تقدیر یک ماه پس از هفته پژوهش

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، پژوهش و نوآوری نیاز یک جامعه برای توسعه و رفاه اجتماعی و استقلال واقعی یک کشور است؛ نام گذاری 25 آذرماه  به عنوان تجلیل از «پژوهشگر»، اهمیت پژوهش و تحقیق در کشور را می‌رساند. یادآوری می شود نخستین بار در سال 1379 هفته چهارم آذر از سوی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری با هدف گسترش فرهنگ پژوهش و تجلیل از پژوهشگر، هفته پژوهش نامگذاری شد و از سال 1384 به هفته پژوهش و فناوری تغییر کرد.

این‌که اهمیت پژوهش تا چه اندازه است و هدف از تجلیل پژوهشگران چیست، فرصت دیگری را می‌طلبد اما خلاصه می‌توان گفت هدف از تجلیل پژوهشگران، ارتقای سطح روحیه تحقیق و پژوهش در جامعه است.

این‌ مقدمه برای آن بود که سه‌شنبه و چهارشنبه 21 و 22 دی‌ماه امسال شاهد برگزاری دو همایش برای تجلیل از پژوهشگران برتر حوزه علمیه قم بودیم که کار نیکویی بود، یکی همایش تجلیل از پژوهشگران برتر مؤسسه امام خمینی‌(ره) و دیگری همایش تجلیل از پژوهشگران برتر پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی؛ اما حدود یک ماه پس از هفته پژوهش! که نیکوتر بود چنین مراسم با ارزشی همزمان با هفته پژوهش برگزار شود.

... و اما  همایش تجلیل از پژوهشگران برتر مؤسسه امام خمینی‌(ره)

سه‌شنبه 21 دی‌ماه، از ساعت 18 و در شب میلاد با سعادت حضرت امام موسی کاظم(ع)، همایش تجلیل از پژوهشگران برتر مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی‌‌(ره) با حضور آیت‌الله محمدتقی مصباح یزدی و آیت‌الله عباس کعبی، حجت‌الاسلام والمسلمین غلامرضا فیاضی، عضو جامعه مدرسین و همچنین جمعی از پژوهشگران حوزه علمیه قم به همت معاونت پژوهش مؤسسه امام خمینی‌‌(ره) با تلاوت آیاتی چند از کلام الله مجید و پس از آن نوحه سرایی مداح اهل بیت‌‌(ع) در سالن اجتماعات مؤسسه امام خمینی‌(ره) کار خود را آغاز کرد.

در ابتدای این همایش، جانشین معاونت پژوهش مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی‌(ره)، به ارائه گزارشی از عملکرد مدیریت برنامه‌ریزی پژوهش پرداخت و با اشاره به فعالیت‌های بخش مدیریت امور پژوهش، ابراز داشت: کتاب آیین‌نامه‌های معاونت پژوهش در راستای فعالیت‌های پژوهشی مؤسسه امام خمینی‌(ره) تدوین و تهیه شده است. وی با اشاره به فعالیت‌های اداره کارورزی تحقیق و اداره کارورزی ترجمه، افزود: برگزاری دوره‌های کارورزی تحقیق در مقطع کارشناسی ارشد، برگزاری همایش تجلیل از کارورزان تحقیق و برگزاری کارگاه مهارت‌های نگارش و تحقیق از جمله فعالیت‌های انجام شده از سوی اداره کارورزی تحقیق است.

حجت‌الاسلام جعفری به شرکت 155 نفر از پژوهشگران حوزه علمیه قم در دوره‌های کارورزی زبان انگلیسی اشاره کرد و گفت: دوره دانش‌افزایی زبان ویژه اعضای هیأت علمی یکی از ابتکاراتی بود که امسال صورت گرفت و در آن ده عضو هیأت علمی از مؤسسات حوزوی شرکت کردند. وی همچنین با بیان این‌که دوره‌های دانش‌افزایی برای مقاطع مختلف زبانی برگزار می‌شود، به برگزاری یازده دوره در بخش کارورزی عربی اشاره کرد و ابراز داشت: امسال یازده دوره کارورزی عربی با حضور 99 دانش‌پژوه حوزه علمیه قم برگزار شد که نسبت به سال گذشته 4 دوره افزایش داشت.

