کرامت انسانی یکی از پایه‌های جمهوری اسلامی است
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، سعید قماشی، عضو هیأت علمی دانشگاه کاشان و پژوهشگر پژوهشکده فقه و حقوق پژوهشگاه علم و فرهنگ در همایش صیانت از کرامت انسانی در اندیشه حقوق اسلامی، که عصر دیروز در سالن همایش امام خمینی(ره) مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) قم برگزار شد، گفت: یکی از پایه‌های جمهوری اسلامی کرامت انسانی است.
وی در ادامه افزود: یکی از شاخه‌هایی که در موضوع کرامت باید پرداخته شود، نقض‌کنندگان کرامت انسانی است و دولت‌ها از گروه‌هایی که در معرض نقض کرامت انسانی می‌شوند محسوب می‌شوند.
قماشی با اشاره به اینکه کرامت در رابطه میان قوی و ضعیف تعریف می‌شود، گفت: دولت‌ها نیز نهادی هستند که مراکز قدرت و ثروت در دست آن‌ها است و می‌توانند به راحتی کرامت انسان‌ها را نقض کنند.
عضو هیأت علمی دانشگاه کاشان اظهار داشت: دولت به معنای حاکمیت است که شامل قوه قضاییه، مقننه و مجریه است و معمولا دولت‌ها از طریق شکل دادن ساختارهایی در جامعه سبب نقض کرامت می‌شوند و یکی از عرصه‌هایی که دولت‌ها سبب نقض کرامت می‌شوند در عرصه قانون‌گذاری کیفری است.
وی خاطرنشان کرد: کمال‌گرایان رسالت دولت را رشد و ایجاد رشد و شکوفایی اخلاقی انسان‌ها می‌دانند و از نظر آنان حاکمیت سیاسی حق دارد برای حفظ فضایل اخلاقی اقدام به جرم‌انگاری و تعیین مجازت کند.
قماشی ادامه داد: ارسطو از کمال‌گرایان است و همان‌طور که یک پزشک، یک حاکم و سلطان چون مسئولیت اخلاقی مردم را بر عهده دارد باید با علم اخلاق آشنایی داشته باشد تا بتواند به رشد و شکوفایی انسان‌ها دست پیدا کند.
وی در ادامه تاکید کرد: از نظر ارسطو دو دسته انسان وجود دارند، کسانی که توانایی حفظ خود و دست‌یابی به فضیلت‌های اخلاقی را دارند و برخی نیز نمی‌توانند خود را نگاه دارند و در این زمینه دولت‌ها باید وارد شوند.
اگر کرامت انسان ذاتی باشد، خداوند نیز حق عذاب انسان را ندارد
همچنین، در ادامه حجت‌الاسلام محمد قائنی، استاد مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) گفت: کرامت انسان مانند زوجیت عدد زوج و فردیت عدد فرد ذاتی نیست.
وی در ادامه افزود: اگر کرامت انسان ذاتی باشد، خود خداوند نیز حق ندارد که درباره انسان جعل قانون بکند و همین که خداوند انسان را در روز قیامت در مسائل شخصی و تخلف از اخلاق به جهنم می‌برد نشانه ذاتی نبودن کرامت انسانی است.
حجت‌الاسلام قائنی با اشاره به اینکه اگر انسانی با توجه و بدون قصور اگر تخلف از تدین شریعت و پایبندی به دین که وظیفه عقلی و شرعی اوست بکند، جزای او جهنم است، گفت: آیا اگر عقوبتی بر شخصی مترتب شود، بالاتر از عذاب جاویدان روز قیامت و عذاب جهنم که آرزوی گرفتار در آن فرار از آن و مرگ است، پس اگر عقوبت در دنیا، و جرم‌انگاری مخالف با کرامت انسان است، باید گفت که دنیا و آخرت فرقی ندارد و بر این اساس خدا نباید در قیامت انسان را به جهنم گسیل کند.
حجت‌الاسلام قائنی خاطر نشان کرد: اگر انسان مقایسه کند میان یک لحظه اعدام و عذاب ابدی آن‌گاه نمی‌توان حکم به کرامت ذاتی انسان داد.
