انقلاب اسلامی محصول وحدت حوزه و دانشگاه / تحول در علوم انسانی به معنای حرکت از خداگریزی به سوی خدا محوری است

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حجت الاسلام غلامرضا مصباحی مقدم، نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی، عصر امروز در نشست «وحدت حوزه و دانشگاه از منظری متفاوت» که در دانشگاه مفید قم برگزار شد، با اشاره به اهمیت موضوع وحدت حوزه و دانشگاه، گفت: پیشینه طرح این مسأله برمی‌گردد به نگاه دانشگاه و حوزه به همدیگر قبل از انقلاب و با توجه به این که فضای عمومی در دانشگاه به گونه‌ای بود که اهمیتی برای حوزه قائل نبودند و به ندرت دانشگاهیان به دین پایبند بودند و احترام می‌گذاشتند و حتی برخی از نماز خواندن در دانشگاه خجالت می‌کشیدند.

حجت الاسلام مصباحی مقدم افزود: حوزه‌ها هم نسبت به دانشگاهیان نگاه مثبتی نداشتند و خیلی‌ها در حوزه، دانشگاه را رقیب خود در هدایت و تربیت نسل جوان ایرانی می‌دانستند که مردم را به سمت ماتریالیست می‌برند.

وی ادامه داد:این نگاه متقابل خود را در موضع‌گیری ها و منابر نشان می‌داد و برای مثال دکتر شریعتی اسلام شناسی است که اگر آثارش را ملاحظه کنیم، دین را می‌پسندد، ‌اما به روحانیت که می‌رسید با تندی برخورد می‌کرد و این موجب بدبینی مردم به روحانیت می‌شد.

نماینده مردم تهران در مجلس اظهار داشت: امام قبل از انقلاب فرمودند که نگاه حوزویان و دانشگاهیان باید اصلاح شود و  بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، هم دانشگاهیان پیشتاز شدند در انقلاب و هم حوزویان پیشتاز بودند و این پیشتازی موجب پیروزی انقلاب اسلامی شد و این انقلاب محصول تقریب بین حوزه و دانشگاه بود؛ ملت اغلب تحت تأثیر مرجعیت بودند و نسل جوان تحت تأثیر دانشگاهیان بودند.

رییس کمیسیون اقتصادی مجلس با اشاره به این که در این زمینه بعد از انقلاب، فعالیت‌های زیادی صورت گرفت و کتاب‌هایی در زمینه علوم اسلامی نوشته شد، ابراز داشت: وحدت حوزه و دانشگاه به معنی این است که مبانی حوزه و دانشگاه مبانی واحدی بشوند و اگر چه که هیچ وقت این مطرح نشده؛ ولی اساس کار این است که حوزه و دانشگاه دو مجموعه از علوم را موضوع کار خود قرار بدهند؛ حوزه علوم دینی و دانشگاه به طور عمده علوم دنیایی مردم را دنبال کند؛ اما این دو حوزه معرفتی هردو می خواهد به انسان واحد خدمت کند و باید مبانی واحدی داشته باشند.

حجت الاسلام مصباحی مقدم خاطر نشان کرد: بر اساس تاریخ شکل گیری حوزه و دانشگاه منشأ این دو نهاد کاملا متفاوت است؛ بنیاد دانشگاه بر اساس وام گرفتن از اندیشه غربی شکل گرفت که به طور خاص اندیشه بعد از رنساس بود و مبانی اصلی شکل گیری دانشگاه اومانیسم و انسان محوری و عقل گرایی محض و آن هم عقل منفعت گرا  جزئی نگر جایگزین خدا محوری و وحی الهی شد و این اساساٌ در دانشگاه‌های ما هم محفوظ بود و همچنان هم هست.

وی در رابطه با اساس و بنیان حوزه یادآور شد: حوزه‌ها بر اساس محوریت خداوند شکل گرفت و این دو مبنا با هم ناسازگاری دارند و این در خروجی‌ها خود را نشان می‌دهد.

عضو کمیسیون اقتصادی مجلس با بیان این که ما در نقطه آغاز نیستیم و در وسط راه هستیم، گفت: بعد از انقلاب تلاش‌های زیادی شده است که آن فضای تضاد بنیادی را تغییر دهد و فضای بینابینی را به وجود آورد .

