نا امیدی یکی از عوامل فراموشی است

به گزارش خبرگزاری رسا، کتاب«نسیم هدایت، رهنمود‌های بزرگان به طلاب جوان» تدوین شده از سوی علی وافی، دربردارنده چهل پرسش و پاسخ درباره آداب و رموز طلبگی و صد‌ها نکته آموزنده درباره شیوه طلبگی است.

با توجه به اهمیت طرح این مباحث برای طلاب به ویژه طلاب جوان و تازه‌وارد به حوزه‌های علمیه، خبرگزاری رسا اقدام به انتشار بخشی از محتوای این کتاب کرده است.

در فصل هجدهم این کتاب، در بخش پیوست‌ها می‌خوانیم:

علل و عوامل فراموشی

وضعیت مطلوب در تحصیل و مطالعه به یاد سپاری و حفظ مطالب بوده و فراموشی در این بخش، خطری عظیم برای اهل علم به شمار می‌آید.

در اینجا به طور اختصار به پاره‌ای از عوامل فراموشی اشاره می‌کنیم:

نفهمیدن مطلب:

یکی از علل مهم فراموشی و عدم توانایی بر یادآوری مطالب، نفهمیدن مطلب و عدم تأمل و دقت در آن است که سبب می‌شود بعدها در وقت ضرورت،‌ مطلب دیر به ذهن بیاید یا شاید هرگز نتوانیم آن را به یاد آوریم...

یادگیری ناقص:

از جمله آفات حافظه که موجب می‌شود، یادگیری ناقص است، اگر در هنگام یادگیری،‌ دقت کافی به خرج ندهیم و در وقت آموختن،‌ گذرا رد شویم، دچار یادگیری ناقص شده‌ایم... پس لازم است در وقت فراگرفتن مطالب، سعی کنیم درست یاد بگیریم و اگر بخشی از مطالب، برای مان نامفهوم است دوباره سؤال کنیم و...

رها کردن علم:

یکی دیگر از آفات حافظه، رها کردن مطالب پس از یادگیری است. هر علمی هرچند خوب فراگرفته شده باشد، اگر مداومت نباشد فراموش می‌شود... عدم مداومت بر مطالب علمی کم کم موجب می‌شود اجنبی شدن ذهن و حافظه نسبت به آن موضوع شده و کار یادآوری آن بسیار مشکل خواهد شد.

ننوشتن:

هیچ حافظه‌ای قدرت حفظ تمام مطالب خوانده و شنیده شده را ندارد. همانطور که می‌دانیم مطالب از دریچه پنج حس به حافظه منتقل می‌شود و علاوه بر علوم حسی، علوم عقلی و دریافت‌های فکری و حتی تخیلات نیز باید در حافظه ثبت و نگهداری شوند.

کار مرتب کردن و نگهداری این همه دریافت‌ها برای حافظه،‌ کاری بسیار مشکل و جتی ناممکن است.

کسانی که مایلند یافته‌های علمی آنان برای همیشه محفوظ مانده و در صورت نیاز، به آن مطالب دسترسی داشته باشند، باید از نوشتن و یادداشت استفاده کنند و بدانند که : «ما حفظ فر و ما کتب قر» . ننوشتن موجب فراموشی مطالب و محرومیت از دست آوردهای تحقیقی و مطالعاتی است.

قال الصادق(ع) : إنکم لن تحفظوا حتی تکتبوا.

شما هرگز مطلبی را حفظ نمی‌کنید مگر این‌که آن را بنویسید.

اشتغال فکری زیاد:

آنان که دارای مشغله فراوان بوده و مجبورند راجع به موضوعات گوناگون فکر کنند و به اصطلاح، کسانی که «یک سر دارند و هزار سودا» به ویژه اگر در کارهای فکری نظم و برنامه و زمان بندی خاصی را اعمال ننمایند دچار لطمات زیادی در مورد حافظه خواهند شد.

عدم دقت در یادگیری،‌ ننوشتن، تکرار نکردن، نظم ندادن به محفوظات و... که همه ناشی از اشتغال فکری زیاد است. کار به یاد سپاری و یادآوری را مختل کرده، شخص را به راحتی در معرض فراموشی قرار خواهد داد.

