سلسله نشست تخصصی دین و سینما برگزار شد

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حجت الاسلام سید کاظم علوی طباطبایی کارشناس فیلم های مذهبی در نشست تخصصی با عنوان «بایدها و نبایدهای ساخت فیلم دینی، ساخت فیلم درباره معصومان و مقدسات» که با حضور کارشناسان عرصه سینما امروز 14 مرداد ماه در پژوهشگاه فرهنگ هنر و ارتباطات برگزار شد، در رابطه با فیلم دینی گفت: درحوزه دینی فیلم ساز دین مدار داریم و فیلم سازهای خوبی ساخته شده و افراد متدینی در این حوزه فعالیت می کنند.

کارشناس فیلم های مذهبی اظهار داشت: آنچه به آن فیلم دینی گفته می شود در مورد افراد دین مدار گفته می شود، به عنوان مثال در سریال امام علی (ع)، تنها ترین سردار و ولایت عشق  تنها عنوان فیلم دینی به کار برده شده است.

وی با طرح این سوال که آیا هر برنامه معارفی دینی است، گفت: هر فیلم دینی که در رابطه با افراد و بزرگان دینی است فیلم دینی محسوب نمی شود.

حجت الاسلام علوی تصریح کرد: به عنوان مثال در فیلم «ده فرمان» که در رابطه با فیلم حضرت موسی (ع) است موضوع رسیدن به سرزمین معود را مطرح می کند، برخی شخصیت ها در این فیلم دینی است اما پیام دینی ندارد.

کارشناس فیلم های مذهبی در رابطه با اینکه آیا نشان دادن تصاویر ائمه اطهار (ع) کار صحیحی است یا خیر، خاطرنشان کرد: در تعزیه های قدیم تصاویر ائمه و نقش اباعبدالله حسین (ع)، جناب حر نشان داده می شد و مراجع برای بازی گردانی در نقش معصومین (ع) اجازه داده بودند و حتی بازیگر نقش مرد در تعزیه نقش حضرت زینب (س) را اجرا می کرد.

وی با بیان اینکه مشکل در نشان دادن تصویر معصومین (ع) مشکل شرعی و عرفی دارد، بیان کرد: از نظر شرعی مشکلی نداریم که وارد حریم خانه ائمه اطهار (ع) شویم اما مشکل در عرف متشرع و مردم دین مدار است.

حجت الاسلام علوی تاکید کرد: مردم تابع مراجع هستند و برخی علما و مراجع عکس العمل شدیدی نسبت به این موضوع داردند و عرف متشرع این موضوع را نمی پذیرد مگر این که آرام آرام روی این موضوع کار شود.

کارشناس فیلم های مذهبی با بیان اینکه سال های سال است که در رابطه با راهکاری تصویری برای معصومین (ع) فکر کرده اند، گفت: در فیلم « سفر به سرزمین سپیده» که کار کارگاهی در مورد حضرت صدیقه فاطمه (س) است، در نمایش پنج قسمت این فیلم در حضور علما و روحانیون هیچ ایرادی از فیلم گرفته نشد.

وی با اشاره به شیوه فاصله گذاری برتولت برشت سینماگر گفت: یکی از راهکارها برای نمایش دادن چهره ائمه و معصومین (ع) شیوه فاصله گذاری برشت است که نمونه آن را در تعزیه های ایران دیده ایم.

حجت الاسلام علوی با اشاره به قسمت های از این فیلم بیان کرد: در سفر به سرزمین سپیده راوی فیلم را بیان می کند و گفتگوهای که در تاریخ در رابطه با چگونگی شهادت حضرت فاطمه (س) است را راوی بیان می کند و از روش فاصله گذاری استفاده شده است.

کارشناس فیلم های مذهبی اقتباس از زندگی معصوین (ع) ساخت قصه دیگری از ائمه اطهار (ع) را از دیگر راهکارها برای معرفی زندگی ائمه اطهار (ع) دانست و اظهار داشت: کوراساوا فیلم ساز ژاپنی در فیلم شاه لیر و مکبث شکسپیر اثر جدید و متفاوتی از شکسپیر خلق کرد که برگرفته از آن بود.

وی به مساله فرم در سینما و اهمیت آن اشاره کرد و بیان کرد: سینمای ما فرم دینی ندارد، در تفکر مارکسیستی و در دل پیامدهای جنگ جهانی کار تئوری کردن ومونتاژ شکل گرفت که آیزنشتاین در فیلم «رزمنا و پتمکین» به کار گرفت.

