ضرورت تقویت شبکه‌های خبری بین المللی ایران برای تأثیرگذاری منطقه‌ای
به گزارش سرویس پیشخوان خبرگزاری رسا، در روزهای پرتلاطم و پرتحول خاورمیانه که کشورهای مختلف بر رساندن پیام خود از طریق رسانه‌هایشان تمرکز دارند، مخاطبان خارجی که تمایل دارند اخبار را فارغ از ائتلاف رسانه‌ای برخی از کشورهای عربی به دست آورند، هنوز با مشکلاتی روبه‌رو هستند، یکی از این مشکلات عدم استفاده رسانه‌های کشورمان از ظرفیت های بالقوه منطقه‌ای است.
ایران یکی از مهم‌ترین کشورهای خاورمیانه و از اصلی‌ترین بازیگران در نقشه سیاسی آن است. در روزگاری که رسانه یکی از مهم‌ترین اهرم‌های قدرت سیاسی کشورها است تداوم این حضور فعال با قدرت رسانه‌های برون‌مرزی ایران رابطه مستقیم دارد. حدود 10 شبکه برون‌مرزی ایرانی از طریق ماهواره‌های جهانی پیام و صدای ایران را به جهان مخابره می‌کنند. شبکه‌های آی‌فیلم، الکوثر، سحر، هیسپان تی‌وی، پرس تی‌وی، العالم و جام جم از جمله این شبکه‌هاست که با هدف آشناسازی مخاطبان جهانی با دیدگاه‌های جمهوری اسلامی راه‌اندازی شدند اما به‌رغم نیاز منطقه به رسانه های مبتکر خبری، رسانه‌های ایرانی هنوز راه زیادی را برای در دست گرفتن نبض اخبار منطقه در پیش دارند.
شبکه‌هایی چون «العالم»، «پرس تی‌وی» و «هیسپان تی‌وی» هر کدام بر اساس پوشش منطقه خاص جغرافیایی و زبانی ایجاد شده‌اند و به همین دلیل نمی‌توانند یکدیگر را همپوشانی و پشتیبانی کنند. عدم پشتیبانی رسانه ای شبکه‌های تلویزیونی ایرانی در مقابل تعداد زیاد شبکه‌های خبری که در ائتلاف های نانوشته ای با یکدیگر قرار دارند باعث شده تا اصل بی طرف بودن رسانه های ایرانی در بازی امپراتوری های رسانه ای جهان دیده نشود.
این شبکه‌ها با شعار «بازتاب بی‌طرفانه خبرهای مهم جهان و خبر از دیدگاهی نو» اخبار مربوط به سه منطقه مختلف جغرافیایی از دنیا را پوشش می‌دهند و از شریان اصلی درآمدهای صداوسیمای ایران ارتزاق می‌کنند. هدف آنها آشناسازی مردم دنیا با دیدگاه‌های جمهوری اسلامی است.
یکی از مهم‌ترین شبکه‌های خبری برون‌مرزی ایران شبکه «العالم» است، آن هم به دلیل اهمیت منطقه و حوزه‌ای که تحت پوشش این شبکه خبری قرار دارد. در روزهایی که خاورمیانه غرق در بحران جنگ و واگرایی سیاسی است شبکه عربی‌زبان «العالم» می‌توانست نقش تعیین‌کننده‌ای در جلب نظر مخاطبان کشورهای عربی منطقه داشته باشد. این شبکه در سال 2003 میلادی و همزمان با آغاز جنگ عراق برای ایجاد چنین تأثیری تأسیس شد. در آن زمان این شبکه در پوشش اخبار عراق چند گام از سایر شبکه‌های تلویزیونی خبری همچون «العربیه» جلوتر بود. تازه تأسیس و ناشناخته بودن العالم به این شبکه کمک کرد تا دایره مخاطبانش در همان روزهای اول روز به روز گسترده‌تر شود. در ادامه راه اما العالم نتوانست همچون شبکه‌های رقیبش «الجزیره» از پس حفظ یک سیاست مهم بر بیاید. این سیاست چیزی نبود جز نمایش چهره‌ای مستقل و غیردولتی به مخاطبان عرب زبان. نیازی که شبکه های ایرانی نیز باید به سمت آن بروند و از فضای خشک خبری به سمت فضای تعاملی میان رسانه ایرانی و مخاطبان که برگرفته از شناخت فرهنگ عمومی و آداب و سنن کشورهای منطقه، شناخت طبقه نخبه و گروه‌های سیاسی فعال و حتی ارتباط‌گیری‌با اپوزیسیون های دولت های منطقه است.
