به گزارش سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، محمد حمیدی مقدم دبیر نوزدهمین جشنواره سینما حقیقت در مقدمه صحبتهای خود گفت: آغاز جشنواره سینما حقیقت امسال مزین به تولد حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها است که افتخار بزرگی برای جشنواره به شمار میرود. همچنین روز دانشجو را تبریک میگویم. جشنواره حقیقت امسال، بخش ویژه دانشجویی دارد و فکر میکنم آنها استعداد آینده سینمای مستند هستند.
او درباره جشنواره حقیقت نوزدهم گفت: امسال شاهد رشد 30 تا 35 درصد تولید مستند هستیم. البته مهم است بدانیم که این رشد در چه بخشهایی است؟ در یکی دو بخش، همان روند همیشگی تولید را داشتیم اما در بخش کوتاه که فیلمها با هزینه کمتری تولید میشوند، رشد داشتیم که نشانه حیات جدید سینمای مستند ایران است.
وی اضافه کرد: امسال 780 فیلم مراجعه داشتند که از بین آنها 25 فیلم در بخش مسابقه ملی، 23 فیلم در بخش بلند و 20 فیلم در بخش نیمه بلند به مسابقه راه پیدا کردند. همچنین 24 فیلم در بخش شهید آوینی و 17 فیلم در بخش دانشجویی حضور دارند.
حمیدی مقدم با اشاره به اضافه شدن دو بخش به جشنواره امسال گفت: دو بخش به جشنواره امسال اضافه شده است؛ یکی بخش دانشجویی است؛ ما قبلا سعی کردیم به جوانان توجه کنیم اما احساس کردیم در انبوه کارها شاید دیده نشوند. بر همین اساس بخش دانشجویی در جشنواره حقیقت امسال ایجاد شد و فیلمسازان این بخش باید زیر 30 سال و تا مقطع کارشناسی ارشد باشند.
دبیر جشنواره سینما حقیقت درباره بخش عکس مستند نیز گفت: در بخش عکس مستند، پیشتر فقر تصویری و پژوهشی را مشاهده میکردیم. احساس کردیم که میتوان پیوندی بین عکس و سینمای مستند ایجاد کرد که از یک عکس، راهی برای تولید مستند پیدا شود. بر همین اساس، بخش عکس متوالی و دارای داستان روایی را در جشنواره نوزدهم سینما حقیقت خواهیم داشت. برای اینکه از زینتی شدن این بخش جلوگیری کنیم، خانه هنرمندان را به عنوان میزبان این بخش قرار دادیم.
او درباره شیوه انتخاب آثار در جشنواره سینما حقیقت نوزدهم گفت: امسال به مانند سالهای قبل، از گروه مشاوران دبیر در حوزه انتخاب بهره بردیم و با مشورت شوراهای سیاستگذاری که مبتنی بر صنوف سینمای ایران هستند، حرکت کردیم. بنابراین همه فیلمهایی که به مسابقه آمدند ماحصل مشورت بین 20 تا 22 نفر با چهرههای نام آشنای سینمای مستند هستند که 12 نفرشان در هیئت مشاوران اصلی قرار دارند.
او با اشاره به ضرورت تغییر تکنولوژیک سینمای مستند گفت: امسال مستند انیمیشن را مورد توجه قرار دادیم. جالب است بدانید که مهمترین جایزه جشنواره امسال ایدفا به مستندی داده شد که مبتنی بر انیمیشن است.
وی اضافه کرد: موضوع دیگر، مواجهه فیلمسازان ایران با واقعیت افزوده، مجازی و گسترده است. آخرین پدیده تلفیق فضاهای ترکیبی با سینمای مستند که ما کمی از آن دور هستیم اما جشنوارههای دنیا به آن توجه دارند. قصد داریم با برگزاری جلساتی این فضا را برای مستندسازان بیشتر باز کنیم.
او درباره حضور بخش مقاومت در جشنواره سینما حقیقت امسال گفت: امسال توجه ویژه به غزه و مقاومت داریم و بخش غزه جایزه جداگانهای دارد. همچنین آقای رشید مشهراوی یکی از فیلمسازان مهم سینمای فلسطین، مهمان ویژه ماست که سال گذشته به دلیل جنگ نتوانست مهمان ما باشد اما امسال به ایران میآید. علاوه براین، چند نمایش ویژه درباره فیلمسازان غزه را داریم. ضمنا بخش ترکیب تمدن ایران یکپارچه با جنگ 12 روزه را داریم که فرصت خوبی برای نمایش این فیلمها در جشنواره است.
