نشست نقد و بررسی کتاب «واقع‌گرایی در علوم انسانی اسلامی» برگزار شد

به گزارش خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، نشست علمی نقد و بررسی کتاب «واقع‌گرایی در علوم انسانی اسلامی» تألیف ابراهیم دادجو، به همت پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی و با مشارکت خانه علوم انسانی ایران روز سه‌شنبه ۲۹ مهرماه ۱۴۰۴، در محل خانه علوم انسانی ایران برگزار شد.

در این نشست، محمدتقی موحدابطحی، روزبه زارع، ابراهیم دادجو و صادق عبداللهی به بررسی مبانی معرفت‌شناختی، روش‌شناختی و دلالت‌های نظری این اثر پرداختند.

ابراهیم دادجو، در این نشست گفت: اسلامی‌سازی علوم انسانی حاصل چند دهه تلاش فکری پس از پیروزی انقلاب اسلامی است و دیدگاه‌های موجود در این حوزه از تأکید کامل بر امکان اسلامی‌سازی تا انکار مطلق آن گسترده است.

وی در این جلسه با بیان اینکه برای داوری درباره اسلامی بودن علوم انسانی، باید نخست مبانی فلسفی واقعیت و معرفت مورد بازبینی قرار گیرد، افزود: در فلسفه‌های معاصر، نوعی نسبی‌گرایی معرفتی حاکم است و علوم، به‌ویژه علوم انسانی، بر پایه پارادایم‌های متنوعی تفسیر می‌شوند که امکان داوری مطلق میان آن‌ها وجود ندارد. از این‌رو، لازم است ابتدا هستی‌شناسی واقعیت‌ها و سطوح آن مورد تحلیل قرار گیرد.

دادجو با اشاره به تقسیم واقعیت‌ها به چهار سطح شامل واقعیت‌های مادی و تجربی، واقعیت‌های مجرد، واقعیت‌های مربوط به قوانین حاکم بر عالم و واقعیت‌های اعتباری انسانی تصریح کرد: بخش مهمی از موضوعات علوم انسانی در حوزه‌ی اعتباریات انسانی قرار می‌گیرند و باید با درک درست از این قلمرو به داوری درباره دینی بودن یا نبودن آن پرداخت.

نویسنده کتاب در ادامه، در تحلیل معرفت‌شناسی علم اظهار داشت: دیدگاه رایج که علم را صرفاً تقرب به حقیقت می‌داند، کافی نیست؛ زیرا علم همواره در حال رشد است و گزاره‌های علمی تنها در مقام اثبات می‌توانند به واقع نزدیک شوند.

وی تأکید کرد: علم را باید «حدس و اثبات» دانست، نه صرفاً حدس و ابطال؛ زیرا علم زمانی علمی است که بتواند واقعیتی را اثبات کند.