وی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به افتتاح ترجمه آثار انتقادی برای نخستین‌بار در بخش کارورزی ترجمه، گفت: در بخش ترجمه آثار انتقادی، اندیشه‌های بنیادین غربی نقد می‌شود که تاکنون شش کتاب ترجمه شده، سه کتاب تا پایان امسال ترجمه خواهد شد و 20 کتاب نیز در دست ترجمه است. البته ترجمه آثار مؤسسه امام خمینی‌(ره) به زبان‌های مختلف از جمله فعالیت‌های بخش کارورزی ترجمه است.
در این هنگام بود که آیت‌الله محمدتقی مصباح یزدی، رییس مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی‌(ره) با صلوات حضار وارد سالن برگزاری مراسم شد، یعنی به جمع پژوهشگران حوزوی خوش آمدید!

حجت‌الاسلام جعفری که سخنان خود را برای لحظاتی قطع کرده بود، در ادامه به ارائه گزارش عملکرد کارگروه‌های پژوهشی این مؤسسه پرداخت و از فعالیت 24 کارگروه پژوهشی و رشد دو برابری آن نسبت به سال گذشته خبر داد. وی با بیان این‌که پنج کارگروه پژوهشی از جمله عرفان‌های کاذب، فرق و مذاهب تا پایان سال تأسیس می‌شوند، گفت: همایش‌های مختلفی از سوی این کارگروه‌ها برگزار می‌شود که از آن جمله می‌توان به برگزاری همایش کارکردها و جاذبه‌های دین وحیانی، همایش مبانی فلسفه علوم انسانی و همایش جریان‌شناسی اندیشه‌های کلامی شیعه اشاره کرد.
وی که درباره عملکرد واحد نشست‌های علمی گزارشی را آماده کرده بود، با رعایت وقت سخن خود را کوتاه کرد و از برگزاری 74 نشست علمی با موضوعات مختلف و از سوی گروه‌های مختلف در سال گذشته خبر داد و گفت: موضوعات مهم و موردنیاز جامعه در دستور کار گروه‌های پژوهشی مؤسسه امام خمینی‌(ره) قرار گرفته که با استقبال مناسب پژوهشگران نیز مواجه شده است.

جانشین معاونت پژوهش مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی‌(ره) علمکرد اداره امور محققان مؤسسه امام خمینی‌(ره) را هم از چشم دور نداشت و از تشکیل و تکمیل سه هزار و 200 پرونده علمی و پرسنلی محققان و دریافت و پردازش حدود دو هزار و 800 برگه گزارش کارکرد و ورود اطلاعات طرح‌ها و قراردادها و لیست حقوق همکاران به سامانه الکترونیکی این اداره خبر داد. وی جایگزینی رایانه‌های جدید به جای رایانه‌های مستهلک، تجهیز کتابخانه تخصصی گروه‌های پژوهشی و راه‌اندازی سامانه قراردادهای پورتال جامع معاونت پژوهش را از جمله فعالیت‌های اداره امور محققان برشمرد.

پس از ارائه گزارش از سوی حجت‌الاسلام جعفری، مجری برنامه از رییس مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی‌(ره) خواست تا برای رونمایی از
دو کتاب مقتل جامع سیدالشهدا(ع) و علم‌النفس فلسفی در جایگاه حضور به هم رساند. البته پیش از حضور آیت‌الله مصباح یزدی برای برگزاری آیین رونمایی از این دو اثر که آیت‌الله عباس کعبی از اعضای مجلس خبرگان رهبری هم وی را همراهی می‌کرد، حجت‌الاسلام مهدی پیشوایی، استاد تاریخ و پژوهشگر حوزه علمیه قم به ضرورت تدوین کتاب مقتل جامع‌ سیدالشهدا‌(ع) اشاره کرد و گفت: هرچند مقاتل مختلفی در طول زمان نوشته شده و اکنون هم کتاب‌های متعددی به رشته تحریر درآمده است، اما هر کتاب مخاطبان خاصی دارد و هدف خاصی را دنبال می‌کند.
وی افزود: کتاب مقتل جامع سیدالشهدا‌(ع) با هدف نگاه جامع به حادثه عاشورا تدوین شده است و تنها به قیام امام حسین‌(ع) محدود نمی‌شود؛ بلکه به ریشه‌های تاریخی، اجتماعی، سیاسی و همچنین حوادث پس از واقعه عاشورا می‌پردازد. نام کتاب تنها مقتل نیست؛ بلکه تاریخ قیام و مقتل جامع حضرت سیدالشهدا‌(ع) است و خطیبان و مبلغان جوان حوزه به سبب گردآوری تمام مباحث موردنیاز در این اثر، از مراجعه به سایر کتاب‌ها که بعضاً هیچ اعتباری هم ندارند، بی‌نیاز می‌شوند.

