نقد ادعای یمانی در بهره گیری از استخاره در اثبات امامت

به گزارش سرویس پیشخوان خبرگزاری رسا، حجت الاسلام محمد شهبازیان با اشاره به جایگاه استخاره در ادعای کذب احمد الیمانی گفت: احمد بصری معتقد است که می توان از طریق استخاره با قرآن به امامت یک امام پی برد و حقانیت او را ثابت کرد، این شخص تا کنون دو دلیل را برای فرضیه خود ارائه داده است یکی از دلایل روایت امام علی و دیگری عمل صفوان بن یحیی می باشد.

وی با اشاره به روایت اول در مورد ادعای یمانی خاطرنشان کرد: در این روایت آمده است؛ مردی نزد امیر المومنین آمد و عرض کرد ای امیر مومنان ما را از مهدی خود آگاه کنید.... سپس آن حضرت به توصیف مهدی پرداخته فرمود: "ساحت و درگاهش از همه شما گشاده تر و دانش او از همه شما فزون تر است. خویشان و نزدیکان را بیش از همه شما سرکشی می کند و حفظ پیوستگی می نماید. پروردگارا برانگیخته شدن او را مایه به درآمدن و سر رسیدن دلتنگی و اندوه قرار ده و به واسطه او پراکندگی امت را جمع ساز. اگر خداوند برای تو خیر خواست عزم خود استوار کن و اگر در راه رسیدن به خدمت او توفیق یافتی از او به دیگری باز مگرد و هر گاه به سویش راه یافتی از او در مگذر." پس از این سخن ها آه برآوردند - و در این حال با دست خویش به سینه خود اشاره کردند- و فرمودند: "چه بسیار به دیدن او مشتاقم.

حجت الاسلام شهبازیان با اشاره به عبارت "خار الله لک" در این روایت اظهار داشت: این عبارت نه تنها اشاره ای به استفاده از استخاره برای اثبات امامت ندارد بلکه عنوانی عمومی و به معنای عنایت خداوند بر فرد و همراهی با حضرت مهدی است. طریحی و دیگر لغت شناسان می گویند: مراد از خارالله لک یعنی خداوند به تو خیر عطا کند. مراد امیر المومنین نیز از عبارت این بوده که وقتی خداوند به تو خیر یاری حضرت مهدی را عنایت کرد تو نیز از این عنایت استقبال نما و به مهدی بپیوند.

این پژوهشگر مهدوی تاکید کرد: در تایید مطلب فوق می توان به استفاده این عبارت توسط خبردهندگان شهادت مسلم بن عقیل به امام حسین و همسر زهیر بن قین در هنگام پیوستن زهیر به کاروان حسینی اشاره کرد که در مقام دعا برای امام حسین و زهیر از این عبارت استفاده کرده و هیچ ارتباطی با عمل عرفی استخاره ندارد.

وی با اشاره به روایت دوم در مورد ادعای یمانی تصریح کرد: در این روایت آمده است؛ پس ما گفتیم: پیکی خبر شهادت مسلم و هانی را داده است. امام فرمود: انا لله و انا الیه راجعون. خداوند آن دو را رحمت کند. گفتیم: به خدا قسمت می دهیم که از سفر منصرف شوید، چراکه بر جان شما می ترسیم. امام نگاهی به فرزندان عقیل کردند و فرمود: مسلم به شهادت رسیده است. نظر شما چیست؟ گفتند: بر نمی گردیم تا انتقام بگیریم یا کشته شویم. امام فرمود: خیری در زندگی بعد از مرگ این جوانان نیست. فهمیدیم که امام قصد ادامه مسیر را دارند. پس عرض کردیم: خداوند به شما خیر عطا کند. همسر زهیر پیش او آمد و در حال گریه گفت: خدا به تو خیر دهد درخواست دارم که مرا در قیامت نزد جد مسیج شفاعت کنی." علی بن معاذ گوید: به صفوان بن یحیی گفتم: چگونه به امامت امام رضا اعتقاد یافتی؟ در پاسخ گفت: نماز خواندم و دعا کردم و استخاره نموده و به امامت ایشان یقین یافتم.