حمیدی مقدم در بخش دیگری از این نشست خبری در پاسخ به سوالات اهالی رسانه درباره جایزه مردمی گفت: جایزه مردمی امسال برقرار است؛ با ارتباط خوبی که با انجمن صنفی تهیهکنندگان داریم این اتفاق رخ میدهد و آنان متولی این اقدام هستند. سامانه هاشور برای این کار خطاگیری شده است و به نظرم رایگیری عادلانهای رقم خواهد خورد.
وی درباره اینکه آیا جشنواره بخش آنلاین خواهد داشت یا خیر، گفت: بسیاری از فیلمسازان تمایلی به اکران آنلاین ندارند، اما برخی اجازهها را گرفتیم و با هماهنگی دو پلتفرم مهم، برخی آثار به صورت آنلاین نمایش داده خواهند شد.
او درباره حضور فیلمهای سیاسی در جشنواره گفت: فیلمهای سیاسی داریم و تعامل خوبی شده است. همچنین یکی دو فیلم جذاب خواهیم داشت که در بخش نمایش ویژه پخش خواهند شد.
حمیدی مقدم درباره کمرنگ شدن بخش بینالملل جشنواره سینما حقیقت و سایر رویدادهای سینمایی گفت: در آینده نزدیک بسیار مایل هستم که درباره بخش بینالمللی جشنوارهها توضیح بدهم. باید اشاره کنم که متاسفانه بخش زیادی از فضاها مسموم برای کمرنگ کردن بخش بینالمللی جشنوارهها از داخل کشور شکل گرفته است. البته معتقدم با همه این فعالیتهای مذبوحانه، سینمای ما از پس مشکلات برآمده است.
وی ادامه داد: جشنواره امسال نوید این را میدهد که وارد دوره تحولی جدیدی شدهایم. مهمانان خوبی از کشورهای مختلف داریم و فیلمهای متعددی نیز از این کشورها به جشنواره سینما حقیقت آمدهاند. فیلمسازانی از هند، برزیل، ترکیه، چین، ایتالیا و ... آثار خود را ارسال کردند. ما به دنبال رفت و برگشت فرهنگی هستیم و معتقدیم باید روابط سینمایی خود را با کشورهای دوست، مشترک المنافع، همسایه و هم میراث افزایش بدهیم. در تلاشیم تا آخرین کار آتنبورو در قالب نمایش ویژه رونمایی کنیم. همچنین مستند پرتره جدید آقای تورناتوره در جشنواره پخش خواهد شد. برای حضور ایشان در ایران، مکاتبه کردیم اما به دلیل تداخل برنامههایشان امکان حضور نداشتند. همچنین آقای جان فرانکو رزی به دلیل همین تداخلات برنامهای نتوانست به ایران بیاید. اما این خبر را میدهم که نوه آقای رابرت فلاردی مهمان جشنواره سینما حقیقت خواهد بود و یک کارگاه خواهد داشت.
دبیر جشنواره سینما حقیقت در واکنش به سوالی درباره اینکه آیا فیلمی با نظر او از جشنواره کنار گذاشته شده است یا خیر، گفت: دقت داشته باشید که هیچ جشنوارهای در دنیا پاسخ نمیدهد که چرا این فیلم نبود و دلیل آن چیست؟ برای مثال، مدیر قبلی ایدفا چند فیلم از ایران را براساس سلیقه شخصی خود کنار گذاشت. اما ما هیئت مشاورین را داریم که با حضور بیش از 20 نفر فیلمها را انتخاب میکنند.
وی در پاسخ به سوالی دیگری مبنی بر اینکه مدیریت او بر مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی به نوعی تعارض منافع با دبیری او در جشنواره سینما حقیقت ایجاد کرده است، گفت: بنده در سال 1398 و در زمان مدیریت آقای انتظامی درخواست کردم که حیطه مدیریتی مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی فراتر از جشنواره باشد. باید این خبر را به شما بدهم که با حضور آقای فریدزاده در سازمان سینمایی، به زودی، حوزههای جشنوارهای مرتبط با سازمان سینمایی متحول خواهند شد.