این استاد و پژوهشگر حوزه علمیه قم به برخی از فصول جانبی این کتاب همچون فصول مقدماتی و فصل فلسفه قیام امام حسین‌(ع) اشاره کرد و اظهار داشت: این کتاب در حد نیاز مبلغان حوزه به فلسفه قیام امام حسین‌(ع) پرداخته و می‌توان گفت این فصل از فصول بسیار مشکل کتاب در جمع‌آوری مطالب بوده است. وی با بیان این‌که مقتل جامع سیدالشهدا‌(ع) در دو جلد تدوین شده که در جلد دوم آن زندگی‌نامه یاران امام حسین‌(ع) ارائه شده است، ادامه داد: در برخی از کتاب‌هایی که به صورت مستقل به زندگی‌نامه یاران امام حسین‌(ع) اشاره دارند، اتقان و دقت لازم رعایت نشده است.

حجت‌الاسلام پیشوایی با بیان این‌که نگارش این اثر با ملاک‌های تاریخ‌نگاری انجام شده است، و هر جلد کتاب مقتل جامع سیدالشهدا‌(ع) محصول تلاش چهارده نفر مورخ و تاریخ‌شناس است، به تدوین این کتاب در مدت هشت سال اشاره کرد و گفت: برخی بر این ذهنیت هستند که برای تدوین این کتاب تنها از مقاتل استفاده شده است؛ در حالی که از منابع بسیار متعدد و انبوه بهره می‌برد.

با پایان یافتن سخنان حجت‌الاسلام پیشوایی، آیت‌الله مصباح یزدی و چند نفر دیگر از استادان حوزه و مسؤولان مؤسسه امام خمینی‌(ره) در جایگاه حاضر شدند و مراسم رونمایی از دو کتاب مقتل جامع سیدالشهدا(ع) و علم‌النفس فلسفی برگزار شد.

پس از مراسم رونمایی، آیت‌الله مصباح یزدی برای ایراد سخنرانی در جایگاه حضور یافت و در سخنانی به اهمیت تصاعدی تکلیف پژوهش در شرایط کنونی اشاره کرد و با بیان این‌که ضرورت امر پژوهش ده‌ها برابر افزایش یافته است، گفت: امکانات رسانه‌ای، تبلیغی و نشر مطالب اعم از حق و باطل در طول ده سال اخیر به اندازه‌ای افزایش یافته که هرگز نمی‌توان نسبتی بین آن با نیم قرن گذشته برقرار کرد. وی با اشاره به شبهه‌پراکنی‌های فراوان و ایجاد تبلیغات علیه اسلام، تشیع و انقلاب اسلامی ایران، پاسخ‌گویی به این شبهات را وظیفه‌‌ای بر دوش روحانیت و به ویژه حوزه علمیه قم دانست.
وی با اشاره به نیازهای موجود و اقدام‌های انجام شده در حوزه پژوهش، کلید پاسخ به سؤالات مختلف را در توسعه پژوهش دانست و گفت: تا تحقیقات گسترش پیدا نکند، هرگز نمی‌توان جواب قانع‌کننده‌ای مطابق فرهنگ روز، متناسب با زمان و شکل اشکالات ارائه کرد.

رییس مؤسسه امام خمینی‌‌(ره) با اظهار تاسف از این‌که هنوز در بسیاری از مراکز حوزوی، زبان مشترک با مستشکلین نداریم، تصریح کرد: کسانی که اشکالی را مطرح می‌کنند، از القای شبهه، یک فرهنگ را دنبال می‌کنند، اما پاسخی که به این شبهات داده می‌شود، در شکل دیگر و مربوط به موضوع دیگری است. در بسیاری از موارد نسبت به ارائه جواب صحیح، کوتاهی داریم؛ اما بیشتر مواقع مشکلمان نداشتن زبان مشترک و فرهنگ مشترک است.

