رخنه‌های فرهنگی و نقش دولتمردان
به گزارش سرویس پیشخوان خبرگزاری رسا، اینک به تشریح رویکرد فرهنگی و عملکرد متولیان فرهنگ در این دولتها با نگاهی به مواضع رهبر معظم انقلاب اسلامی می پردازیم:
الف: دولتهای به اصطلاح سازندگی
در دوران دولتهای سازندگی غیر از نوع نگاه به مدیریت که آثاری چون سر برآوردن نوکیسه‌ها، مدیریت مدیران لیبرال، تجمل‌گرایی و تشریفات را بوجود آورد و پی‌آمدهایی که این نوع رفتارهای مدیران در فرهنگ عمومی جامعه برجای گذاشت؛ بطور خاص در حوزة فرهنگ نگرانیهایی وجود داشت که رهبری با درایت تمام و حساسیت لازم آنها را یادآور نمودند لیکن توجه و پیگیری لازم انجام نگرفت و همین سستی و گاه اعراض عمدی مدیران، رخنه‌های فرهنگی را در جامعه بوجود آورد. در ذیل بطور فشرده وضعیت فرهنگ و موضع رهبری را در دولتهای مختلف بررسی می‌کنیم:
«در عرصة فرهنگ، بنده به معنای واقعی کلمه، احساس نگرانی می‌کنم و حقیقتاً دغدغه دارم. این دغدغه از آن دغدغه‌هایی است که آدمی به خاطر آن، گاهی ممکن است نصفِ شب هم از خواب بیدار شود و به درگاه پروردگار تضرّع کند. من چنین دغدغه‌ای دارم.»(7)
رهبری در ادامه این بیانات و اظهار چنین دغدغة نگران‌کننده، علتهای آن را مطرح می‌کنند. عدم تأثیر انقلاب اسلامی در جبهة روشنفکری و هنر کشور و عدم جذب آنان به انقلاب؛ خودباختگی عناصر فرهنگی هنری جبهة خودی در برابر این روشنفکران و هنرمندان غیر انقلابی؛ عدم جذب استعدادهای هنری در نویسندگی، شعر، فیلم‌سازی، موسیقی حلال و دیگر رشته‌ها برای پرورش شخصیتهای عظیم فرهنگی در آینده، اهم دغدغه‌های رهبری هستند که گاه خواب از چشمشان ربوده است.(8)
با نگاهی به آمار به‌کارگیری اصطلاحات فرهنگ از سوی رهبری در این دوران، کاملاً سهل‌انگاریهای دولتهای سازندگی در حوزة فرهنگ و فراهم شدن زمینه برای فرهنگ لیبرالی و سکولاری مشخص خواهد شد. در طی این هشت سال، رهبری 56 بار از «تهاجم فرهنگی» و با تعابیری مانند قتل عام فرهنگی، شبیخون فرهنگی، غارت فرهنگی و... یاد می‌کنند. در همین مدت 102 بار از «فرهنگ غرب» یاد کرده و ویژگیهای ویرانگر این فرهنگ تحمیلی و فاسد و منحط و ضدبشری را تبیین و تشریح می‌کنند. 122 بار در این هشت سال به فرهنگ درخشنده، انسانی و رشد دهنده اسلامی انقلاب اشاره داشته و مسئولان و مردم را به ترویج و تحکیم این فرهنگ فرا می‌خوانند.
در همین مدت 43 بار «فرهنگ عمومی» و لزوم جدی گرفتن آن را گوشزد می‌نمایند. البته بعدها رهبری گله کردند که کسی صدای معظمٌ‌له را در تهاجم فرهنگی دشمن جدی نگرفت!! توصیه‌های ایشان به دولتمردان در خصوص فرهنگ زیاد است لکن سیاسی نکردن فرهنگ، در خدمت منافع حزبی و گروهی قرار ندادن فرهنگ، ضرورت توأم بودن مبارزه سلبی و ایجابی در برابر فرهنگ (که دولتمردان به این همزمانی و مبارزه سلبی چندان معتقد نبودند)، در ردیفهای اوّل نیاز بودجه‌ای قرار دادن بودجه فرهنگ و نیز اولویت اوّل بودن اصلاح فرهنگ عمومی از جمله این رهنمودهاست. در اصلاح فرهنگ عمومی نیز رهبری بر خلاف دیدگاه مسئولین و مدیران معتقد بودند که هم ظواهر جامعه از پوشش و لباس و مسکن و رانندگی و... بایستی مدنظر باشد و هم خلقیات جامعه که منشأ رفتارهاست.(9)
رهبری در این دوره به مسأله مهمی نیز اشاره می‌نمایند و آن تعیین شرایط عناصر فرهنگی است تا هر کسی متصدی این کار مهم نشود. مهمترین ملاکی که برای آنان تعیین می‌نمایند، تقوا و سپس نگرش انقلابی داشتن و پس از آن، آگاهی و تخصص است(10) که متأسفانه در بسیاری از موارد، به این رهنمود مهم توجه نشد.
ب: دولتهای به اصطلاح اصلاحات
در دو دولت موسوم به اصلاحات، رخنه‌ها عمیق‌تر شدند و فضای زیست فرهنگی مردم به شدّت تحت تأثیر فرهنگ نشخوار شدة غربی توسط روشنفکران و خودباختگان قرار گرفت.
در این دوران 8 ساله رهبر معظم انقلاب اسلامی 64 بار از «تهاجم فرهنگی» با ذکر اهداف و ابزارها و چگونگی آن سخن به میان آوردند. 61 بار از «فرهنگ غرب» و تأثیرات مخرّب آن با ذکر نمونه و سوابق تاریخی یاد کردند. 76 بار از «فرهنگ اسلامی، انقلابی، قرآنی» سخن راندند و همگان به ویژه مدیران کشور را به بی‌نظیر بودن مجموعه فرهنگ اسلامی ایرانی و ضرورت تعمیق و گسترش آن فراخواندند. ترکیب این حجم و نوع اصطلاحات، نشان می‌دهد که رخنة فرهنگی تا چه میزان بزرگ بوده است./1323/د102/س
ـــــــــــــــــــــــــــــــ
7 - دیدار هنرمندان و مسئولان فرهنگی کشور، 22/4/1373.
8 - همان.
9 - دیدار با وزیر و مسئولان فرهنگ و ارشاد و اعضای شوراهای فرهنگ عمومی کشور، 19/4/1374.
10 - دیدار با وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و ارشاد اسلامی و نمایندگان جمهوری اسلامی در خارج کشور، 3/2/1370.
منبع: روزنامه کیهان