در حوزه پوشش اخبار منطقه، العالم صدای رسمی جمهوری اسلامی ایران است، این شبکه بارها از سوی دولت های عربی مورد تهدید قرار گرفته و چند بار نیز شاهد قطع فرکانس آن در برخی از کشورهای منطقه بوده ایم. متاسفانه محدودیت هایی که برای العالم ایجاد شده است به دلیل نداشتن حمایت رسانه ای کمتر کسی از این محدودیت ها خبر دارد. همین موضوع باعث شده است که شبکه‌ای چون العالم در پوشش اخبار کمی محتاط قدم بردارد تا اصطکاک کمتری را ایجاد کند. این احتیاط و محافظه کاری باعث شده است به مرور زمان اعتماد به اخبار این شبکه نزد مخاطبان عربی مورد تردید قرار بگیرد، شبکه‌ای که بیشتر مخاطبان آن شیعیان عربستان سعودی هستند. در این بین به غیر از العالم و در حوزه شبکه‌های غیرخبری، تمرکز رسانه‌های غیرخبری همچون آی‌فیلم و الکوثر نیز بیش از هر چیز معطوف مخاطب شیعه است.
کشورمان بی شک مهم‌ترین بازیگر سیاسی منطقه است و نیاز دارد شبکه‌های خبری‌ای در دست داشته باشد تا بتواند سیاست ها و راهبردهای منطقه ای خود را به طور مستقیم در اختیار مردم منطقه قرار دهد. دولت های کوچک عربی از سال‌ها پیش به فکر استفاده از ظرفیت رسانه های خبری برای مطرح ساختن خود افتاده اند. شبکه «الجزیره» قطر یکی از نمونه تلاش های اعراب برای حضور در رسانه های مطرح جهانی است. این شبکه اگرچه از خطوط سیاسی دولت قطر پیروی می‌کند اما سیاست‌های برنامه‌سازی‌اش را خود تعیین می‌کند و با ادبیاتی متفاوت مواضع دولت قطر در خصوص مسائل مختلف منطقه را تکرار می‌کند. در خارج از منطقه شبکه‌ای چون CNN امریکا نیز سعی دارد با وزارت امور خارجه امریکا هماهنگ شده و تعامل برقرار کند اما این شبکه نیز در نحوه پوشش اخبار براساس قواعد دولت امریکا عمل می‌کند اما خود را مستقل می‌نمایاند تا جایی که جایگاه این شبکه از نظر مخاطبانش، جایگاه دولت امریکا نیست بلکه آنها CNN در جایگاه یک تلویزیون خصوصی می‌شناسند.
در این روزها که تحولات منطقه به اوج خودش رسیده و ایران می‌خواهد سهم بیشتری در تعاملات جامعه جهانی داشته باشد کشور به رسانه‌هایی فعال‌تر و پویاتر از این نیاز دارد. به غیر از شبکه «پرس تی‌وی» که توانسته با NGOها و جریان‌های فعال مردمی داخل امریکا و انگلیس تعامل خوبی را برقرار و محتوایش را از طریق آنها تولید و به دنیا مخابره کند، چنته رسانه‌ای کشور تا حدود زیادی خالی باقی مانده است و نیاز به یک تمهید اساسی دارد./998/د102/س
منبع : روزنامه جوان