رییس مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی‌(ره) با بیان این‌که هر کسی به هر اندازه که می‌تواند باید در راه توسعه پژوهشی و پیرامون معارف اسلامی برای اثبات حقایق و پاسخ‌گویی به شبهات آن بکوشد، از امام خمینی‌(ره) به عنوان مروج اندیشه‌های ناب اسلامی یاد کرد و ابراز داشت: تکلیف حوزویان با توجه به شرایط کنونی بسیار سنگین‌تر شده است که احساس مسؤولیت بیشتر آنان را می‌طلبد.

وی ظاهرزدگی و دنیازدگی را آفت تحقیق دانست و افزود: فکر نکنیم تحقیق، انجام کارهای پرزرق و برق، پرحجم و دارای امکانات مادی وسیع است که چه بسا تحقیقات انجام گرفته با کم‌ترین امکانات، دنیای امروز را متحول کرده و کارهایی که با بیشتری بودجه‌ها هم چندان نقشی در تحقق اهداف نداشته است. تلازمی بین امکانات مادی و تحقق اهداف عالی وجود ندارد و آنچه تلازم دارد قطعاً اخلاص و پشتکار است؛ وجود اخلاص و پشتکار که روح فعالیت‌های دینی است، سبب گسترش آثار و برکات فعالیت‌های پژوهشی به طوری که برای ما قابل محاسبه هم نباشد، می‌شود.

آیت‌الله مصباح یزدی مخلوط شدن نیت‌ها با انگیزه‌های مادی و پست را سبب پایین آمدن ارزش کار دانست و با بیان این‌که برای طلابی که در دامن حوزه‌های علمیه و تحت تربیت اساتید بزرگ پرورش یافته‌اند، توجه به مادیات شرم است، گفت: نویسنده و محقق هر اندازه دارای اخلاص و نیت پاک‌تر و جدیت بیشتر در کار است، دایره خدمت وی، مفیدتر و ارزنده‌تر می‌شود.

در پایان این مراسم نیز همچون تمام مراسمی که به پاسداشت جبران اندکی از زحمات پژوهشگران و به ویژه پژوهشگران عرصه دین برگزار می‌شود، از پژوهشگران مؤسسه امام خمینی‌(ره) با اهدای لوح تقدیر تجلیل شد که براساس آن از؛

ـ محمد فنایی نعمت‌سرا برای تألیف کتاب‌های فیلسوفان معاصر اسلامی، گزیده‌ای از نیایش عارفان، ارائه چهار مقاله علمی پژوهشی و علمی ترویجی و سخنرانی در سه نشست علمی و حجت‌الاسلام محمد حسین‌زاده یزدی برای تألیف کتاب مبانی معرفت‌شناسی علوم اسلامی، تقدیر شد.

ـ همچنین حجت‌الاسلام والمسلمین غلامرضا فیاضی، عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم برای تألیف کتاب علم‌النفس فلسفی و حجت‌الاسلام مهدی پیشوایی، مدیر پژوهشی گروه تاریخ و ناظر کتاب مقتل جامع سیدالشهدا‌(ع)، به عنوان پژوهشگران برتر تجلیل شدند.

ـ حجت‌الاسلام ابوالقاسم بشیری، مدیر کارگروه روانشناسی شخصیت و دبیر پژوهشی گروه روانشناسی مؤسسه برای تدریس کتاب الگوی انسان کامل و ارائه دو مقاله علمی ترویجی و حجت‌الاسلام احمد طاهری‌نیا برای  تألیف کتاب‌های پژوهشی در حضانت کودک از دیدگاه اسلام، حضور زن در عرصه‌های اجتماعی اقتصادی و ارائه دو مقاله علمی ترویجی در بخش پژوهشگران ممتاز مورد تقدیر قرار گرفتند.

ـ حجت‌الاسلام سیدمحمود نبویان، مدیر کارگروه فلسفه حق مؤسسه برای تألیف کتاب حق و چهار پرسش بنیادی، ارائه ده نشست علمی در حوزه نقد روشنفکری و ارائه یک مقاله علمی پژوهشی و نیز آقای  امیر خواص، مدیر تحصیلات تکمیلی مؤسسه برای تألیف کتاب درسنامه تفکر نقدی، سخنرانی در دو نشست علمی و ارائه دو مقاله علمی پژوهشی، از دیگر کسانی بودند که در این بخش تجلیل شدند.

