مصائب رشد بادكنك سوراخ اقتصادی برای فقرا!
به گزارش خبرگزاری رسا، زمانی كه دولت چند سال پیش از انضباط اقتصادی و برنامه‌ریزی سخن گفت، نتیجه‌اش را نرخ رشد اقتصادی چشمگیر دانست. تمام رسانه‌های حامی كف، دست، سوت و هورا كشیدند كه الا و لابد برنامه‌های این دولت با دولت قبلی متفاوت است و مسیر توسعه پایدار و رشد مداوم رقم خواهد خورد. اما یك‌سال بعد از آنكه اجازه فروش نفت صادر شد ناگهان این رشد بادكنكی به دلیل كاهش قیمت‌های نفتی بادش خوابید و حتی نرخ رشد برای فصل‌ها منتشر نشد كه مبادا با منفی‌شدن آن به رؤیت برسد. با این حال این قاطبه مردم بودند كه از رشد اقتصادی، احساس رفاه نكردند و همواره این سؤال را می‌پرسیدند كه اگر رشد اقتصادی كشور خوب است و اوضاع رو به سامان است، پس چرا قدرت خرید ما كم شده !
اما اكنون در ماه‌های اخیر با كاهش درآمدهای نفتی بار دیگر زنگ خطر نرخ رشد به خصوص در بخش نفت به صدا درآمد و نرخ رشد منفی 7درصدی در حوزه نفت بار دیگر نشان داد كه شاخص نرخ رشد اقتصادی به دلیل نوسانات مكرر نه در توسعه و نه در رفاه قاطبه مردم اثر داشته است و این روند احتمالاً در سال جاری با كاهش بیش از 30درصد فروش میعانات گازی نیز تداوم خواهد داشت. اگر با خروج خودسرانه امریكا از برجام و فشارهای طراحی شده اقتصادی از سوی اروپایی‌ها بدتر نشود!
هر چند بدون این آینده‌نگری‌ها و در زمان حاضر نیز اعداد و ارقام به خوبی نشان می‌دهد كه نه تنها نرخ رشد اقتصاد دوام‌دار نیست و سخنان منتقدان دولت مبنی بر بی‌برنامگی دولت در حوزه اقتصاد درست بوده، بلكه آمار و ارقام به تازگی نشان داده حتی همان نوسانات نرخ رشد اقتصادی هم اوضاع مردم را بدتر كرده و همان‌طور كه رهبری به آن اشاره كردند در حوزه عدالت عقب مانده‌ایم و در توزیع درآمد اوضاع‌مان وخیم‌تر شده است. این وخامت از این جهت قابل تأمل است كه فاصله بین دهك اول و دهك دهم بسیار بسیار زیاد شده است!
همچنین آمار بانك مركزی از رشد اقتصادی كشور در ۹ماهه نخست ۱۳۹۶ ضمن آنكه نشان می‌دهد دوره رشد اقتصادی دو رقمی تداوم نداشته و تمام پز عملكردی دولت در حوزه اقتصادی به درآمدهای نفتی وابسته بوده است.
براساس محاسبات بانك مركزی تولید ناخالص داخلی كشور به قیمت پایه (رشد اقتصادی) در سه‌ماهه سوم سال گذشته فقط یك درصد بوده، این در حالی است كه رشد اقتصادی كشور در مدت مشابه سال قبل (پاییز ۱۳۹۵) 7/15 درصد اعلام شده بود. بنابراین رشد اقتصادی كشور در سه‌ماهه سوم امسال نسبت به رشد سه‌ماهه سوم سال قبل 7/14 واحد درصد كمتر شده كه بیانگر سقوط این شاخص است خاصه آنكه در بخش نفت ارزش‌افزوده ایجاد شده به منفی ۷درصد سقوط كرده است.
اما این تمام ماجرا نیست، سایت مشرق در گزارشی از اعداد و ارقام رسمی استخراج شده، نشان داده كه شاخص‌های توزیع درآمد به توزیع نامتوازن درآمدها و منفعت پولدارها و دهك‌های بالا از این رشد بوده است.
گزارش مركز آمار نشان می‌دهد، شاخص ضریب جینی در سال ۱۳۹۵ به رقم 0/39 رسید كه بالاترین رقم از سال ۱۳۹۰ بدین سو محسوب می‌شود.
شاخص دیگری كه در این زمینه قابل دسترسی است، سهم هزینه ناخالص سرانه هر دهك است. مركز آمار اخیراً نتایج طرح آمارگیری هزینه و درآمد خانوارهای كشور را منتشر كرده كه بر اساس آن، سهم هزینه ناخالص ۶دهك فقیرتر سال به سال كمتر شده و در مقابل، ۴دهك ثروتمند، سهم بیشتری از كیك اقتصاد ایران به جیب زده‌اند.
نكته جالب توجه این است كه رشد بادكنكی اقتصادی اگرچه از طریق فروش نفت و فرآورده‌های نفتی محقق شده و خیلی قابل اتكا نیست، اما همین رشد بادكنكی با كوچك‌ترین اخم خارجی‌ها سوراخ می‌شود و به دولت این اجازه را می‌دهد كه در نحوه توزیع منابع نقش‌آفرینی بیشتری داشته باشد.
با این حال نگاهی به آمار مركز آمار درباره هزینه ناخالص دهك‌های مختلف نشان می‌دهد، ظاهراً برنامه‌ریزی دولت در نحوه توزیع درآمدها به گونه‌ای بوده كه توجه به دهك‌های بالا بیشتر بوده و دولت یازدهم و دوازدهم به نوعی دولت رفاه بیشتر برای ثروتمندان بوده است.
با این اوصاف باید امیدوار بود كه با توجه به شرایط سخت پیش‌رو سیاست‌های حمایتی از دهك اول و برنامه‌های پیش‌بینی شده در حوزه اشتغال و كارآفرینی در بودجه 97 عملیاتی شود وگرنه همچنان شكاف عمیق بین فقیر و غنی بیشتر به دره‌ای مهیب بدل خواهد شد !/۹۶۹//۱۰۲/خ
منبع: روزنامه جوان