حجت‌الاسلام والمسلمین رشاد:
حکما و علما نگهبانان فرهنگ و فرهیختگی هستند
خبرگزاری رسا ـ رییس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی از حکما و علما به عنوان نگهبانان فرهنگ و فرهیختگی نام برد و نقش و سهم آنان در نگهبانی از فرهنگ و ادب، بی‌نظیر توصیف کرد.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حجت‌الاسلام والمسلمین علی اکبر رشاد، در همایش علمی محی‌الدین الهی قمشه‌ای، حکیم معرفت و محبت که پیش از ظهر امروز در سالن اندیشه پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی برگزار شد، از حکما و علما به عنوان نگهبانان فرهنگ و فرهیختگی نام برد.
وی با دسته‌بندی سخنان خود در زمینه ادب و هنر، نقش حکما و فقها را در حوزه شعر بسیار برجسته دانست و نقش و سهم عظیمی که فقها و حکما در تاریخ جهان اسلام و تاریخ بشریت در حوزه فرهنگ و فرهیختگی و نگاهبانی از فرهنگ و ادب دارند بی‌نظیر توصیف کرد.
رییس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با طرح این سؤال که نوع هستی شعر به ویژه شعر حکمی چیست و آیا شعر مقوله اعتباری است یا می‌تواند مقوله حقیقی حتی انگاشته شود، اظهار کرد: شعر بالاترین بیان‌ها است و قرآن کریم بیان را گویی حقیقی می‌انگارد.
وی با اشاره به برخی از آیات قرآن کریم، ادامه داد: بیان صرفا عبارت از اصواتی که تولید می‌شود نیست، بلکه می‌توان آن را برای بیان وجه ملکی تصویر کرد که بیان مرکب از اصوات است و هم می‌توان وجه ملکوتی و متافیزیکی برای آن لحاظ کرد.
حجت‌الاسلام والمسلمین رشاد همچنین به موضوع اختلاف السنه و الوان در ردیف آیات الهی که می‌توان از آن به توحید پی‌برد اشاره کرد و گفت: شعر بالاترین رتبه بیان و حقیقتی احیانا خارجی است، تنها یک فرض و اعتبار نیست و نوعی از اعتبارات قلمداد نمی‌شود.
وی با بیان این‌که شعرا در آیه معروف سوره «شعرا» به دو دسته تقسیم می‌شوند، به رغم این‌که در آن روزگار دسته دوم شعرا در اقلیت بودند، اظهار کرد: دسته نخست شعر، ابزار شکم و شهوت‌رانی و مجاور جنون، ابزار جنگ‌ها و خونریزی‌ها و تهییج و تحریک خیالات و احساسات و در خدمت فساد بوده است.
این عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی تصریح کرد: گرچه در قالب شاعران، فاعل شعر به دو دسته تقسیم شده است، اما به هر حال شخص در کلام و عقیده‌اش تحقق دارد و عناصر فیزیکی او شخصیت او نیست، بلکه تفکر شخصیت او است و در حقیقت این دو دسته به شعرشان از هم تفکیک شده‌اند.
وی با اشاره به نفی شعر درباره پیامبر اکرم(ص)، آن را به سبب در معرض اتهام بودن پیامبر به شاعری عنوان کرد و با بیان این‌که نفی شعر، نوعی تبرئه کردن پیامبر است تا شعر و وحی خلط نشود، گفت: جاذبه‌های ادبی شعر را قرآن و پیامبر اکرم(ص) دارند و قطعا قرآن در اوج فصاحت است و پیامبر فصیح الفصحا بود.
حجت‌الاسلام والمسلمین رشاد در ادامه با اشاره به شعر حکمی و شعر ضد حکمی، به بیان تفاوت بین این دو شعر پرداخت و گفت: تعریف شعر بیان علل اربعه آن است و باید گفت که شعر حکمی به جهات علل الاربعه چگونه شعری است که از حیث علت فاعلی، آنچه شعر را می‌سازد، منبع و مبدأ شعر است.
وی اضافه کرد: خصائل و خصایص انفسی و آفاقی شاعر که شعر را می‌سازد و شعر ولیده آن است تعیین کننده ماهیت شعر حکمی خواهد شد، آدمی چیزی جز آنچه که خصایل و خصایص درونی و انفسی او تلقی می‌شود نیست و ظرفیت‌ها و صفاتی که در شاعر حاصل است در قالب شعر بروز می‌کند.
این استاد حوزه و دانشگاه با بیان این‌که علت غائی شعر همان علت استکمال نفس و نفوس غیر است و در مقابل طبعا غایت شعر نفسانی و شعر ضد حکمی اقراء است و رشد نیست، بلکه نوعی توهم‌انگیزی است، گفت: شعر لذت و التذاذ نفسانی است و معنای هنر برای هنر و شعر برای شعر همین است.
وی با اشاره به این‌که برخی در نمونه‌های پست مدرنی هنر از این هم نازل‌تر می‌شوند و هنر را بی‌معنا می‌کنند، حتی خود هنرمند و هنرورز هم نمی‌دانند چه کار می‌کنند، بیان کرد: هرگز نمی‌توان شعر غیرحکمی یا ضد حکمی داشت، شعر یا غیر حکمت و یا ضد حکمت است.
حجت‌الاسلام والمسلمین رشاد در پایان با بیان این‌که حکیم الهی قمشه‌ای از جمله شعرای حکمی بسیار برجسته است، گفت: جنس حکیم الهی از جنس شعر حکمی است، ایشان را شاعر به معنای مترادف آن نباید نامید، ایشان شاعر قافیه‌اندیشی نبود و تنها به دیدار می‌اندیشید. /920/پ202/ن
ارسال نظرات