در ادامه از حجت‌الاسلام سیدابوالفضل حسنی، مدیر سابق تدوین متون مؤسسه و حجت‌الاسلام محمد فولادی، همکار منتخب معاونت پژوهش، مدیریت فعال نشریه معرفت از ابتدا تاکنون و مدیر اداره نشریات تخصصی مؤسسه با اهدای لوح تقدیر، تجلیل شد. همچنین از حجت‌الاسلام محسن رنجبر، دبیر پژوهشی گروه تاریخ مؤسسه،حجت‌الاسلام غلامحسن محرمی، دبیر حلقه تاریخ اسلام پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، حجت‌الاسلام محمدقاسم احمدی، حجت‌الاسلام سیدعلی حسین‌پور و حجت‌الاسلام سیدمحمد نصیحت‌کن برای همکاری در تهیه کتاب مقتل جامع سیدالشهدا‌(ع) به عنوان مؤلفان برتر معاونت پژوهش مؤسسه یاد شد.

مهم‌ترین بخش این مراسم، تجلیل از مؤلفان برتری بود که آثارشان بیش از ده مرتبه به چاپ رسیده است که طی آن از آیت‌الله محمدتقی مصباح یزدی با انتشار بیش از ده بار کتاب‌های جامی از زلال کوثر، نگاهی گذرا به نظریه ولایت فقیه و تهاجم فرهنگی تقدیر شد. حجت‌الاسلام سیداحمد رهنمایی با انتشار بیش از ده بار کتاب غرب‌شناسی و اسماعیل کریمی با انتشار بیش از ده بار کتاب داستان حافظ قرآن شدن کربلایی کاظم از دیگر تجلیل‌شدگان این بخش بودند.

در پایان این مراسم نیز، حجت‌الاسلام احمدحسین شریفی، سردبیر فصلنامه تخصصی معرفت اخلاقی و مدیر کارگروه اخلاق کاربردی مؤسسه امام خمینی‌(ره) برای تألیف کتاب‌های «خوب چیست و بد کدام است»، «جنگ نرم»، «مبانی اندیشه اسلامی 3»، ارائه دو مقاله علمی پژوهشی و سخنرانی در سه نشست علمی به عنوان پژوهشگر ممتاز معرفی و تقدیر شد.

همچنین در حاشیه این مراسم، نمایشگاه دستاوردهای پژوهشی یک سال اخیر مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی‌(ره) دائرشده بود که همایش‌ها و نشست‌های علمی برگزار شده، کارورزی تحقیق، لیست کتاب‌های ارسالی به انتشارات، اسامی دانش‌پژوهان حائز رتبه پژوهشی و آثار منتشر شده از بخش‌های مختلف آن بود.

همایش تجلیل از پژوهشگران برتر پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی

همایش تجلیل از پژوهشگران برتر پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی از دیگر مراسمی بود که البته به مناسبت انتخاب پژوهشگاه به عنوان برترین مؤسسه پژوهشی کشور در جشنواره بین‌المللی فارابی، برگزار می‌‌شد، اما اصلی‌ترین هدفش تجلیل از پژوهشگران برتر حوزوی بود.
این مراسم که چهارشنبه 22 دی‌ماه از ساعت 9 صبح در سالن همایش‌های دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم برگزار ‌شد، مصادف بود با بارش شدید برف در قم؛ اما علی رغم لغزندگی‌ راه و سرمای هوا امکان حضور به موقع فراهم بود چرا که مانند سایر همایش‌ها با تأخیری در حدود یک ساعت آغاز شد!

همایش تجلیل از پژوهشگران برتر پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با تلاوت آیاتی از قرآن کریم، سرود جمهوری اسلامی و نوحه سرایی در وصف امام موسی کاظم(ع) آغاز شد و پس از آن حجت‌الاسلام والمسلمین احمد مبلغی، رییس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، به اهمیت پژوهش و زمینه‌سازی تحقق افکار بلند در جامعه تأکید کرد و با بیان این‌که یکی از مصادیق این بسترسازی‌ در اسلام، برگزاری مسابقه‌های علمی است، افزود: استباق به خیر یک دستور لازم الاجرای قرآنی است و اگر همه محققان هدف از پژوهش را خیر قرار دهند، انرژی متراکم نهفته در انسان هنگام برگزاری این مسابقه‌ها، بروز حداکثری به خود می‌گیرد، پدیده‌ای را فعال می‌کند و براساس آن نهاد اجتماعی شکل می‌گیرد.

