داشته باشد. با وجود اینکه کانال تلگرامی «افق» جزو برترین کانال‌های شبکه‌های تلویزیونی داخلی به شمار می‌رود، ولی جای خالی جریان‌سازی خبری و معرفی تولیدات شبکه هنوز به چشم می‌آید.
افق در طول ماه‌های اخیر به سبک زندگی ایرانی ـ اسلامی توجه کرده است؛ موضوعی که هم در تبیین گفتمان انقلاب تعریف می‌شود و هم می‌تواند فضای این شبکه را بیش از گذشته تلطیف کند. افق کار جالب توجهی هم کرده، علاقه‌مندان به دنیای سیاست حضور مشاور رئیس جمهور روسیه را در چند روز گذشته حتماً به خاطر دارند، این دعوت از سوی شبکه افق صورت گرفته بود و الکساندر دوگین، استراتژیست روس با این شبکه مصاحبه اختصاصی انجام داد. گفته می‌شود افق در آینده نیز از این دست گفت و گو‌های اختصاصی با چهره‌های بین‌المللی خواهد داشت که همین برنامه‌ها می‌تواند پوئن مثبتی برای شبکه کم سن و سال افق باشد.
افق چهره سازی می‌کند
شبکه افق، شبکه‌ای با افقی بلند و عمری کوتاه است. یک سال، زمان بسیار کمی برای هدفی است که افق در جهت نیل به آن تعریف و راه‌اندازی شده است، اما در همین یک سال «افق» نشان داده که می‌تواند متفاوت باشد. اعتماد به جوان‌ها، چهره‌سازی در تولید و اجرای برنامه منجر به معرفی چند مجری جوان و آینده‌دار شده است. تولید اولین برنامه سینمایی«افق» با عنوان «سینما ملت» که در ایام جشنواره فیلم فجر تولید شد نیز نمونه‌ای از اعتماد افق به گروه‌های برنامه‌ساز جوان بود؛ استفاده بهینه از گرافیک تلویزیونی، به کارگیری موشن گرافیک در انتقال مفاهیم که شاخصه‌ای برای تمایز فعالیت افق از دیگر شبکه‌ها به شمار می‌رود. دست باز این شبکه در استفاده از انواع قالب‌های برنامه‌سازی در مقابل شبکه‌های تخصصی و محدود شده سیما هم می‌تواند باعث رونق این شبکه شود و هم مانند تیغ دوبله در صورت بی‌برنامگی دلیلی برای شکست افق خواهد شد.
افق پیش رو
«افق» با سن و سال کم در حال گسترش سهم خود از ساعاتی است که مردم در پای تلویزیون می‌گذرانند. این شبکه همان طور که سرافراز گفت به تبیین و ترویج گفتمان انقلاب و رهبری کمک می‌کند. در این راه همه ابزار‌های رسانه‌ای می‌تواند از سوی افق به کارگرفته شود و در صورتی که بسیاری از شبکه‌های سیما به دلیل مأموریت‌های تخصصی‌شان فاقد عملکرد چند وجهی هستند./998/د102/ی
منبع : روزنامه جوان