کرامت انسانی را نمی‌توانیم یک اصل، بلکه باید آن را یک فرا اصل بنامیم
همچنین در این همایش، ولی الله صادقی، دانش‌پژوه کارشناسی ارشد حقوق جزا و جرم‌شناسی دانشگاه تربیت مدرس گفت: انسانی که وارد چرخه تشخیض قضایی در پلیس شده است می‌تواند در برابر دستگاه قضایی از پاسخ دادن اجتناب ورزد.
وی در ادامه افزود: مجرم می‌تواند حق سکوت خود را داشته باشد.
صادقی با اشاره به اینکه کرامت انسانی هسته تمام حقوق شناخته شده برای انسان است، گفت: کرامت انسانی را نمی‌توانیم یک اصل، بلکه باید آن را یک فرااصل بنامیم.
وی در ادامه تصریح کرد: دلیل کرامت انسانی، مقام خلیفة‌اللهی انسان است و خداوند درباره خلقت انسان فرموده است: «فتبارک الله احسن الخالقین« و همین وجود انسان را مستعد کرد که تبدیل به خلیفه خدا شود.
کرامت قابل جدا شدن از انسان نیست
در ادامه این همایش احمد تقی‌زاده، دانش‌آموخته حوزوی و کارشناسی ارشد حقوق بشر دانشگاه علامه طباطبایی گفت: اصل کرامت انسانی مبنای حقوق بشر است.
وی در ادامه افزود: اعلامیه جهانی حقوق بشر، کوانسیون رفع تبعیض علیه زنان و کنوانسیون حقوق کودک از کرامت بشری بهره برده است.
تقی‌زاده با اشاره به نظر شهید مطهری درباره کرامت انسانی گفت: شهید مطهری که یک اندیشمند اسلامی است بیان دارد به این مفهوم که از نظر این اعلامیه انسان به دلیل داشتن کرامت دارای یک سلسله حقوق بوده است و شهید مطهری این نکته را مطلوب دانسته‌اند.
این دانش‌آموخته حوزوی اظهار داشت: کرامت ذاتی دارای معانی مختلفی است تا جایی که 10 معنا برای ذاتی برشمرده‌اند.
وی در ادامه تصریح کرد: کرامت قابل جدا شدن از انسان نیست و سؤالی که در اینجا مطرح است، این است که چه دلایلی بر کرامت انسان است.
تقی‌زاده خاطر نشان کرد: آیه 70 سوره اسراء به کرامت انسان اشاره دارد و علامه طباطبایی در المیزان می‌فرماید که خداوند در این آیه به انسان هم منت‌گذاری می‌کند و هم اینکه او را مورد عتاب قرار می‌دهد.
وی گفت: کرامت ذاتی، کرامتی نیست که با ایمان و تقوا حاصل شود، آیاتی مانند « ان الله لذو فضل علی العالمین» اشاره بر کرامت دارد زیرا خداوند بدون کرامت داشتن گروهی بر آنان فضل خود را بر آنان روا نمی‌دارد.
این دانش‌آموخته حوزوی افزود: آیه 83 سوره بقره که می‌فرماید « و قولو لناس حسنا» و « ادع الی سبیل ربک بالحکمة و الموعظه الحسنة» نیز کرامت انسان دریافت می‌شود.
وی خاطرنشان کرد: آدمی فارغ از هر نوع عقیده‌ای که دارد از کرامت برخوردار است و اعطا کننده کرامت ذاتی خداوند است. در دیدگاه حقوق طبیعی، عقیده بر این موضوع دارند که کرامت از سوی طبیعت به انسان بخشیده شده است.
تقی‌زاده ابراز داشت: همان‌طوری که کرامت مفهومی است که درباره انسان اطلاق می‌شود و جاندار دیگری از کرامت برخوردار نیست، انسان باید ویژگی‌هایی مانند اختیار و عقل را دارا باشد تا لایق دریافت این کرامت شود.
وی ادامه داد: آیاتی که به پست بودن برخی انسان‌ها اشاره می‌کند و از رفتار آنان انتقاد می‌کند، بر کرامت اکتسابی آنان اشاره دارد، اما باید دانست که کرامت ذاتی آنان همچنان پابرجاست.
این دانش‌آموخته حوزوی اظهار داشت: برخی ذاتی بودن کرامت را پس از انجام جرم و گناه موجب سلب کرامت می‌دانند اما کرامت ذاتی با اعمال نیک به وجود نیامده، که با اعمال قبیح از میان برود./914/پ201/ن