وی درباره حضور فیلمهای سیاسی در جشنواره توضیح داد: فیلم سیاسی نداشتیم و شاید بهتر باشد نقد بکنم و بگویم بدنه سینمای مستند ما از سوال و پرسش از قشر متوسط ایران بازمانده است؛ شاید راهش را نمیدانند، شاید مشکلاتی در این بین وجود دارد و ... امسال، آثار پرچالش نداشتیم. هیئتهای مشاور دوست داشتند فیلمهای جسورتری میدیدند اما فیلمها ما اکثرا به صورت محافظهکارانه از کنار برخی مسائل عبور کردند. شاید فیلمهایی داشتیم که امکان پخش آن وجود ندارد و دوست هم داریم آن را پخش کنیم، اما این فیلمها نتوانستند رای زیباییشناسی در ساختار را از هیئت مشاورین کسب کنند. با این حال تاکید میکنم از آنجا که هیئت مشاورین انتخاب داشتیم، هیچ نگاه شخصی و معطوف به تولید در مرکز گسترش یا دوستی با بقیه را نداشتیم.
حمیدی مقدم خاطر نشان کرد: باید تاکید کنم که در مستندهای سیاسی، ما به دنبال نگاه مستندسازی دلسوز به ایران هستیم، نه فیلمی که نگاه به صندوقهای فاند خارجی دارد.
او درباره هیئت مشاورین انتخاب آثار بیشتر توضیح داد و گفت: قبل از هر چیز باید بگویم در جشنوارههای مهم دنیا، هیچ وقت دبیر فرصت نمیکند همه فیلمها را ببیند. روند کار هیئت مشاور بدین صورت است که رای جداگانه و واقعی خود را بدون مناسبات صنفی میدهند و اجماعی نخواهند داشت. با حضور این هیئتها که در جشنواره امسال 22 نفر هستند، به صحت و سلامت نسبی در سنجش آثار میرسیم. بنابراین همه فیلمها را دبیر نمیبیند، اما بعد از غربالگری توسط هیئت مشاورین، دبیر به فیلمها ورود پیدا میکند تا آثار را با رنگین کمان جشنواره بررسی کند.
دبیر جشنواره حقیقت درباره ساخت فیلم های مستند از سوژه های تاریخ معاصر گفت: ما از ساخت مستند درباره تاریخ معاصر ایران به شدت استقبال میکنیم. البته طبیعی است که برای ساخت چنین مستندهایی چارچوبی وجود دارد که باید رعایت شود.
دبیر جشنواره سینما حقیقت درباره دعوت از مهمانان خارجی گفت: مهمان برای ما باید کارکرد داشته باشد؛ یا در کارگاهها شرکت کند، چیزی به فیلمسازان ما بیاموزد، یا تبادل فرهنگی انجام دهد که منجر به تولید آثاری درباره ایران امروز شود. طراحی بخش بینالملل امسال به گونهای است که هم برای جشنواره نتیجهبخش باشد و هم برای فیلمسازان ایرانی مفید واقع شود. معتقدم که سینما حقیقت باید به سمتی برود که دعوتها کارکرد واقعی داشته باشند، نه نمایشی. بعد از جشنواره حقیقت، مهمانان ما را نقد کنید و بازخورد دهید که آیا حرف ما واقعی بود یا نه و اینکه آیا این حضورها تأثیری در زیست هنر و نگاه بیرونی آنها گذاشته است یا خیر.
او از برگزاری مراسم نکوداشت مرحوم مسعودشاهی در جشنواره سینما حقیقت امسال خبر داد و گفت: ما وامدار آقای مسعودشاهی هستیم و افتخار داریم نکوداشت ایشان را در جشنواره حقیقت امسال برگزار کنیم. او مبدع جشنواره آنلاین بود. فکر میکنم محفل خوب و ارزشمندی برای قدردانی از بزرگ سینمای ایران و بزرگ سینما حقیقت خواهیم داشت. همچنین مراسم بزرگداشت استاد فرهاد ورهرام را هم برگزار خواهیم کرد. ضمنا به یاد دو چهره مستندساز درگذشته خواهیم بود؛ آرش کردسالی و شهرام میراب اقدم دو چهره ای هستند که از میان ما رفتند اما در جشنواره امسال به یادشان خواهیم بود.