حجت الاسلام علوی دکوپاژ تصاویر آیات قرآن را برای رسیدن به این مسیر دانست و گفت: در آیات قرآن و سوره نباء می توان فرمی در آورد که به آن فرم دینی گفته شود.

در ادامه این نشست حجت الاسلام سید سلمان علوی پژوهشگر سینمای دینی در رابطه با ابهاماتی که در تعریف فیلم دینی و غیر دینی وجود دارد گفت: تعریف جامعی از فیلم دینی و غیر دینی وجود ندارد و معمای اسلامی که تاریخ گذشته هنرمندان با رویکرد دینی و اسلامی را نشان می دهد قبل از تحلیل و نظریه پردازی آن به وجود آمد.

وی با انتقاد از اینکه سینمای دینی قبل از به دنیا آمد نامش به وجود آمد، گفت: وجه تمایز فیلم وسینمای دینی نسبت به سبک های دیگر مبتنی بر فرم است.

پژوهشگر سینمای دینی با انتقاد از اینکه اکثر فیم ها نام دینی را یدک می کشد، گفت: دین اسلام برای همه امور زندگی ازجمله کشاورزی، عبادت، غذا خوردن و زناشویی راهکار دارد.

حجت الاسلام علوی با بیان اینکه رسانه های غربی با یکسان سازی در جهان و با زور چکمه تونسته اند نظرات خود را به جهان تبلیغ کننند، عنوان کرد: حجاب فرم ایجاد نمی کند و هر دو زنی که یکی مسلمان و غیر مسلمان است و داری حجاب هستند، حجاب زن غیر مسلمان منطبق بر اسلام است.

وی افزود: مردم زاده فرهنگ های خودشان هستند و اسلام دینی است که اجازه را به همه افراد با حفظ آئین می دهد مگر در مواردی از جمله شراب خوری اسلام داری خط قرمز است .

پژوهشگر سینمای دینی کلیه اصول دین را در توحید و فروع دین را در عبودیت و بندگی اسلام دانست و بیان کرد: جهان بینی به توحید می رسد و مسایل دین هرچه باشد ما را به یک هدف و غایت می رساند.

حجت الاسلام علوی با بیان اینکه شناخت سینمای دینی در خدمت دین است، اظهار داشت: در فیلمی مثل حضرت یوسف (ع) که از قرآن اقتباس شده است به صرف اقتباس از آن فیلم دینی نیست.

وی با اشاره به فلسفه گنبد در معماری اسلامی بیان کرد: فلسفه گنبد که به شکل دایره است برخی معتقد هستند که بیانگر توحید است اما گنبدی که برای مسجدی ساخته شود، برای این است که در همه محل دیده شود و برای پخش اذان نیاز به گلدسته است چرا که اگر فلسفه گنبدی بودن مسجد این باشد برخی گنبد های مساجد پله ای هستند.

پژوهشگر سینمای دینی با بیان اینکه نمادهای اسلامی هنر دینی را معرفی نمی کند، گفت: نمادها را نظریه پردازان مطرح کردند و نباید با تاویل نظریه پردازان همراه بود.

حجت الاسلام علوی اظهارداشت: فیلم دینی باید در مسیر فرهنگ و توحید باشد و می تواند در قالب اپیزود، طنز و راز بقا باشد و ضرورتی ندارد که سریال پرخرجی باشد.

وی افزود: اگر سیاست گذاری بر مبنای ساخت فیلم دینی است، صداسیما باید در سال فیلم فاخر بسازد و در یک غالب و محتوای خاصی نباید تعریف شود.

شایان ذکر است که «رسالت و مسئولیت سینما و سینماگران درباره دین»،‌ «دشواری‌های تبدیل محتوای دینی به فرم در سینما»،‌ «مسئله تکنیک سینمایی در تصویرگری تاریخ و چهره معصومان» و «دیدگاه‌های دینی درباره تصویرگری چهره معصومان» محورهای اصلی این نشست بود.

گفتنی است که سید کاظم علوی طباطبایی، دانش‌آموخته سینما از دانشکده سینما تئاتر دانشگاه هنر است وی موسس و مدیر گروه مناسبت‌های ویژه شبکه اول سیما بوده و تاکنون دبیری و داوری بسیاری از جشنواره‌های سینمایی را برعهده داشته است./818/