توجه ویژه اعضای هیأت امنای مکتب به برگزاری کتاب‌خوان
به گزارش خبرگزاری رسا، پس از برگزاری بالغ بر 200 نشست کتاب‌خوان در سراسر کشور، با مشارکت سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران برای نخستین بار میزبان اعضای هیأت امنای مجمع کتابخانه‌های بزرگ کشور (مکتب) شد. سلسله نشست‌های کتاب‌خوان، که برگزاری آن از 24 خرداد ماه 1394 آغاز شده، تا امروز مفتخر به میزبانی کتابدوستان از اقشار مختلف کتابدار، عضو کتابخانه، نویسنده، استاد دانشگاه و حوزه علمیه و... بوده است.
گردهمایی نامداران عرصه فرهنگ و اندیشه برای به اشتراک‌گذاری تجربه‌ای از مطالعه یک کتاب، چهره متفاوتی از نشست کتاب‌خوان را به نمایش گذاشت.
این نشست با حضور سیدرضا صالحی‌امیری، رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی؛ علیرضا مختارپور، دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور؛ علی‌اصغر پورعزت، رئیس کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه تهران؛ محمدرضا مجیدی، رئیس کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی؛ سیدمجتبی حسینی، رئیس کتابخانه و موزه ملی ملک؛ سیدمهدی خاموشی، رئیس سازمان تبلیغات اسلامی؛ معاونین و مدیران مجموعه نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور و جمعی از کتابداران علاقمند برگزار شد. در این نشست تجربه خواندن کتاب‌های «مبانی سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی فرهنگی»، « مثنوی ازهر و مزهر»، «دختر شینا»، «مدیریت ایران: ارزیابی و مدیریت عملکرد دولت»، «گفتگو با کامران دیبا» و «آیین شهرداری در اسلام» به اشتراک گذاشته شد.
علیرضا مختارپور، دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور و دبیرکل مکتب، در جمع اعضای هیأت امنای مجمع کتابخانه‌های بزرگ کشور به معرفی کتاب «آیین شهرداری در اسلام»، نوشته «محمد بن احمد قرشی ابن اخوه» پرداخت. وی در این باره اظهار داشت: در قرون اولیه جهان اسلام، دایره‌ای با عنوان دایره احتساب شکل می‌گیرد؛ دایره احتساب ترکیبی از سه ارگان امروزی شهرداری، شهربانی و دادگستری بود؛ این دایره و محتسبان آن، رسیدگی و نظارت بر عملکرد اصناف و مشاغل گوناگون را بر عهده داشتند. البته پس از مدتی دایره احتساب دچار انحراف و فساد می‌شود و پس از آن در ادبیات فارسی از واژه "محتسب" به‌عنوان واژه‌ای منفی استفاده شد.
وی ادامه داد: «آیین شهرداری در اسلام» ترجمه کتاب "معالم القربه فی احکام الحسبه"، نوشته محمد بن احمد قرشی ابن اخوه است. این نویسنده طی سال‌های 648 ـ 729 هجری قمری می‌زیست و از محتسبان زمان خویش بود؛ شایان ذکر است همزمان با نگارش این کتاب و فعالیت دایره احتساب در قرن هفتم، در بعضی از کشورهای اروپایی هنوز نشانه‌هایی از قرون وسطی دیده می‌شد.
این کتاب 70 باب دارد و ضمن بیان قواعد مشاغل مختلف، نحوه نظارت و شاخصه‌های مهم در راستای ارزیابی عملکرد این مشاغل را نیز عنوان می‌کند.