او در پاسخ به پرسشی درباره کیفیت فیلمهای مرتبط با جنگ 12 روزه گفت: ما به اصل داستان دست پیدا کنیم و هماکنون یک ذره از آن عقب هستیم. با این حال، بزرگترین دستاورد واکنش سریع و حسی گروههای مختلف فکری و هنری و تولید 31 فیلم در همان ایام است. البته شرایط برای دسترسی مستندسازان به برخی حوزههای امنیتی دشوار بود. برای بررسی این چالش، یک پنل تخصصی با حضور مسئولان مربوطه پس از نمایش فیلمی که به همین معضل میپردازد، برگزار خواهد شد تا پاسخهایی برای چگونگی ورود مستندسازان به ثبت رویدادها در شرایط بحران ارائه شود.
حمیدی مقدم درباره انتخاب خانه هنرمندان برای میزبانی بخش جدید «عکس» توضیح داد و گفت: پس از تغییر کاربری سالن گالری پردیس ملت به سالن سینما، فضای مطلوب و آرام مورد نیاز برای نمایش عکس از بین رفته بود. هدف از این انتقال، ایجاد فضایی ویژه، آرام و جدا از هیاهوی بخش اصلی فیلم برای جذب مخاطبان خاص از جمله دانشجویان عکاسی، سینما و... است. همچنین با برقراری ارتباط آنلاین ویدیویی بین خانه هنرمندان و پردیس ملت، امکان تعامل و اطلاعرسانی لحظهای بین دو محل فراهم شده است.
حمیدیمقدم درباره دلیل ادامه دار نشدن پیچینگ پرتاب گفت: اجرای اولین دوره به نتیجه مطلوب نرسید زیرا مشارکت و سرمایهگذاری بخش خصوصی شکل نگرفت. هدف اصلی، ایجاد انگیزه در بخش خصوصی برای سرمایهگذاری روی طرحهایی با ارزش اقتصادی و پخش بینالمللی بود، نه ساخت آثار صرفاً دولتی. علیرغم اینکه این اتفاق افتاد، ما باید آن را انجام میدادیم. با این حال، برنامهریزی برای اجرای دوره دوم پیچینگ پس از جشنواره و تا قبل از پایان سال در جریان است، زیرا مداومت در موضوع ما را به راهکار میرساند.
او در پاسخ به پرسش دیگری مبنی بر حذف فیلم یا سکانسی از یک مستند گفت: در برآیند نهایی فیلمهای انتخابشده توسط هیئتهای مشاور، هیچ فیلمی به دلیل موضوع خاص یا حذف کامل صحنهها از لیست کنار گذاشته نشده است. فیلمهایی بود که از برخی صحنهها تداخل داشته با آن و ما بعد از بحثهای متفاوت با نظارت و معاونت ارزشیابی، برخی اصلاحات کوچک در فاینکات رخ داده اما جهان فیلم را کاملاً تحت تأثیر قرار نداده است و ما این شرایط را نداشتیم.
او به حذف یک مورد خاص در یک فیلم اشاره کرد و گفت: دلیل این تصمیم «حراست از حقوق شخصیت اصلی» فیلم بود. این فیلم، که حتی رأی هیئت مشاوران را نیز آورده بود، به دلیل نگرانی درباره یکی از شخصیتهای اصلی احتمالاً فردی مسن یا ناآگاه از تبعات پخش عمومی، از جشنواره کنار گذاشته شد. در اصل وقتی که فردی سنش هم بالا باشد و در واقع صحبتهایی بکند، حرفهایی بزند جلوی دوربین که از اعضای دیگر خانواده در یک حرکت پخشی بعداً معترض جشنواره شوند. برای این کار به لحاظ حقوقی نمیتوانیم این کار را کنیم. البته این اقدام منطبق بر استانداردهای جشنواره است.
حمیدی مقدم در پاسخ به پرسش تسنیم مبنی بر وجود برخی زمزمه ها برای تعدادی از آثار که اکران های عمومی داشته یا در جشنواره خارجی حضور داشتند گفت: حضور در جشنواره خارجی مهم نیست، بلکه سال تولید فیلم و پریمر بودن آن در ایران مهم است. تنها استثناء جشنواره فیلم کوتاه تهران است که مبتنی بر مذاکره با انجمن سینمای جوانان ایران این تصمیم اتخاذ شده است که اگر فیلمی در این رویداد بود، امکان حضور در سینما حقیقت را نیز داشته باشد.
وی ادامه داد: فیلمی داشتیم که چون در بخش زیتون شکسته جشنواره فجر بود، آن را کنار گذاشتیم. باید اشاره کنم که اکران های خصوصی فیلم که برای نقد و بررسی پیرامون موضوع تخصصی آن شکل میگیرد، مانعی برای حضور در جشنواره سینما حقیقت نیست.