حجت الاسلام شهبازیان با بیان اینکه این گروه ادعا دارند که بنا بر نقل شیخ طوسی می توان امامت را با استخاره اثبات کرد، ادامه داد: در حالی که این روایت نه تنها دلیل بر ادعای آنها نیست بلکه دقت در کلام شیخ طوسی خلاف آن را ثابت می کند.

این پژوهشگر مهدوی با اشاره به سه دلیل در رد این ادعا افزود: اولا: این گروه مدعی هستند که باید سخن از اهل بیت باشد تا آن را بپذیرند و تنها عمل معصوم حجت می باشد در حالی که این سخن از صفوان بن یحیی است و عمل او برای ما حجت نیست. ثانیا: شیخ طوسی که تنها منبع نقل این روایت است این سخن را برای قبول یا تایید ذکر نکرده بلکه در بحثی مفصل در مورد واقفیه و برای رد این روایت آن را نقل کرده است.

وی گفت: شیخ طوسی در بحثی مفصل پیرامون واقفیه و نقد ادله آنان از کتاب علی بن احمد علوی که در تایید واقفیه تالیف کرده نام برده و عبارت های این کتاب را نقد و رد کرده است. وی در ابتدای نقد خود می گوید: اما آنچه واقفیه نقل کرده اند روایت های واحدی هستند که نمی توانند حجت و معتبر باشند و راویان آن ها معتبر و موثق نیستند و تمام این روایات تاویل شده اند.

حجت الاسلام شهبازیان ادامه داد: شیخ طوسی به خلاف ادعای احمد بصری پس از نقل این خبر آن را حیله ای از طرف واقفیه و علی بن احمد علوی دانسته است که می خواهند حقانیت امامت امام رضا را بدین وسیله بی اعتبار کنند. در واقع این نویسنده واقفی قصد داشته است با ذکر این مطلب سستی و بی پایگی ادله شیعیان امام رضا را مطرح کند و به زعم خود نقصی بر حقانیت شیعیان رضوی وارد نماید.

این پژوهشگر مهدوی با اشاره به پاسخ شیخ و نقد او اظهار داشت: شیخ در پاسخ و نقد او می گوید: این امر بدترین چیزی است که کسی در آن تقلید کند و اگر این عمل از سوی صفوان انجام شده برای ما حجت نیست به علاوه اینکه با توجه به منزلت صفوان بن یحیی و علم و زهدش بعید است چنین عملی را انجام داده باشد. چگونه ممکن است با آن مقام علمی و در مساله بزرگی مانند امامت با مخالفان خوذ از طریق استخاره استدلال کند؟ مگر اینکه طرف مقابل خود را فردی ابله دانسته یا دچار غفلت شده باشد که در این هنگام تکلیف از او ساقط بوده و نیازی به تحلیل دلیل او نیست.

وی با اشاره به دلیل سوم در ادعای یمانی خاطرنشان کرد: ثالثا: چه بسا مراد صفوان بن یحیی معنای عام و غالبی استخاره یعنی طلب خیر از خداوند و راه گشایی برای او بوده است همان گونه که در روایات قبل بدان اشاره شد.

حجت الاسلام شهبازیان در پایان گفت: استخاره در روایات به معنای طلب خیر و کمک از خداست و در مواردی نیز که استخاره با قران بیان شده یقینا این عمل نمی تواند دلیل برای اثبات امر مهم و بی بدیل امامت به کار رود نه تنها دلیلی بر این مطلب نداریم و هیچ شیعه ای بدین روش عمل نکرده است بلکه حتی گروهی مانند واقفیه کوشیده اند از این روش باطل برای عیب جویی بر شیعیان رضوی استفاده کنند./907/د102/ح

منبع: آینده روشن