کتاب‌شناسی توصیفی افسانه تحریف قرآن
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، پایان‌نامه «کتاب شناسی توصیفی افسانه تحریف قرآن» پژوهشی از «محمد مولوی» به بررسی و کتاب‌شناسی توصیفی افسانه تحریف قرآن اهتمام ورزیده است.
بر اساس این گزارش، در چکیده این پایان‌نامه می‌خوانیم:
چکیده:
تحریف، نوعی دگرگونی و انحراف در متن است که به شکل معنوی یا لفظی انجام می‌گیرد؛ تحریف معنوی به معنای برداشت انحرافی و تفسیر سخن گوینده برخلاف مقصود وی، در قرآن علاوه بر امکان، واقع نیز شده است. تحریف لفظی به معنای کم و زیاد کردن الفاظ، به اتفاق همه مسلمانان، در قرآن تحقق نیافته است. آیات قرآن، شواهد تاریخی و دلایل عقلی و نقلی این مدعا را ثابت می‌کند. با این وجود، بعضی از مسلمانان ناآگاه یا دشمنان مغرض کتاب‌هایی را در زمینه اثبات تحریف لفظی قرآن به نگارش در آورده‌اند؛ در مقابل گروهی دیگر در مقام دفاع برآمده و کتاب‌هایی در اثبات تحریف ناپذیری قرآن نگاشته‌اند؛ در این پژوهش سعی شده در حد امکان منابع و کتبی که در این زمینه به نگارش درآمده شناسایی و تفصیلاً معرفی شوند؛ زیرا کتاب‌شناسی توصیفی یکی از ابزارهای گزینش صحیح اطلاعات برای مدیریت مطالعات تلقی می‌شود.
این جستار در سه فصل کلی تنظیم شده است: در فصل اول ابتدا 9 کتاب مستقل در اثبات تحریف قرآن که توسط دانشمندان شیعه و سنی به نگارش درآمده معرفی شده است. علت به وجود آمدن این کتاب‌ها، سطحی‌نگری و بدفهمی بعضی از روایات بوده که اولین بار توسط فردی به نام «سیاری» در نیمه قرن سوم جمع‌آوری شده است؛ در قرون اخیر نیز با نوشتن «فصل الخطاب» و «الفرقان» چالشی دیگر در این بستر تاریخی به وجود آمد. در ادامه 111 کتاب مستقل در اثبات تحریف ناپذیری به شکل تفصیلی معرفی و سعی شده که عصاره نظرات نویسنده کتاب در توصیف آن‌ها ارائه گردد. اکثریت این کتاب‌ها توسط علمای شیعه در رد قائلین به تحریف که بیشتر «اخباریون» از شیعه و «حشویه» از اهل سنت هستند، نوشته شده است. در فصل دوم 254 کتاب در زمینه علوم مختلف، از جمله «اصول فقه»، «تفسیر قرآن»، «علوم قرآنی» و «کلام و عقاید» که مطالب قابل‌توجهی را به تحریف ناپذیری قرآن اختصاص داده‌اند به شکل اجمالی معرفی گردیده است. در فصل سوم نیز به توصیف 21 پایان‌نامه و معرفی اجمالی 106 مقاله در این زمینه می‌پردازد.
اهمیت و ضرورت کتاب‌شناسی:
اهمیت کتاب‌شناسی با توجه به عصر انفجار اطلاعات و کثرت انتشارات مشخص می‌شود. وسایل ارتباط جمعی از یک طرف، جهان را به دهکده کوچکی تبدیل کرده و از طرف دیگر فزونی کتب و نشریات داخلی و خارجی فرصت مطالعه جامع را از محققان گرفته است. از این رو کتاب‌شناسی توصیفی یکی از ابزارهای گزینش صحیح اطلاعات برای مدیریت مطالعات تلقی می‌شود. در فرهنگ اسلامی نیز، پیشینه کتاب‌شناسی دست کم به نیمه نخست قرن چهارم هجری می‌رسد، زمانی که ابن ندیم «الفهرست» را نگاشت. ابن ندیم (م310) در این کتاب از «فهرست» کسی به نام «یحیی بن عدی» که از وراقان بوده، کتاب نقل می‌کند، بنابراین این که فهرست ابن ندیم دومین یا حتی چندمین کتاب شناخت تا آن روزگار بوده باشد دور از باور نیست. بعد از وی نجاشی (م450ق)، شیخ طوسی (م460ق)، ابن شهرآشوب (م588ق) و شیخ منتجب الدین (قرن 6) از دیگر فهرست نگاران به نام و متقدم بوده‌اند.
در سده‌های اخیر نیز «کشف الظنون» حاجی خلیفه و «الذریعه» آقابزرگ تهرانی در28جلد سامان‌یافته‌اند. تلاش در جهت شناسایی و جمع‌آوری و ارزیابی تحقیقات و تألیفات انجام‌شده در زمینه تحریف ناپذیری قرآن از جمله گام‌هایی است برای دفاع از حریم قدس کلام الهی و مقصود آن بوده است که تمام آثار مربوط به تحریف ناپذیری قرآن به هر زبانی و به هر شکل و هیئتی وجود دارد شناسایی شود، لذا تا آنجا که امکانات نویسنده اجازه داده است کوشش شده است عنوانی از قلم نیفتد؛ اما به دلیل گستردگی کتابخانه‌ها در نقاط مختلف کشور امکان مخفی ماندن بعضی از کتب وجود دارد.
