زبان دعا؛ راهکار تأثیرگذار امام سجاد در تربیت فرد و جامعه

حجت الاسلام محمد الهی خراسانی، دبیر حلقه علمی حدیث دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی، در گفت‌و‌گو با خبرنگار خبرگزاری رسا در مشهد در خصوص دوران امامت امام سجاد(ع) اظهار داشت: سیاست کلی ائمه اطهار(ع) از دوران امامت امام سجاد(ع) تا پایان دوران امام صادق(ع)، ایجاد یک حرکت علمی، فرهنگی و اجتماعی در جهت تبیین معارف دین در حوزه های مختلف اخلاقی، اعتقادی و فقهی بود که آغاز این حرکت تبیینی به دست امام سجاد(ع) بود.

وی گفت: این دوران با امامت امام سجاد(ع) آغاز و تا پایان دوران امامت امام صادق(ع) ادامه پیدا کرد.

حجت الاسلام الهی خراسانی شرایط حاکم بر دوران امامت امام سجاد(ع) را سخت و دشوار توصیف و خاطرنشان کرد: بعد از قیام کربلا،  فضایی آکنده از وحشت و خفقان از سوی حکومت بر جامعه حکمفرما شد و از سوی دیگر فساد و انحرافات گسترده حاکمان وقت جو جامعه را مسموم کرده بود.

استاد حوزه و دانشگاه تصریح کرد: براساس فرموده خود امام سجاد(ع) بعد از جریان کربلا تعداد افراد مرتبط با اهل بیت(ع) بسیار کم بودند و تمام کسانی که با اهل بیت(ع) در ارتباط اعتقادی و معنوی بودند، در جریان قیام کربلا به شهادت رسیده و تنها عده معدودی در کنار امام سجاد(ع) حضور داشتند.

امام سجاد(ع) زمینه ساز احیای مجدد جامعه اسلامی

وی افزود: حضرت همین تعداد انگشت شمار را به ده ها و بلکه صدها نفر در زمان امام باقر(ع) و  چهار هزار نفر در زمان امام صادق(ع) تبدیل کردند که این امر نشان می دهد که احیای فضای جامعه اسلامی و در واقع به وجود آمدن روح معنویت، فضای علمی و فرهنگی در جامعه ثمره تلاش های خستگی ناپذیر امام سجاد(ع) در دوران امامت ایشان بود.

حجت الاسلام الهی خراسانی با بیان این که حرکت تبیینی امام سجاد(ع) با شیوه ای غیرمستقیم صورت گرفت، تأکید کرد: حضرت به جای استفاده از صورت رسمی برای بیان معارف دینی، از شیوه های غیرمستقیم برای تبیین دین استفاده می کردند.

نمایش سیره معنوی پیامبر(ص)

وی با اشاره به شیوه های امام برای تبیین مبانی دین گفت: نمایش عملی سیره معنوی پیامبر یکی از این شیوه ها بود و استفاده امام سجاد(ع) از عبارت های خاص که زبانزد همگان شده بود، روح معنویت و اخلاق را در جامعه آن روز زنده کرد و همه را به یاد فضای معنوی دوران رسول خدا(ص) انداخت.

استفاده از زبان دعا

حجت الاسلام الهی خراسانی ادامه داد: همچنین با توجه به جو سنگینی که بعد از قیام‌های متعدد و سرکوب آنها از سوی حکومت بر جامعه حاکم شده بود، امام(ع) از زبان دعا برای بیان معارف استفاده کردند.

وی افزود: امروز تببین دین در حوزه‌های مختلف اعتقادی و اخلاقی از سوی امام(ع) در صحیفه سجادیه که مجموعه دعاهای ایشان است، صورت گرفته است.

تربیت خدمتکاران

استاد حوزه و دانشگاه  اشک و گریه بر مصائب کربلا را از ابزارهای دیگر امام سجاد(ع) در تبیین دین دانست و اظهار کرد: گریه های امام در فرصت های مختلف همه را متوجه قیام سیدالشهدا(ع) کرده و ذهن ها را به تأمل در اهداف و آرمان های این قیام متوجه ساخت.

وی با بیان این که این گریه ها بهانه ای برای توجه مردم به نهضت کربلا بود، افزود: یکی دیگر از شیوه های امام سجاد(ع) تربیت خدمتکاران بود، امام سجاد(ع) خدمتکارانی را در خانه خود داشتند که بعد از مدتی این ها را آزاد می کردند،  این مسأله در واقع یک مسأله عادی نبود بلکه ایشان در واقع به صورت غیر مستقیم با تربیت این افراد  به دنبال ترویج مبانی دین بودند، به گونه ای که این افراد پس از آزادی هر کدام مبلغی برای ترویج و تبلیغ معارف دینی می شدند و سفیران علمی و فرهنگی امام به شمار می رفتند.

دبیر حلقه علمی حدیث دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی با بیان این که در پایان امامت امام سجاد(ع) شاهد غربت نخستین امام نیستیم، افزود: با شهادت ایشان همگان با اهل بیت آشنا شده و امام باقر(ع) تقریبا در تمام مجامع و محافل حضور می‌یافتند.930/ت302/س