برای کسانی که اشتغال به تحصیل و امور تحقیقی دارند ضرورت دارد تا از درگیر ساختن خود به امور غیر مهم، جدا پرهیز نموده و ذهن‌شان را از افکار غیر لازم خالی نگه دارند...

به طلاب علوم دینی اکیدا توصیه می‌شود حتی المقدور، ضمن تحصیل، از پرداختن به کارهای غیر ضروری به عهده گرفتن مسؤولیت‌هایی که به حد تکلیف نرسیده اجتناب نمایند.

ناامیدی:

به جرأت می‌توان امید را اصلی‌ترین قوه محرکه برای انسان دانست. با داشتن امید می‌توان هدفی را مد نظر قرار داده و راه‌های نیل به آن را به خوبی ترسیم و سپس حرکت کرد و به مقصود رسید. اما انسان ناامید و مأیوس هرگز هدفی قابل دسترسی برای خود در نظر نمی‌گیرد و در بخش فعالیت‌های فکری، انگیزه‌ای برای تقویت حافظه، یادگیری،‌ تکرار،‌ مباحثه، تحقیق و... نداشته کم کم شعله فعالیت‌های ذهنی‌اش، فروغ خود را از دست داده و در پی آن دچار فراموشی خواهد شد...

قال علی(ع) : أعظم البلاء انقطاع الرجا

بزرگترین بلا از دست رفتن امید است.

کثرت گناه:

گناه، خارج شدن از فلسفه خلقت و مخالفت با قانون تکوین و ضدیت با دستورات خدا و انبیا عظام الهی است...

علوم و معارف، به ویژه بخشی از آن، مربوط به امور معنوی و روحانی و از بزرگترین نعمت‌های الهی است که شکرش همان عمل به آموخته‌هاست. مخالفت با دانسته‌ها، کفران نعمت محسوب شده و موجب از دست رفتن محفوظات و غلبه فراموشی خواهد شد.

قال رسول الله(ص): إتقوا الذنوب فإنها ممحقة للخیرات إن العبد لیذنب الذنب فینسی به العلم الذی کان قد علمه

از گناهان حذر کنید زیرا گناهان آثار کارهای نیک را از بین می‌برند. همانا بنده‌ای مرتکب گناهی می‌شود به سبب گناه هرچه را آموخته از یاد می‌برد.

دروغ گویی:

دروغ، بیان مطلبی است بر خلاف واقعیت خارجی و نیز مخالفت باور شخص گوینده. فرد دروغ‌گو برای نفع خود، دروغی را می‌بافد و در زمان دیگر،‌ برای نفع دیگری دروغی دیگر می‌سازد که چه بسا مخالف با دروغ قبلی است. چنین شخصی خیلی زود به تناقض گویی خواهد افتاد که دیگران این تناقض گویی را معلول کم حافظگی او می‌دانند. اما به نظر می‌رسد این فراموشی، ثمره دروغ‌گویی او است و شاید خداوند به جهت سوء استفاده فرد از قوای فکری خود و به سبب کفران نعمت، حافظه را از او سلب می‌نماید و فراموشی بر وی مسلط می‌گردد. این سنت الهی در سایر موارد و نعمات نیز جاری است که هر گناهی موجب سلب نعمتی مناسب با آن خواهد شد...

قال الصادق(ع) : إن مما أعان الله به علی الکذابین النسیان

تحقیقا از چیزهایی که خداوند بر زیان و بدبختی دروغگو قرار داده فراموشی است.

شهوت پرستی:

شهوت گرایی و ارضاء افراطی خواسته‌های غریضی، به ویژه غریضه جنسی، لطمات جبران ناپذیری بر جسم و روان آدمی وارد می‌سازد.

بیماری‌های فراوان و ضعف مفرط جسمی و رقت بیش از حد خون، که از لوازم ضروری فعالیت سلول‌های مغز است و... موجب اختلال در فعالیت‌های مغزی شده و کار یادگیری و به یاد سپاری را به شدت تحت تأثیر قرار می‌دهد...

شایان ذکر است، علاقه‌مندان به تهیه این کتاب می‌توانند به انتشارات شفق به نشانی قم ـ خیابان شهدا ـ کوچه 22 مراجعه کنند یا با شماره 7741028 پیش شماره 0251 تماس بگیرند./997/پ202/پ