معرفی کتاب‌های مستقل در زمینه تحریف قرآن:
1- التنزیل و التحریف: (ابوعبدالله احمد سیاری- سده سوم یا چهارم هجری)
در این کتاب قرائات مختلف و به اصطلاح کلماتی را که دگرگون گشته و نیز کلمات یا عباراتی را که از قرآن حذف‌شده، آورده است. سیاری در این کتاب بر آن است که بگوید عثمان و جمع آورندگان قرآن در زمان او، عمداً این کلمات و عبارات را از قرآن حذف کرده و از قرآن کاسته‌اند.
2- الشیعه الاثنی عشریه و تحریف القرآن: (محمد عبدالرحمن السیف)
نویسنده در مقدمه شیعه را گروهی منحرف که معتقد به تحریف قرآن می‌باشند، معرفی می‌کند. لذا تا توانسته است قسمت‌هایی را به صورت مقطعی و بدون توجه به نقد و بررسی‌های مؤلف، از کتب شیعه انتخاب کرده و با نگاهی مغرضانه آن‌ها را در این کتاب گرد هم آورده است.
3- الشیعه و تحریف القرآن: (محمد مآل الله)
این کتاب یکی از مهم‌ترین کتاب‌هایی است که تهمت تحریف به شیعه را وارد آورده است. وی از قواعد و قوانین تحقیق علمی استفاده نکرده است و تعصب در سراسر کتاب حاکم است.
4- الشیعه و القرآن: (احسان الهی ظهیر)
این کتاب در صدد است که ثابت کند شیعه قائل به تحریف قرآن است اما هیچ یک از دلایل او نمی‌تواند مدعای او را ثابت کند زیرا بسیاری از مواردی را که او از کتب شیعه نقل می‌کند یا روایاتی را که از ائمه به نقل از کتب شیعه نقل می‌کند، قابل توجیه و تأویل هستند و دلالت مستقیم به تحریف لفظی ندارند.
5- فصل الخطاب فی اثبات تحریف کتاب رب الارباب: (میرزا حسین نوری)
او راه بهانه دیگران را هموار کرده است. این کتاب مشتمل بر سه مقدمه و دو باب است. خصوصیت اصلی کتاب حرص بر جمع‌آوری احادیث و روایات بدون نقد و بررسی است. منابع مورد استفاده نیز بیشتر ضعیف هستند و مورد طعن علما قرارگرفته‌اند. میرزای نوری از اهل شیعه است.
6- الفرقان: (ابن الخطیب، محمد محمد عبداللطیف)
این کتاب نیز ساز کتاب فصل الخطاب را می‌نوازد با این تفاوت که مؤلف این کتاب از اهل سنت است.
7- مسأله التقریب بین اهل السنه و الشیعه: (ناصر بن عبدالله بن علی الغفاری)
وی در این کتاب شیعه را قائل به تحریف قرآن می‌داند.
8- موقف الرافضه من القرآن الکریم: (مامادو کارامبیری)
ایشان در بیشتر قضاوت‌هایش توجه به کلام و گفتارهای دیگر مؤلفین ننموده است و با تقطیع گفتار آنان و گاه با تحریف کلام دانشمندان شیعه به نفع خود سعی در اثبات گفتار خود داشته است.
9- نور الضیاء الکاشف عن الخیانه و الاخفاء فی اثبات تحریف الکتاب بید عثمان: (ابو القاسم بن محمدتقی بن قاسم الاردوبادی)
این کتاب که به احتمال قوی همزمان یا کمی پس از فصل الخطاب نوشته شده است درست همان نغمه را ساز می‌کند که فصل الخطاب سر می‌دهد با این تفاوت که این یکی فرصت چاپ و انتشار نمی‌یابد.
کتب مستقل در اثبات تحریف ناپذیری قرآن:
1- ادیان آسمانی و مسئله تحریف (سید مرتضی عسگری)
2- آراء الشیخ المفید حول تحریف القرآن و نزوله الدفعی (محمدهادی معرفت)
3- آراء علماء المسلمین فی التقیه و الصحابه و صیانه القرآن الکریم (السید مرتضی الرضوی)
4- ازاله الخرافات (محمداعجازحسن)
5- ازاله خرافات شکوریه جواب تحریف قرآن (محمداعجازحسین)
6- اسطوره التحریف: دراسه فی مسأله التحریف عند الشیعه و السنه (محمود شریفی)
7- اسطوره تحریف القرآن: لجنه البحوث و اجوبه الشبهات (المجمع العالمی لاهل بیت (ع))
8- آسمانی مذهب و مسأله تحریف (سید مرتضی عسگری)
9- الاشارات فی عدم تحریف الکتاب (حاجی کلباسی)
10- اصالت قرآن مجید (میرزا مهدی پویا)
11- اصول مذهب الشیعه الامامیه الاثنی عشریه (ناصر بن عبدالله بن علی الغفاری)
شایان‌ذکر است، پایان‌نامه «کتاب شناسی توصیفی افسانه تحریف قرآن» پژوهش پایانی «محمد مولوی»، برای اخذ مدرک کارشناسی ارشد دانشگاه علوم اسلامی رضوی مشهد است که در تابستان 1387 دفاع شده است و استاد راهنمای آن «حجت الاسلام دکتر سید محمد باقر حجتی» و استاد مشاور آن «دکتر علی مهدی زاده» است. /9193/پ201/ی