وی خاطرنشان کرد: وحدت نه به معنای وحدت موضوعات و خروجی‌ها است؛ بلکه به معنای وحدت آموزه‌های اساسی است که اثر خود را بر تربیت حوزه و دانشگاه می گذارد و نگاه‌ها را به هم نزدیک می‌کند و فاصله‌ها را کم می کند و فضای عمومی جامعه نسبت به این تقریب مثبت است و امیدوارم که این حرکت تقویت بشود.

نماینده مردم تهران در مجلس در پاسخ به سؤال دانشجویان گفت: آنچه طراحی شد برای وحدت حوزه و دانشگاه، تحمیل افکار و عقاید حوزه به دانشگاه نبود، بلکه تضاد میان دین و دنیا را برطرف می‌کرد و تفاوت میان دین اسلام و مسیحیت تحریف شده این است که اسلام با پیشرفت علم متضاد نیست، بلکه خود به دنبال پیشرفت علم است و حرف ما این است که رابطه خدا با مخلوقات نباید نادیده گرفته شود.

وی افزود: بعد از پیروزی انقلاب دانشگاه دوباره تحت تأثیر یک جریانی می‌رفت که اختلافاتی را به وجود آورد؛ اما امام این جا مسأله وحدت را مطرح کرد و روز شهادت شهید مفتح را به عنوان روز وحدت انتخاب کردند و امام به شخصه به شدت به دنبال وحدت بودند و جلساتی را هم تشکیل دادند.

حجت الاسلام مصباحی مقدم با بیان این که در انقلاب فرهنگی حوزه به معنی حوزه هیچ نقشی نداشت، گفت: اسلامی کردن به این معنا نبود که ما فقه را به دانشگاه ببریم و بگوییم فقه و اصول تدریس شود؛ بلکه دو نوع علم در دانشگاه وجود دارد یک علوم طبیعی محض که اسلامی کردن آن معنایی ندارد؛ اما اساتیدی که آن را تدریس می کنند باید متدین و متعهد باشند و این علوم را ذاتاٌ سکولار نداند و علومی که از انسان تحلیل می کنند را اسلامی کردیم و سخن از سلطه حوزه بر دانشگاه وجود نداشته است.

وی در جواب سؤال دانشجویی دیگر گفت: وحدتِ مبنا، به معنی این است که مبنای دینی را هم حوزه داشته باشد و هم دانشگاه و علوم را در ارتباط به الوهیت خداوند بدانیم و ما  نمی‌گوییم علوم غربی دور ریخته شود، بلکه میگوییم پایه علوم عوض شود و از خدا گریزی به خدا محوری تغییر کند.

استاد اقتصاد دانشگاه خاطرنشان کرد: در علوم انسانی کشف رابطه بین پدیده‌های انسانی و روابط اجتماعی است و اگر در جامعه‌ای اعتقاد به خدا وجود ندارد در ان جامعه رفتارهای انسان متفاوت خواهد بود و با جامعه‌ای که در آن اعتقاد به خدا و آخرت وجود دارد متفاوت است.

وی اظهار داشت: سکولاریسم منحصر در این تعریف نیست که نهاد دین از سیاست جدا باشد و ما اکنون در جامعه ای زندگی می کنیم که ادعای دین داریم و دین را هم نمی شود به حوزه تقلیل داد.

حجت الاسلام مصباحی مقدم با بیان این که دین را نمی‌شود به حوزه علمیه تقلیل داد، افزود: استقراء در اندیشه اسلامی پذیرفته شده است و بوعلی در کتاب قانون خود در بسیاری از موارد استقرائی عمل کرده است؛ اما این که بگوییم از اخلاق به خدا می‌رسیم  این سخن اشتباهی است.

وی تصریح کرد: ما از اسلامی کردن دانشگاه به دنبال یک استراتژی برای تولید علم نیستیم، بلکه به دنبال انسان سازی هستیم؛ تا این انسان سالم از نظر اعتقادی، علم را با توجه به این که به خدا برسد می‌آموزد و با این نگرش، از شیمی اسلامی بمب هسته‌ای به وجود نمی آید ولی از اندیشه سکولار در نهایت بمب هسته‌ای که انسان‌ها را نابود می‌کند تولید می شود وتوجیه دارد./843/ت201/ف2