وی با اذعان به این‌که برخی از نگاه‌ها در فقه و نظریه‌پردازی دینی آن‌گونه که باید لعاب و رنگ درست اجتماعی به خود نگرفته است و نیت‌ها به اشتباه معنا شده‌اند، گفت: نیت خالص، یک ضرورت و ارتباط بین انسان و خدا است و بدون خلوص نیت عملی مقبول نیست. وی سپس  با طرح این پرسش که چرا به سمتی رفته‌ایم که بسیاری از امور اجتماعی بر روی زمین مانده و چرا تصور می‌کنیم نیت خالص با یک انزوا، فرار و گریز از وضعیت‌های اجتماعی و پوشیده داشتن امور شکل می‌گیرد، اظهار داشت: این امر خود تولید ریا می‌کند.

رییس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی مسابقه پژوهش را از مهم‌ترین عوامل تحقق افکار بلند دانست و تصریح کرد: پژوهش نه تنها یک خیر است؛ که خاستگاه تولید مداوم برترین و بهترین‌ خیرها است. وی با بیان این‌که جامعه بدون پژوهش دچار افسردگی می‌شود، اذعان داشت: اگر پژوهش را از فعالیت‌های دینی بگیرند، دین به رقم همه قدرت و توانایی دچار یک ایستایی و رکود شدید و بلکه دچار یک وازدگی در جامعه می‌شود.

وی بر تبیین دائمی واقعیت دین تأکید کرد و با بیان این‌که خداوند متعال دین را نازل و پیامبر اکرم‌(ص) خطوط دین را تبیین کرده است، تبیین دین را وظیفه مبلغان دین دانست که به کیفیت تطبیق دین بر جامعه و آموخته‌های نهفته از آموزه‌های دینی در جامعه واقف هستند و در ادامه اهتمام به پژوهش‌های دینی را خیر تمام دانست و با اشاره به برگزاری مسابقه پژوهشی، ارزیابی و ارزش‌داوری مسابقه‌گونه در عرصه پژوهش، ابراز داشت: بدون برگزاری مسابقه‌های پژوهشی، آن انرژی لازم قابل استفاده در زمینه پژوهش، تعمیق و تسریع و حذف زوائد بی‌خودی پژوهش صورت نخواهد گرفت.

این استاد حوزه علمیه قم در بخش دیگری از سخنان خود با بیان این‌که پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی تاکنون ارزشیابی و ارزش‌داوری نشده است که برای نخستین بار، بخشی از فعالیت‌های آن در جشنواره فارابی عرضه شد و ارزش آن را آشکار کرد به به توانایی‌های پژوهشگران این پژوهشگاه اشاره کرد و آن را برخوردارتر از آنچه امروز عرضه می‌کند، دانست.

در بخش دیگری از این مراسم، حجت‌الاسلام سیدحسن ربانی، رییس دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم به ایراد سخن پرداخت و با تأکید بر اهتمام هرچه بایسته‌تر حوزویان به امر پژوهش، تحلیل عرصه‌های پژوهشی دنیا در روش و محتوا را ضروری دانست. وی البته گفت: فاصله عرصه پژوهش در حوزه‌های علمیه و از جمله پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با آنچه امروز دیگران دارند، بسیار زیاد است.
رییس دفتر تبلیغات اسلامی قم با بیان این‌که شیعه و بالاخص روحانیت شیعه در شرایط زمانی خاصی زندگی می‌کند که می‌تواند با توجه به اقتضائات زمان، و تحول مورد نیاز در حوزه، نقش خود را به خوبی ایفا کرده و در دنیا فتح‌الفتوح ‌کند، به شرایط بین‌المللی و فراهم شدن شرایط مناسب داخلی اشاره کرد و ابراز داشت: امروز برای روحانیت مسؤولیت و فرصت ویژه‌ای ایجاد شده است که اگر به وظایف خود به درستی عمل نکند، ضربه و شکستی در تاریخ تشیع و روحانیت به وجود می‌آید که کم سابقه است.

