رییس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی:
واژه و جوهر تحقیق، دست یافتن به حق است
خبرگزاری رسا ـ عضو شورای استانی حوزه علمیه تهران در همایش تجلیل از برگزیدگان جشنواره علامه حلی استان تهران گفت: تحقیق گذارگاه علم و پژوهش پل و معبری به وادی حقیقت است.
حجت الاسلام و المسلمین علی اکبر رشاد، عضو شورای حوزه علمیه تهران و رییس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، روز گذشته در همایش تجلیل از آثار پژوهشی برتر اولین جشنواره استانی علامه حلی استان تهران در موضوع بایسته‌ها و بایستگی های تحقیق و پژوهش به سخنرانی پرداخت.
وی ضمن تبریک به مناسبت ایام ولادت نبی اکرم(ص) و امام صادق(ع) و هفته وحدت به حاضران ابراز داشت: هفته وحدت، از برکات انقلاب و از مواریث ارزشمند راحل رستگار، حضرت امام خمینی(ره) است.
حجت الاسلام و المسلمین رشاد در ادامه به اولین جشنواره استانی علامه حلی در استان تهران اشاره کرد و گفت: ایجاد و رواج فرهنگ تحقیق در حوزه های علمیه یک ضرورت است و این حرکت خوب و موثر که در قالب جشنواره علامه حلی برای نخستین بار در استان تهران برگزار شد، اتفاق میمون، مبارک، مبدا و نقطه عطفی در پژوهش این استان خواهد بود.
وی ابراز اظهار کرد: تحقیق، گذارگاه علم است و پژوهش معبر و پل به وادی حقیقت است، اگر به مفهوم لغوی واژه تحقیق توجه شود، به معنای احقاق حق و به کرسی نشاندن حقیقت است، واژه و جوهر تحقیق، دست یافتن به حق است که در مقایسه با واژه پژوهش سمت و سوی او رو به حق و حقیقت است بر خلاف واژه پژوهش که سمت و سوی مشخصی در معنای آن وجود ندارد.
رییس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی بیان کرد: جز به تحقیق، دانش، بینش، آموزش و پرورش تولید نمی‌شود، نه تعلم محقق شده و نه تعلیم بدون تحقیق رشدی می کند، طلبه برای تعلم هم باید تحقیق کند و اکتفا کردن به متن درسی برای فهم مطلوب، کفایت نمی کند که باید در پیش و پس از درس به شروح، تعلیقات و حواشی آن متن درسی رجوع نماید.
وی با اشاره به اینکه حتی معلم و استاد نیز به تحقیق نیازمند است و تسلط تنها بر متن کتابی که تدریس می شود کافی نیست، ابراز داشت: جز به تحقیق کسی عالم نمی شود، گرچه طلبه به ناچار باید بخشی از فعالیت علمی خود را به تعلم اختصاص دهد ولی باید بعد از مدتی از تعلم بگذرد و به مقام تسلط و تعلیم دروس برسد که تعلیم بالاتر از تعلم است.
حجت الاسلام و المسلمین رشاد ضمن تاکید بر این نکته که یک طلبه و عالم نباید عمر علمی خود را فقط صرف تعلیم کند و آن را انتهای کار بشمارد افزود: یک عالم دینی باید از تعلیم نیز گذر کرده و به وادی تحقیق و پژوهش بیفتد که مقام علمی محقق و پژوهشگر بالاتر از استادی است؛ زیرا برای تدریس یک صفحه از متن درس، استاد نیازمند تسلط بر همان صفحه است ولی محققی که بخواهد یک مطلب علمی را در یک صفحه پیاده کند، نیازمند بررسی صدها صفحه کتاب است.
وی ماندگاری نام و شیوه علمی علمای بزرگ اسلامی را به جهت روحیه تحقیقی در آنها دانست و گفت: سید مرتضی، شیخ طوسی، شیخ مفید عده‌ای از بزرگان علمای شیعه هستند که با روحیه تحقیقی خود روش‌های نوینی در فقه، کلام و اصول بنا نهادند.
عضو شورای حوزه علمیه تهران در ادامه به بایسته‌ها و شروط تحقیق اشاره کرد و گفت: در حال حاضر تخصص در فنون علمی مختلف برای اکثر افراد امکان پذیر نیست و طلاب باید تمحض و تمرکز در شاخه مشخصی از علوم را به صورت تخصصی بپردازند، گر چه باید دستی بر دیگر علوم دینی داشته باشند.
وی افزود: مایه وری و محتوا، روش مندی، اجتناب از افراط و تفریط از دیگر شروط محقق شدن است و به نکته دیگری که باید توجه زیادی کرد، سیطره شخصیت ها در امر تحقیق است که یک محقق پس از کنکاش و پژوهش در یک موضوع و یا علم نباید در نظرات صاحبان نظریه پردازی آن علم متوقف شود که اگر چنین شود رشد علمی کشور بسیار پایین می آید، گر چه افرادی از علما همچون ملا صدرا، شیخ طوسی و دیگر بزرگان قوت علمی بالایی داشتند ولی این قوت علمی، دلیل نمی شود که ما با دانش‌کشی و معرفت‌براندازی، استعداد دیگر اندیشمندان را در عصر حاضر بسوزانیم.
حجت الاسلام و المسلمین رشاد ابزار داشت: عدم تهذب، مبانی نادرست فکری یک محقق، مشهورات‌نگری، خود‌ناباوری و نا‌خود‌باوری که به معنای این است که کسی فکر و ایده نو با تلاش و زحمت به دست آورد؛ اما جرأت ابراز نظر نداشته باشد، و همچنین دفع موانع انفسی و درونی از جمله ضعف‌ها و فسادهای نفسانی، حرص، کبر، حسد، عجب و دیگر مشکلات روحی و اخلاقی همه و همه مانع تحقیق کامل یک عالم هستند که طلبه محقق، باید این موانع را از خود دور کند./956/پ202/س
ارسال نظرات