آینده فتوا در عصر هوش مصنوعی؛ ضرورت ضوابط شرعی و نظارت علما + لینک دانلود

به گزارش خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، مقاله‌ای با عنوان «آینده فتوا در عصر هوش مصنوعی» به قلم دکتر مظهر احمد عمر حسن الراغب، استاد فقه عمومی در دانشکده شریعت و قانون قاهره ـ دانشگاه الازهر، منتشر شد.

 

این پژوهش با تمرکز بر جایگاه هوش مصنوعی در عرصه دینی، بر ضرورت تدوین ضوابط شرعی، اخلاقی و فنی برای استفاده از این فناوری تأکید می‌کند. نویسنده با تمایز میان فتوا به‌عنوان فرآیندی اجتهادی انسانی که نیازمند درک مقاصد شریعت و شرایط مستفتی است، و پاسخ‌های ماشینی که تنها بر تحلیل داده‌ها استوارند، تصریح می‌کند که هوش مصنوعی به دلیل نداشتن اهلیت شرعی، ملکه فقهی و قدرت فهم مقاصد، نمی‌تواند مستقلاً فتوا صادر کند.

 

با این حال، مقاله یادشده هوش مصنوعی را ابزاری کارآمد برای پشتیبانی از مفتیان معرفی می‌کند؛ ابزاری که می‌تواند در حوزه‌هایی چون دسته‌بندی فتاوا، ترجمه متون و تحلیل داده‌ها نقش مؤثری ایفا کند. به باور مؤلف، بهره‌گیری صحیح از این فناوری، مشروط به چارچوب‌های فقهی و نظارت علماست.

 

این پژوهش با استناد به قواعدی چون «الأمور بمقاصدها» و «درء المفاسد مقدم علی جلب المصالح»، چارچوبی برای استفاده مسئولانه از هوش مصنوعی ارائه می‌دهد؛ چارچوبی که همزمان بهره‌مندی از مزایای این فناوری را ممکن می‌سازد و مانع از بروز آسیب‌هایی همچون هرج‌ومرج فقهی می‌شود.

 

بر اساس این مقاله، آینده فتاوا در عصر هوش مصنوعی به توانایی نهادهای دینی در تنظیم مقررات روشن و بهره‌گیری حکیمانه از این ابزار نوین وابسته است.