وی عرصه‌های مختلف حوزه و به ویژه عرصه پژوهش را نیازمند مجاهدت فوق‌العاده دانست و با بیان این‌که پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی را با چند پژوهشگاه داخل قم مقایسه نکنیم؛ بلکه با دنیایی که سال‌ها و بلکه یک قرن جلوتر هستند، مقایسه کنیم، اظهار داشت: هرچند پژوهشگاه‌های فراوانی مرتبط با جهان تشیع وجود دارند، اما در تحقیق پژوهشگاه‌های بیگانه برترند.

رییس دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم بر بررسی تاریخ تمدنی شیعه و حوزه‌های علمیه و دلایل تبلور و جهش این حوزه‌ها تأکید کرد و افزود: یکی از عواملی که به طور عموم سبب درخشش حوزه‌های علمیه سابق شده بود، تلاش چند مرد علم، اندیشه و فکر با تمام وجود در این عرصه بود. وی با بیان این‌که اوج یافتن حوزه‌های علمیه به علما و اندیشمندانی بستگی دارد که پای این فکر و اندیشه ایستاده و از همه چیز خود مایه گذاشتند، خطاب به پژوهشگران گفت: اگر پای این فکر و اندیشه ایستادید، زحمت و مجاهدت برای این کار کشیدید و به خوبی در برابر همه سختی‌ها مقابله کردید، پیروز خواهید بود.

وی خواستار زنده کردن روح تحقیق و عشق به تحقیق، تحصیل و پژوهش در حوزه‌های علمیه شد و از طلاب و پژوهشگران حوزه علمیه خواست تا شوق به علم را در خود ایجاد کرده و با عشق به پژوهش و تولید علم برای خدا، مکتب اهل بیت‌(ع) و جمهوری اسلامی ایران تلاش کنند.
حجت‌الاسلام ربانی در این زمینه یادآور شد: عشق به تحقیق و پژوهش که انسان را تا نیمه‌های شب بیدار نگه می‌دارد و صبح زود برای مطالعه و تحقیق برمی‌خیزد برای پول و مسائل مادی به وجود نمی‌آید.
در ادامه این مراسم و براساس سین برنامه، مجری از حجت‌الاسلام ربانی خواست تا در جایگاه بماند و به همراه چند تن از مسؤولان پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی دو نرم‌افزار شجره طوبی و پرسمان‌ قرآنی را رونمایی کند. اما متأسفانه در این مراسم مجری برنامه درباره این دو نرم‌افزار هیچ توضیحی نداد!

در حاشیه بازدید از نمایشگاه دستاوردهای پژوهشی پژوهشکده‌ها، مراکز و پژوهشگران دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم که در طبقه همکف سالن همایش‌های بین‌المللی دفتر تبلیغات برگزار شده بود، حجت‌الاسلام محمدصادق یوسفی مقدم، رییس مرکز فرهنگ و معارف قرآن در گفت و گویی کوتاه درباره دو نرم‌افزار شجره طوبی و پرسمان‌قرآن توضیح داد: این نرم افزارها در مرکز فرهنگ و معارف قرآن تولید شده است.شجره طوبی مجموعه بیش از هشت هزار مقاله قرآنی تگ‌نگاری‌ مرکز فرهنگ و معارف قرآن  است و پرسمان‌ قرآنی، حاصل تلاش محققان در گروه پاسخ به ‌‌سؤالات و شبهات در گذشته بوده که از سوی گروه تفسیر موضوعی این مرکز تکمیل و به بازار عرضه شده است.

حجت‌الاسلام یوسفی مقدم خاطرنشان کرد: آثار ارائه شده در این پرسمان‌ها، آثار نوآمد قرآنی هستند و به مباحث و نیازمندی‌های روز جامعه در این آثار پرداخته اند. وی یادآور شد: طراحی و برنامه‌ریزی این دو اثر از سال 88 آغاز شده، امسال تکمیل و امروز در همایش تجلیل از پژوهشگران برتر پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی رونمایی شد.

در پایان همایش تجلیل از پژوهشگران برتر پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی نوبت به اهدای جوایز به پژوهشکده‌ها، مراکز و پژوهشگران برتر آن شد که در ابتدای این مراسم، متن لوح تقدیر دکتر محمود احمدی‌نژاد، برای انتخاب پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی به عنوان برترین مؤسسه پژوهشی کشور قرائت شد که در بخشی از آن آمده بود: «انسان زنده به ایمان، اندیشه و عمل است و بدون این‌ها، قوه نطق آدمی به خفا رفته و از تحقق باز مانده است».

