شیعه مجالی برای ضعف در عدالت پژوهی ندارد
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، دکتر عادل پیغامی، استادیار دانشکدۀ معارف اسلامی و اقتصاد دانشگاه امام صادق(ع) پیش از ظهر امروز در نشست علمی آسیب شناسی عدالت پژوهی در ایران معاصر، اظهار داشت: بخشی از عدالت پژوهشی ناظر به مقوله تواصف است.
وی گفت: امیرمؤمنان علی(ع) در روایتی می‌فرمایند «الحق اوسع الاشیاء فی التواصف و اضیقها فی التناصف»؛ حق آسان ترین سخن در زبان و مشکل‌ترین کارها در عمل است.
استادیار دانشکدۀ معارف اسلامی و اقتصاد دانشگاه امام صادق(ع) عنوان کرد: بخش مهم عدالت پژوهشی در مرحله‌ای است که عقل عملی به دنبال تحقق عدالت باشد.
وی بیان کرد: بخشی از آسیب‌های حوزه عدالت پژوهشی ناظر بر کم‌کاری ما نیست؛ در دنیا هم مسأله عدالت پژوهشی دچار یک آسیب ذاتی است.
وی افزود: امروز در دنیا شاهد 24 هزار تئوری عدالت هستیم اما هنوز تئوری افلاطون که بیش از 2 هزار سال پیش آمده، در مقام دانش هم‌سنگ تئوری‌های جدید است.
پیغامی خاطرنشان کرد: دنیای ممکن الوجود، ظرف تحقق عدالت را به کسی نمی‌دهد تا این‌که حضرت مهدی(عج) ظهور کرده و عدالت را به تحقق واقعی برسانند.
وی ابراز کرد: این‌که بشریت هنوز در تعریف عدالت و چیستی آن سردرگم باشد، طبیعی است؛ اما شیعه مجهز به دین الهی بوده و نباید در این حوزه دچار ضعف باشد.
رییس مرکز تحقیقات میان رشته‌‌ای علوم انسانی و اسلامی دانشگاه امام صادق(ع) تأکید کرد: بر خلاف جهان غرب که به صورت طبیعی از عدالت پژوهی غافل هستند، بخشی از ضعف شیعه در عدالت پژوهشی به سبب کم‌کاری ها است.
وی با بیان این‌که بخشی از کم‌کاری‌ها به سبب ضعف علمی است، گفت: نهادی در آمریکا وجود دارد که مطالعات حوزه اقتصاد را بررسی، طبقه بندی و گونه شناسی می‌کند و بر حسب آنان، کتاب‌ها و مقالات را جمع‌آوری می‌کند؛ تحقیقات این نهاد نشان می‌دهد که مقالات عدالت پژوهشی آمریکا در یک دهه، 35 درصد رشد داشته است.
پیغامی تصریح کرد: ما فکر می‌کنیم غربی‌ها در عدالت پژوهشی ضعیف هستند و خودمان را صرفا مشغول به چند نظریه پرداز مطرح می‌کنیم؛ در حالی که حتی فهرست مقالات عدالت پژوهی آنان در طول سه ماه را نمی‌توان مرور کرد.
وی ابراز کرد: حوزه‌های فوق تخصصی عدالت در غرب بالغ بر 150 شاخه است در حالی که شیعه و نظام اسلامی در این باره، از سربازان بسیار کمی برخوردار است.
استادیار دانشکدۀ معارف اسلامی و اقتصاد دانشگاه امام صادق(ع) بیان کرد: در مرحله بیان مبانی فلسفی عدالت، نمی‌توان به اندیشمندان مسلمان ایرادی گرفت؛ اما زمانی که قصد تحقق خارجی مبانی فلسفی عدالت را داشته باشیم، به شدت با کمبود مواجه هستیم.
وی خاطرنشان کرد: مدیریت مبانی اسلامی در حوزه عدالت از سربازان کمی برخوردار است؛ بالغ بر دو میلیون دانشجوی علوم انسانی داریم و هیچ مبنای علوم انسانی هم بی نیاز از مبحث عدالت نیست اما حتی دو واحد علوم انسانی هم به عدالت پژوهی تخصیص نیافته است.
پیغامی گفت: عدالت پژوهان غرب حتی اگر از مکاتب مختلف هم باشند، به راحتی باهم صحبت و مباحثه می‌کنند درحالی که در ایران نتوانسته‌ایم به چنین تعاملی برسیم.
وی عنوان کرد: عدالت از جنس کارهایی نیست که نخبگان پیش بروند و قانون گذاری مبتنی بر عدالت صورت بگیرد و سپس مردم را فراخوان کنند؛ بلکه باید با مردم پیش برویم.
رییس مرکز تحقیقات میان رشته‌‌ای علوم انسانی و اسلامی دانشگاه امام صادق(ع) خاطرنشان کرد: عدالت یک مبحث چند هزار ساله در تمدن‌های مختلف است و نمی‌شود انتظار داشت که در طول چند دهه، به یک فرآیند صحیح درباره عدالت برسیم.
وی گفت: بخش بزرگی از لوایح مجلس شورای اسلامی فارغ از مبحث عدالت هستند در حالی که غرب، عدالت را محور لوایح خود قرار می‌دهد.
پیغامی با بیان این‌که مردم درکی از عدالت ندارند، تأکید کرد: امیرمؤمنان(ع) باتقواترین انسان تاریخ هستند اما زمانی که شهید شدند، نیمی از جامعه اسلامی می‌گفتند مگر امام علی(ع) نماز هم می‌خواند؟ این مسأله نشان از درک پایین مردم نسبت به عدالت دارد.
وی اظهار داشت: عدالت با این که مبحثی کاملا دینی است، اما غربی‌ها آن را جدی گرفتند و حتی آن را در مدارس خودشان هم سرایت داده‌اند.
استادیار دانشکدۀ معارف اسلامی و اقتصاد دانشگاه امام صادق(ع)، یادآور شد: سریان ولایت فقیه در لایه‌های گوناگون جامعه، همان عدالت است؛ اما در یک نگاه تفکیکی، هر یک از افراد جامعه هم بر تحقق عدالت ولایت دارند.
وی افزود: قانون اساسی گزاره‌ای که مانع اجرای عدالت باشد ندارد اما زمانی که به مبحث پیاده سازی خرد عدالت می‌رسیم، فقیهی نداریم.
پیغامی ابراز کرد: فقیه جامعه ساز خورد در جامعه وجود ندارد؛ گاهی از ترس استحسان و قیاس، وارد معیار عدل نشدیم و نتوانستیم وارد فرآیند عدل در حوزه اجتهاد شویم.
وی تأکید کرد: حوزه‌های علمیه اصول فقهی طراحی نکرده‌اند که بتواند مبحث عدالت را حل کند؛ بلکه این امر مهم را به خدا واگذار کرده‌اند./997/301/ب2