برگزاری نشست شبی با مترجمان قرآن و معرفی یک پیشکسوت ترجمه
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، نشست شبی با مترجمان قرآن و معرفی یک پیشکسوت ترجمه، با حضور ویلیام (داود) پیچی، استاد دانشگاه دوزجه ترکیه و مترجم قرآن کریم، مسعود انصاری، مترجم و منتقد ترجمه و حجت‌الاسلام محمدعلی کوشا، منتقد ترجمه‌های قرآن کریم، شامگاه پنج‌شنبه 11 تیر‌ماه در محل بخش مکتوب، نمایشگاه بین‌المللی قرآن کریم برگزار شد.
برخی از عبارات در قرآن ترجمه پذیر نیستند
در ابتدای این نشست مسعود انصاری، مترجم و منتقد ترجمه با بیان این مطلب که برخی از عبارات را در قرآن نمی‌توان عینا ترجمه کرد، گفت: عبارت «بسم‌الله الرحمن الرحیم» که در همان ابتدای قرآن آمده است را عمدتأ مترجمان به شکل « به نام خداوند بخشنده مهربان»، ترجمه می‌کنند، در حالی‌که این ترجمه به هیچ وجه نمی‌تواند مفهوم این عبارت را به‌طور کامل بیان کند.
وی افزود: در نظریه ترجمه در برخی دیگر از قسمت‌های قرآن کریم عباراتی وجود دارند که ترجمه آن عبارات دشوار است و بر این اساس باید مترجم قرآنی ضمن اشراف کامل بر اصول ترجمه، از یک نظریه ترجمه پیروی کند تا از طریق آن بتواند این عبارات قرآنی را به‌طور صحیح ترجمه کند.
انصاری در بخش دیگری از این نشست با اشاره به تحول عظیم ترجمه قرآن پس از انقلاب اسلامی، تصریح کرد: خوشبختانه پس از پیروزی انقلاب اسلامی، ترجمه قرآنی به اندازه 300 سال در ایران پیشرفت کرد، اگر به‌طور کارشناسی به این ترجمه‌ها نگاه شود می‌توان دریافت که ترجمه قرآن در مسیر پیشرفت قرار داشته، هر چند که در برخی از موارد آسیب‌هایی نیز متوجه روند ترجمه شده است.
منتقد قرآنی با پرداختن به موضوع نظریه ترجمه، ادامه داد: اگر ما در این سال‌ها 10 اثر ترجمه برتر را کنار هم قرار دهیم، قطعا به این نکته می‌رسیم که به نقطه اوج نزدیک شده‌ایم، ضمن این‌که باید در مسیر ترجمه شروع به نگارش یک نظریه کلی درباره ترجمه کرد، زیرا کار ترجمه قرآنی این‌گونه نیست که یک گروه با‌هم بتوانند دست به ترجمه بزنند و باید از طریق یک نظریه کلی این‌کار انجام شود.
وی در پایان لزوم نگارش یک نظریه را جدی دانست و تأکید کرد: وجود یک نظریه کلی در مسیر ترجمه می‌تواند به این موضوع کمک کند که یک تحول شگرف در زمینه ترجمه متون قرآنی به‌وجود بیاید.
ترجمه الهی قمشه‌ای خالی از اشکال نیست
انصاری ادامه داد: در چهارم تا ششم به دلیل شکوفایی ادبیات فارسی ما شاهد ترجمه‌های درخشانی در زمینه متون قرآنی هستیم، در قرن‌های بعد نیز ترجمه‌هایی ارائه شد، تا این‌که یکی از ترجمه‌های پر فروش و البته با ایرادات زیاد توسط استاد الهی قمشه‌ای انجام شد و تا کنون نیز این ترجمه در اختیار مخاطبان قرانی قرار دارد.
این منتقد افزود: پیش از انقلاب اسلامی، ترجمه قرآن «ابوالقاسم پاینده» و «زین‌العابدین رهنما» از جمله ترجمه‌های قابل اعتنا به‌شمار می‌آید. بعد از انقلاب اسلامی نیز 90 ترجمه و 10 ترجمه منظوم از قرآن به چاپ رسیده است.
حجت الاسلام کوشا، با بیان این‌که افرادی که مایل به ورود به بحث ترجمه قرآن هستند باید دارای دو عنصر ادب و هنر باشند، تاکید: مراد از «ادب» تسلط بر صرف، نحو، و اشتقاق است و مراد از «هنر» نیز تسلط مترجم برعلم معانی وعلوم بلاغی است.
وی ادامه داد: فردی که علاقه‌مند به ترجمه قرآن کریم است، باید با نثر معیار زمان خود کار کند و با نثر معیار دست به ترجمه بزند، زیرا پرداختن به این اصول در زمینه ترجمه متون قرآنی امری واجب است.
در ترجمه انگلیسی قرآن از کلمه الله کمتر استفاده می‌شود
در بخش پایانی این جلسه، استاد داود پیچی استاد دانشگاه دوزجه ترکیه و مترجم قرآن کریم با بیان تاریخچه‌ای از ترجمه، گفت: اولین ترجمه‌های صورت گرفته از زبان عربی به انگلیسی عموما از طریق غیر مسلمانان و برای تخریب و ضربه زدن به این کتاب مقدس انجام شد، اما در همین ترجمه‌ها نیز ما شاهد هستیم که زیبایی‌های قرآن وجود دارد.
وی افزود: اولین ترجمه رسمی قرآن از سوی سلمان فارسی که یکی از صحابه پیامبر(ص) بود انجام شد، این ترجمه با برگزدان سوره فاتحه به فارسی آغاز شد.
داود پیچی نخستین ترجمه قرآن کریم را منسوب به یوسف علی از کشور هند دانست و گفت: در سال 1967 میلادی نیز ترجمه سوره فاتحه به انجام رسید، ضمن این‌که بعد‌ها ان. جی داود، که دین یهود داشت قرآن را براساس نظم شرقی ترجمه کرد.
استاد دانشگاه ترکیه با اشاره به روند ترجمه کتاب « آخرین کتاب خدا » توسط خود وی و همکارش، گفت: حدود ده سال روند ترجمه کتاب از سوی بنده و همکارم طول کشید، متاسفانه در جریان این همکاری همکار بنده در یک سانحه جان خود را از دست داد، روند ترجمه این کتاب نیز به این صورت بود که بخش انگلیسی این ترجمه از طریق من انجام می‌شد و بخش تطبیق آن با عربی با همکارم، در این مسیر نیز با اختلاف نظر‌هلیی روبه‌رو می‌شدیم که با مراجعه به تفاسیر مختلف آن‌ها را رفع می‌کردیم.
گفتنی است، در بخش پرسش پاسخ این جلسه، داود پیچی در پاسخ به سؤال خبرنگار خبرگزاری رسا درباره ترجمه ناپذیری برخی از عبارات خاص در قرآن که به زبان انگلیسی برگزار شد، گفت: ما در ترجمه قرآن از کلمه الله استفاده نمی‌کنیم، زیرا به دلیل تبلیغات سو این کلمه در غرب با تروریسم مرتبط دانسته می‌شود و به‌جای آن از کلمه GOD استفاده می‌شود، ضمن این‌که به جای کلمه زکات نیز از عبارت مالیات استفاده می‌شود تا برای مخاطب ملموس‌تر باشد.
وی ادامه داد: تا جایی که می‌شود در ترجمه انگلیسی این موضوع را در پیش می‌گیرد که عبارات طوری ترجمه شوند که در طبان انگلیسی یک معنی مشابه داشته باشند./856/پ202/ح