رییس جمهور در ادامه مطالب خود، خامی، جهل و تعصب را سبب مغبونیت دانسته و آورده است: «امروز نیک بر همگان هویدا است که خامی، جهل و تعصب می‌تواند سرشت و سرنوشت انسان را مغبون خود سازد».

در ادامه و پس از خواندن متن لوح تقدیر، اسفندیار، رییس دفتر پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی به تبیین مؤلفه‌های انتخاب پژوهشکده، مرکز و پژوهشگران برتر در سال 89 پرداخت و گفت: پس از انتخاب پژوهشگاه به عنوان مؤسسه پژوهشی برتر، برپایی همایش تجلیل از پژوهشگران برتر در دستور کار بخش‌های مختلف پژوهشگاه قرار گرفت. وی از تدوین آیین‌نامه پژوهشکده، گروه و پژوهشگر برتر در پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی خبر داد و افزود: این آیین‌نامه پس از جمع‌آوری آیین‌نامه‌های مختلف و بررسی آن در کمیته کارشناسی خاص، در جلسه هیأت رییسه پزوهشگاه مورد بررسی قرار گرفت و با تصویب اولیه و تعیین اعضای کمیته انتخاب پژوهشکده، گروه و پژوهشگر برتر، مرحله گزارش‌گیری انجام شد.

رییس دفتر پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با بیان این که آیین‌نامه در مرحله ابتدایی قرار دارد، یادآور شد: کمیته انتخاب پژوهشگر، پژوهشکده و مرکز برتر، دو ملاک تعداد آثار منتشر شده و تعداد آثار برگزیده در جشنواره‌های مختلف از بدو تأسیس تاکنون را مورد توجه قرار  داده است.
بر این اساس،  پژوهشکده فقه و حقوق با انتشار نود و یک اثر و دریافت چهل مورد اثر برگزیده در جشنواره‌های مختلف مفتخر به کسب رتبه اول پژوهشکده برتر پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی شد که طی آن حجت‌الاسلام سید ضیاء مرتضوی، رییس پژوهشکده لوح تقدیر را دریافت کرد. همچنین پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی با انتشار هشتاد و هفت اثر و دریافت چهل مورد اثر برگزیده در جشنواره‌های مختلف مفتخر به کسب رتبه دوم پژوهشکده برتر پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی شد که طی آن لوح تقدیر به حجت‌الاسلام نجف لک‌زایی، رییس پژوهشکده اهدا شد.

در بخش مراکز پژوهشگاه نیز، مرکز فرهنگ و معارف قرآن با انتشار پنجاه اثر و دریافت نوزده مورد اثر برگزیده در جشنواره‌های مختلف مفتخر به کسب عنوان مرکز برتر پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی شد و حجت‌الاسلام محمدصادق یوسفی مقدم، رییس مرکز، لوح تقدیر خود را از رییس دفتر تبلیغات اسلامی دریافت کرد و در بخش انتخاب پژوهشگران برتر برابر مؤلفه داشتن آثار پژوهشی برگزیده در جشنواره‌های مختلف، حجت‌الاسلام سعید ضیائی‌فر با دریافت هشت مورد اثر برگزیده در جشنواره‌های مختلف، حائز رتبه اول پژوهشگر برتر پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی شد.

همچنین حجت‌الاسلام نجف لک‌زایی با دریافت هفت مورد اثر برگزیده در جشنواره‌های مختلف، حائز رتبه دوم و مصطفی صادقی با دریافت پنج مورد اثر برگزیده در جشنواره‌های مختلف، حائز رتبه سوم پژوهشگر برتر پژوهشگاه شدند و در پایان هم کمیته انتخاب، پژوهشکده‌ها، مراکز و واحدهای مستقل دیگر پژوهشگاه را در خلق آثار پژوهشی و انجام فعالیت‌های برجسته شایسته تقدیر دانسته و به این مناسبت لوح تقدیری برای این پژوهشکده‌ها، مراکز و واحدهای مستقل در نظر گرفت. /920/501/ح