وی در ادامه به بیان بخشی از این کتاب با عنوان "در آداب حسبه بر پزشکان" پرداخت و گفت: بنا بر آنچه در کتاب آمده است، لازم است که هر منطقه حکیم بزرگی داشته باشد و تمام آنانکه طب می‌خوانند، نزد او امتحان دهند؛ پس از قبولی در این آزمون پزشکان مجوز طبابت گرفته و در روستاها مشغول به کار خواهند شد. در این زمان برای درمان فرد بیمار، وظیفه پزشک است که بر بالین وی حاضر شود؛ چراکه سنجش شرایط محیط زندگی بیمار، بخشی از فرآیند تشخیص بیماری بود. بعلاوه، پزشک باید شرح مشاهدات خود از روند بیماری را به ثبت و به تأیید اولیای بیمار برساند. وی تا زمان بهبودی و یا مرگ بیمار بایستی مدام اوضاع بیمار را تحت نظر داشته باشد. چنانچه بهبود، حاصل شد، او می‌تواند حق طبابت دریافت کند؛ در غیر اینصورت پزشک، جسد بیمار، اولیای وی و مدارک به ثبت رسیده از وضعیت بیماری، نزد حکیم بزرگ حاضر خواهند شد. چنانچه پس از مداقه حکیم در روند درمان، معالجات درست تشخیص داده شد، اولیای متوفی ملزم به پرداخت حق طبابت خواهند شد؛ اما چنانچه حکیم بزرگ رأی بر کوتاهی طبیب دهد، طبیب ملزم به پرداخت دیه می‌شود.
آداب حسبه بر قصابان، بخش دیگری از کتاب «آیین شهرداری در اسلام» بود، که دبیرکل مجمع کتابخانه های بزرگ کشور به بخشی از قواعد مورد نظر در این حوزه اشاره کرد و گفت: بنا بر آنچه در کتاب آمده است، قصاب مکلف است برای تکه تکه کردن گوشت از تخته‌ای سنگی و نه چوبی استفاده کند؛ چراکه چوب، در اثر ضرب ساطور شکافته شده و انباشت چربی در آن آلودگی ایجاد خواهد کرد. بعلاوه، تخت سنگ پس از اتمام روز کاری باید با سه نوع مایع شوینده شسته شده و بهداشت آن تا آغاز روز کاری آتی محفوظ بماند.
مختارپور در ادامه به بخش دیگری از این کتاب با عنوان "آداب حسبه بر نانوایان" پرداخت و گفت: نانوایان، صنف دیگری هستند، که در باب نحوه نظارت بر عملکرد آنان سخن به میان آمده است. بر اساس این قواعد، نانوا اجازه خوابیدن در نانوایی را ندارد؛ چراکه این عمل ضمن اینکه به نوعی خفیف کردن برکت محسوب می‌شود، دم و بازدم وی هنگام خواب، آلوده شدن فضا و مواد اولیه را به دنبال خواهد داشت. همچنین نانوا باید موهای خود را تا آرنج سترده باشد. باید پارچه‌ای از زیر ابرو به سر ببندد، که عرق و موهای سرش به زمین نیفتد.
وی ادامه داد: همچنین در آداب "حسبه بر واعظان" آمده است که بر آنان واجب است، با مسئولین شهری دیدار کرده و آنان را موعظه کنند. همچنین کسانی که بر تمام احادیث و آیات قرآن آگهی ندارند، شایستگی بالا رفتن بر منبر پیامبر را ندارند. این دسته از واعظان، اگر تا حدی بر مسائل دینی وقوف دارند، می‌توانند کنار منبر بایستند و موعظه کنند. ضمن اینکه بر اساس این قوانین، به واعظ جوان اجازه وعظ، در جمع بانوان، داده نمی‌شود.
دبیرکل مجمع کتابخانه‌های بزرگ کشور اضافه کرد: «آیین شهرداری در اسلام» برای اولین بار سال 1347 در ایران چاپ و توسط مرحوم «جعفر شعار» به فارسی ترجمه شد؛ استاد شهید مرتضی مطهری(ره) در یکی از یادداشت‌هایشان از این کتاب به عنوان یک افتخار یاد کرده‌اند. با خواندن این کتاب به گذشته این سرزمین می‌بالیم؛ افتخار و بالندگی، نه به این معنا که در گذشته بمانیم؛ برای اینکه بدانیم باز هم می‌توان به این تمدن دست پیدا کرد؛ تمدنی که در آن حقوق و قوانین فردی، اجتماعی، بهداشتی، شهروندی و... محترم شمرده می‌شد.
دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور در خاتمه سخنان خود ضمن تشکر از شرکت‌کنندگان حاضر در این نشست، برگزاری این سلسله نشست‌ها را از اعضای هیأت امنای مکتب در سازمان‌های متبوع آنان خواستار شد./998/د102/ق
منبع: نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور