معامله کردن عزت اسلامی در شرایط تحریم مردودی در امتحان الهی است

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حجت­الاسلام والمسلمین سید محمدمهدی میرباقری، رییس فرهنگستان علوم اسلامی قم شب گذشته در مراسم عزاداری در دادسرای عمومی و انقلاب قم به سخنرانی با موضوع توکل به خدا پرداخت. 

استاد حوزه علمیه قم با اشاره به این که تمامی آیات نورانی قرآن رشته متصل بین ما و خدای متعال هستند، اظهار داشت: تمامی آیات قرآن به ظاهر در قالب الفاظ و کلمات نازل شده­اند اما دارای یک مقامات نورانی هستند؛ آیه 21 سوره حشر برای کسی که اهل سلوک و سیر کردن در مقامات آن باشد، برای عبور از انانیت و توجه به نفس و رسیدن به مقام بندگی و خضوع، کفایت می­کند.

وی با اشاره به آیه 21 سوره حشر گفت: اگر این قرآن بر کوه نازل می­شد، در برابر عظمت خداوند خاشع می­شد؛ اگر دلی قابلیت نازل شدن یک آیه از قرآن را داشته باشد، یعنی تجلی از آن آیه به دل برسد، برای خاشع شدن انسان کفایت می­کند، اگر حجاب از گوش کسی برداشته شد و توانست خطاب الهی را از لسان وجود مقدس نبی اکرم(ص) بشنود، کلیم الله می­شود.

حجت­الاسلام والمسلمین میرباقری به راه های رسیدن کلام خدا به انسان پرداخت و ابراز داشت: به تعبیر قرآن، هیچ بشری بهره تکلم خدا با خود را ندارد، مگر به سه طریق که یا به او وحی می­شود و خدای متعال بدون حجاب و واسطه ملک، با او صحبت می­کند که این طریق برای ما نیست و مربوط به نبی اکرم(ص) و انبیاء اُولی­العزم است.

رییس فرهنگستان علوم اسلامی قم افزود: طریق دوم رسیدن کلام خدا به بشر این است که خدای متعال از وراء حجابی با انسان صحبت می­کند؛ به عنوان مثال هنگامی که حضرت موسی(ع) به کوه طور رفتند، خدای متعال از ورای یک درختی با او صحبت کردند و کلام الهی را از آن درخت می­شنید البته در روایات این آیه را معنا کرده­اند که این درخت، وجود مقدس سیدالشهدا(ع) بودند و در قرآن از آن حضرت تعبیر به شجره شده است.

استاد حوزه علمیه قم به طریق سوم رسیدن کلام خدا به انسان پرداخت و گفت: راه سوم رسیدن کلام خدا به انسان این است که جبرئیل تشریف می­آورند و کلام خدا را برای پیامبر می­خوانند و این مورد نیز بهره ما نیست؛ اما در نوع دوم که تکلم خدا از وراء حجاب است، برای ما نیز ممکن است.

وی ادامه داد: امام صادق(ع) فرمودند پیش از تلاوت قرآن، این دعا را بخوانید که به منزله اذن ورود به قرآن است؛ اصل این دعا در اقبال سید بن طاووس است که مرحوم محدث قمی در اعمال شب اول ماه رمضان این دعا را ذکرکرده اند، «و کلامک الناطق علی لسان نبیک» این قرآن کلام تو است که بر زبان پیامبرت جاری شده است، یعنی هنگامی که پیامبر(ص) قرآن می­خوانند خدای متعال از زبان ایشان تکلم می­کنند و اگر کسی بتواند این کلام را بدون حجاب از زبان پیامبر اکرم(ص) بشنود، طرف مکالمه خدا قرار می­گیرد.

حجت­الاسلام والمسلمین میرباقری آیات قرآن را راهی بین انسان و خدا دانست و گفت: سراسر قرآن نور است و هر آیه­ای از قرآن یک راهی بین ما و خدای متعال باز می کند و می تواند ما را تا قرب الهی پیش ببرد؛ برخی از آیات فوق­العاده هستند که از جمله آن، آیات 2 و 3 سوره طلاق می­باشد.

رییس فرهنگستان علوم اسلامی قم درباره آیات 2 و 3 سوره طلاق اظهار داشت: از مرحوم فیض، در تفسیر صافی نقل شده است که پیامبر گرامی اسلام(ص) فرمودند آیه­ای در قرآن وجود دارد که اگر همه مردم به آن متمسک شوند و از این آیه دست بر ندارند، آنها را کفایت می­کند و سپس به تلاوت آن پرداختند «وَمَن یَتَّقِ اللَّـهَ یَجْعَل لَّهُ مَخْرَ‌جًاوَیَرْزُقْهُ مِنْ حَیْثُ لَا یَحْتَسِبُ وَمَن یَتَوَکَّلْ عَلَى اللَّهِ فَهُوَ حَسْبُهُ إِنَّ اللَّهَ بَالِغُ أَمْرِهِ قَدْ جَعَلَ اللَّهُ لِکُلِّ شَیْءٍ قَدْرًا».

استاد حوزه علمیه قم افزود: این آیه سه فراز دارد که خداوند متعال در فراز اول آن می­فرماید: هر کسی تقوای الهی پیشه کند، خدای متعال راه خروج از گرفتاری­ها را برای او باز می­کند و او را از آن راهی که گمان نمی­کند، تأمین و اداره می­کند.

وی با بیان این که خداوند متعال گرفتاری­هایی را برای تقوا پیشه کردن بر سر راه انسان­ها قرار می­دهد، اظهار داشت: گویا خداوند متعال گرفتاری­هایی برای انسان قرار داده است و او را در درون این گرفتاری­ها برده و برای مدتی راه حلال را برای انسان می­بندد و راه حرام و شبهه­ناک را باز می­کند و این تدبیر خدا است؛ انسان ها با قرار گرفتن در این شرایط یا به خداوند متوکل می­شوند و یا به اسباب متوسل می­شوند، تمامی اسباب به انسان حکم می­کند که تخلف کند و کار حرام انجام دهد.

حجت­الاسلام والمسلمین میرباقری درباره تقوا پیشه کردن خاطرنشان کرد: خداوند متعال در دوران جوانی غریزه را در اوج قرار می­دهد و برای مدتی راه حلال را بسته و راه حرام را باز می­کند و سپس می­فرماید «تقوا داشته باش»؛ جای تقوا در این موقعیت است و یا اگر انسان شب هنگام که در خواب به سر می­برد، بیدار شده و به نماز شب بپردازد، ارزش زیادی دارد و همچنین اگر انسان در صورت نیاز برای بدست آوردن پول، به کار حرام اقدام نکند، هنر کرده و پاداش دارد.

رییس فرهنگستان علوم اسلامی قم به نتیجه تقوا پیشه کردن اشاره کرد و گفت: نتیجه تقوا پیشه کردن در چنین شرایطی، این است که برای گرفتاری­ها و بن بست­ها، راه خروجی باز می­شود و از راه حلال آن مشکلات را رفع می­کند؛ در قرآن نمونه­های فراوانی در این باره بیان شده است که از جمله آن می­توان به داستان های حضرت یوسف(ع) و زلیخا، حضرت ابراهیم(ع) و دستور خدا برای بردن خانواده­اش به بیابان، حضرت موسی(ع) و فرعون اشاره کرد.

استاد حوزه علمیه قم با تأکید بر اهمیت تسلیم نشدن در مقابل دشمن اظهار داشت: گاهی اوقات خداوند متعال جامعه را در شرایطی مثل محاصره اقتصادی قرار می­دهد و می فرماید نباید تسلیم دشمن شوید و اسلام را معامله کنید؛ در صورتی که جامعه تسلیم دشمن نشود، راه گشایشی برای خروج از مشکلات باز می شود.

وی به تعبیر علامه طباطبایی(ره) از آیه ذکرشده پرداخت و گفت: علامه طباطبایی(ره) تعبیر لطیفی از این آیه کرده اند می گوید در شرایطی که خدای متعال شما را گرفتار اسباب قرار می­دهد، اگر کار مورد رضایت خدا را انجام دادید و نترسیدید، خداوند نیز شما را از اسارت اسباب نجات داده و از شرک به اخلاص می­رساند و حضور حضرت حق را در پس اسباب خواهید دید.

حجت­الاسلام والمسلمین میرباقری با اشاره به این که نباید اسیر اسباب شد، خاطرنشان کرد: اگر هنگام نیاز، اسباب حرام فراهم بود و انسان نیاز خود را از این طریق بر طرف نمود، اسیر اسباب می­شود و در صورتی که تقوا پیشه کرد، خدای متعال انسان را از این مرحله عبور داده و موحد می­شود؛ خداوند متعال نمی­خواهد که انسان به غیر او نیازمند شود.

رییس فرهنگستان علوم اسلامی قم افزود: همانطور که انسان در طفولیت توانایی مقابله با پشه­­ای را ندارد، در پیری نیز توانایی این کار را نخواهد داشت؛ در طول عمر نیز خداوند متعال انسان را اداره و تأمین می­کند، اگر انسان تفکری غیر از این را داشته باشد، توهمی بیش نیست؛ با وجود این که خداوند انسان را با لطافت اداره می­کند، اما بنده همه اسباب به جز خدا را در کارها دخیل می­داند.

استاد حوزه علمیه قم به قسمت دوم این آیه پرداخت و گفت: خداوند متعال در فراز بعدی این آیه، به روش انتخاب راه تقوا پیشه کردن در برابر مشکلات اشاره می کند؛ تنها سرمایه انسان در برابر مشکلات، توکل است، در صورتی که انسان در کارها به خداوند توکل کند، می تواند از سختی­ها عبور کند.

