مرگ نسبت به بعد از آن خیلی آسان تر است
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، محسن اسماعیلی، حقوقدان و استاد دانشگاه در ادامه سلسله جلسات شرح نهج البلاغه که در مجموعه فرهنگی شهدای انقلاب اسلامی(سرچشمه) برگزار شد، در ادامه تفسیر نامه 69 نهج البلاغه، گفت: حقیقت مرگ قابل دستیابی نیست، آن چیزی که مهم است و باید به یادش باشیم، ماهیت مرگ نیست، خود «مرگ» است و یادمان باشد که حادثه ای قطعی است و اتفاق می افتد.
وی در ادامه افزود: چیزی که انسان ساز است، تفکر در قطعی بودن مرگ است، وقتی حضرت در بستر شهادت بودند، وصیت بسیار خواندنی دارند که در خطبه ۱۹۴ آمده است: «أَیُّهَا اَلنَّاسُ کُلُّ اِمْرِئٍ لاَقٍ مَا یَفِرُّ مِنْهُ فِی فِرَارِهِ» همه شما، بدون استثناء در حالی که از مرگ فرار می کنید، با مرگ ملاقات خواهید کرد.
اسماعیلی افزود: آن چیزی که قطعی است، خود مرگ است، به جای اینکه عمر کوتاهمان را صرف بحث های علمی درباره ماهیت مرگ و وقتمان را صرف حدس و گمان های افراد درباره آن بکنیم، باید به فکر این باشیم که برای آن اتفاق حتمی چه باید بکنیم.
وی خاطرنشان کرد: در حکمت ۱۲۶ حضرت می فرماید: «عَجِبْتُ لِمَنْ نَسِیَ اَلْمَوْتَ وَ هُوَ یَرَى اَلْمَوْتَى» تعجب می کنم از کسی که از مرگ غافل است در حالی که مرده ها را می بیند. حواست کجاست؟ خودت را مشغول چه کرده ای؟ آن چیزی که یقینی است، یعنی مرگ، مبادا به دست شیطان مشکوک جلوه داده شود و آن چیزی که مشکوک است و علم مخزون است، وقت ما را بگیرد.
در فراض دیگری از این خطبه علی(ع) فرموده است: «ما رَأیتُ إیمانا مَع یَقینٍ أشبَهَ مِنهُ بشَکٍّ على هذا الإنسانِ»؛ هیچ امر یقینی و قطعی و تردید ناپذیری را مانند مرگ در عمرم ندیدم که آدم به آن شک داشته باشد. با یقینی ترین مساله با شک مواجه می شود.
اسماعیلی افزود: مطلب دوم که در این جمله هست و کمتر به آن توجه شده این است که ما کمتر می شنویم کسی بگوید: به یاد بعد از مرگ باش. حضرت می فرمایند: «وَ اءَکْثِرْ ذِکْرَ الْمَوْتِ وَ مَا بَعْدَ الْمَوْتِ» به یاد پس از مرگ هم باش. پس از مرگ هم مهم است. مرگ با همه سختی و دشواری، اگر آخر قصه زندگی بود، یک جوری تحمل می کردیم؛ منتها مرگ پایان زندگی نیست شروع داستان بی انتهای غیر قابل تصور است.
وی در ادامه افزود: مگر ما می فهمیم دوباره از قبر خارج شدن و در صحرای محشر چه هول و دشواری دارد؟ مگر می فهمیم که میزان و حساب چقدر سخت است؟ هیچ حساب کرده ایم از پل صراط گذشتن چطور است؟ مرگ با همه سختی هایش نسبت به آنچه بعد از مرگ اتفاق می افتد چیزی نیست. پیامبر فرمود مرگ با همه سختی هایش مثل شاخ زدن یک بز است.
وی با اشاره به روایتی پیامبر(ص) افزود: بشر از ابتدای خلقت، هیچ چیز سخت تر از مرگ ندیده و نخواهد دید ولی مرگ نسبت به بعد از مرگ خیلی آسان تر است./817/پ202/ب4