وی به معنای توکل در روایتی اشاره کرد و گفت: در بحار الانوار نقل شده است جبرئیل در پاسخ به سؤال پیامبر گرامی اسلام(ص) درباره تعریف توکل عرض کرد توکل یعنی اعتقاد داشتن به این که مخلوق ضرر و نفع نمی­رساند و همچنین یعنی مأیوس شدن از خلق؛ آن حضرت فرمودند در صورتی که انسان به بی تأثیر بودن مخلوق در عالم آگاه شد، از غیر خداوند متعال هراسی نداشته و دل نمی­بندد.

حجت­الاسلام والمسلمین میرباقری درباره توکل به خداوند اظهار داشت: انسان در صورت توکل بر خداوند در گرفتاری­ها، می­تواند از دام شیطان نجات یافته و متقی باشد و در این صورت، خداوند نیز او را از شرک عبور داده و به تدریج درب­های توحید به روی او باز می­شود و حقایق را درک خواهد کرد.

رییس فرهنگستان علوم اسلامی قم ابراز داشت: سؤال کردن پیامبر اکرم(ص) از جبرئیل معنا دارد، این در حالی است که حضرت معلم جبرئیل هستند؛ سیدالشهدا(ع) در پاسخ به سؤال شخصی که پرسیده بود شما پیش از خلقت حضرت آدم(ع) در کجا بودید، فرمودند «ما در اجسام نوری در حال طواف حول عرش خداوند متعال و همچنین معلم ملائکه بودیم و توحید را تدریس می­کردیم.

استاد حوزه علمیه قم درباره دمیدن روح الشهوه در انسان گفت: اگر کسی در بن بست­ و گرفتاری­ها تقوا پیشه کند، خدای متعال روح الشهوه را در او می­دمد و دیگر از معصیت دوری می­جوید و آگاهی می­یابد که باطن لقمه حرام نجاست است و در قرآن نیز باطن لقمه حرام به چرک و خون تعبیر شده است؛ بهشتی­ها در دنیا شراب طهور می­نوشند و جهنمی­ها نیز در این دنیا ماء حمیم می­خورند، اما در این دنیا حجابی بر آن قرار داده شده  و آن را نمی­بیند.

وی به فراز سوم این آیه پرداخت و در پاسخ به این سؤال که چگونه باید به خداوند متعال توکل کرد، اظهار داشت: اگر انسان خیال کند همانطور که دست من به اسباب بسته است، دست خدا نیز بسته است و بدون اسباب هیچ کاری نمی­تواند انجام دهد، در این صورت چگونه می شود به خدا توکل کرد؟

حجت­الاسلام والمسلمین میرباقری درباره تسلیم نشدن در برابر دشمن خاطرنشان کرد: به حسب ظاهر یکی از قدرت­های دنیا در مقابل ما ایستاده است؛ سهم ایران در موازنه قدرت در جهان، سهم قابل قبولی بوده و نسبت به بسیاری از کشورهای دنیا مؤثرتر است؛ تصور کنید، انسانی قصد دارد که در برابر فرعون بایستد، در این صورت تمامی عوامل او را به تسلیم شدن سوق می­دهند، اما خداوند می­فرماید «تسلیم نشو»، چرا که این کار برای انسان بن بست به حساب می­آید، اما برای خدا بن بست نیست.

رییس فرهنگستان علوم اسلامی قم افزود: خداوند متعال تمام موازنه قدرت را در یک لحظه تغییر می­دهد؛ اگر انسان این را فهمید که فرمان خدا رسا است و مقدرات به دست او می­باشد، به راحتی می­تواند به خدا تکیه کند، خدای متعال می­تواند در کویر انسان را سیراب کند، چرا که توانا است.

استاد حوزه علمیه قم با اشاره به داستان حضرت یوسف(ع) اظهار داشت: نجات یافتن حضرت یوسف از چاه به وسیله کاروان در حال گذر، به دلیل تدبیر خداوند بود؛ خداوند متعال بر کار خود مسلط است، درباره حد توکل در روایت داریم  آنجایی که خدا با تو است، از هیچ چیزی نترس.

وی با بیان این که گاهی اوقات با توکل یک نفر، امتی هدایت می­شود، خاطرنشان کرد: گاهی اوقات انسانی به خدا توکل کرده و مورد امتحان الهی قرار می­گیرد، و با توکل خود، امتی را هدایت می­کند؛ به عنوان مثال حضرت یوسف(ع) امتحان می­شود و مردم مصر موحّد می­شوند، اگر امام خمینی(ره) بر خداوند متعال توکل نمی کرد و تردید می­کرد، مردم نیز تردید می­کردند./822/پ201/ف