گنج دفاع مقدس و مسؤولیت امروز حوزه‌های علمیه
رهبر معظم انقلاب دفاع مقدس را «گنج» دانستند و امام خمینی(ره) وصیت‌نامه شهدا را برتر از هفتاد سال عبادت معرفی کردند؛ گنجی که حوزه‌های علمیه مسئول پاسداری و انتقال آن به نسل‌های آینده‌اند.
به گزارش خبرنگار سرویس حوزه و روحانیت خبرگزاری رسا، امسال برخلاف سال‌های گذشته نمایشگاه دفاع مقدس آن‌گونه که مردم هر سال با اشتیاق چشم‌انتظارش بودند برپا نشد. این غیبت هرچند ظاهراً یک رخداد فرهنگی است اما در واقع هشداری است جدی نسبت به عطش و نیاز جامعه به بازخوانی میراث جاودانه‌ای به نام دفاع مقدس. مردمی که سال‌هاست با شوق و ذوق در این نمایشگاه حضور می‌یابند نشان می‌دهند که فرهنگ جهاد، ایثار و شهادت همچنان در اعماق جان ملت زنده است و نباید حتی یک لحظه نسبت به انتقال آن به نسل‌های جدید غفلت ورزید.
رهبر معظم انقلاب اسلامی بارها و بارها تأکید کرده‌اند که جنگ تحمیلی با همه تلخی‌ها و رنج‌هایش در حقیقت برای ملت ایران «گنج» بود. این تعبیر عمیق در یک نگاه سطحی شاید تعجب‌آور باشد اما در واقع ناظر به حقیقتی است که در طول چهار دهه پس از پایان جنگ هر روز روشن‌تر شده است. گنجی که در دل جنگ نهفته بود نه در توپ و تانک و خاکریز بلکه در روح انسان‌هایی متجلی شد که از خود گذشتند به خدا پیوستند و راه صد ساله را یک شبه پیمودند.
حضرت امام خمینی(ره) در جمله‌ای معروف فرمودند: «هفتاد سال عبادت کردید خدا قبول کند؛ ولی بروید یکی از وصیت‌نامه‌های شهدا را بخوانید.» این بیان امام(ره) پرده از حقیقتی عرشی برمی‌دارد: شهیدان راهی را پیمودند که در عرفان عملی و سلوک معنوی ره صد ساله است. وصیت‌نامه شهدا کتابی است که با مرکب خون نگاشته شد و هر کلمه‌اش ترجمان ناب توحید، اخلاص، ایثار و شکرگزاری است. اگر اهل سیر و سلوک در جست‌وجوی سال‌ها ریاضت و مجاهدت درونی‌اند شهدا این راه را با یک انتخاب یک تصمیم و یک «لبیک» عاشقانه پیمودند.
این حقیقت مسئولیت حوزه‌های علمیه را دوچندان می‌کند. حوزه‌ای که میراث‌دار مکتب امام صادق (ع) است باید پرچم‌دار انتقال این گنج عظیم به نسل‌های آینده باشد. اگر فرهنگ شهادت و وصیت‌نامه‌های شهدا به کتاب‌های درسی حوزه به منابر وعظ به حلقه‌های تربیتی طلاب و به محافل عمومی منتقل نشود در حق این میراث خیانت کرده‌ایم.
نمایشگاه دفاع مقدس؛ دانشگاهی برای همگان
نمایشگاه دفاع مقدس صرفاً یک رویداد نمادین یا یادآور خاطرات گذشته نیست؛ بلکه در حقیقت دانشگاهی زنده برای بازآموزی هویت انقلاب اسلامی است. در این دانشگاه هر غرفه یادآور یک فصل از تاریخ ایمان و مقاومت است. خانواده‌های شهدا، رزمندگان دیروز و جوانان امروز همه در یک فضای معنوی گرد هم می‌آیند تا با یکدیگر عهدی دوباره ببندند. نبود این نمایشگاه در سال جاری به‌خوبی نشان داد که جامعه چقدر به این بستر فرهنگی نیازمند است.
حوزه و روحانیت در بازتولید فرهنگ ایثار
روحانیت شیعه همواره در تاریخ اسلام پرچم‌دار جهاد فکری و فرهنگی بوده است. در دوران دفاع مقدس نیز هزاران طلبه در کنار مردم در جبهه‌ها حضور یافتند و در همان سنگرهایی که دانشجویان و کارگران ایستاده بودند خون دادند. اکنون که سال‌ها از پایان جنگ می‌گذرد رسالت حوزه تنها روایت‌گری خاطرات نیست؛ بلکه باید با نگاهی تمدنی، دفاع مقدس را به عنوان «مدرسه انسان‌سازی» معرفی کند.
وصیت‌نامه‌های شهدا متون درسی حوزه‌اند نه صرفاً اسناد تاریخی. این وصیت‌نامه‌ها نشان می‌دهد که چگونه یک جوان روستایی یا دانشجوی ساده در سایه تربیت اسلامی و هدایت امام به مرتبه‌ای از بصیرت و معرفت می‌رسد که تاریخ‌ساز می‌شود. آیا می‌توان چنین متنی را در حاشیه نگه داشت؟ حوزه باید برای هر وصیت‌نامه درس اخلاق و معرفتی تنظیم کند و این متون را در کلاس‌ها و محافل طلاب تدریس کند.
گنجی برای قرن‌ها
رهبر معظم انقلاب فرمودند: « این گنج تا چندین قرن استخراجش زمان می‌خواهد.» واقعاً هم چنین است. دفاع مقدس نه فقط یک رخداد نظامی بلکه یک ذخیره معرفتی، اخلاقی، فرهنگی و سیاسی است. هر بار که به یکی از ابعاد آن پرداخته‌ایم افق جدیدی گشوده شده است. از هنر و ادبیات گرفته تا سیاست و مدیریت همه و همه می‌توانند از این گنج بهره‌مند شوند. چنان‌که تاکنون ادبیات مقاومت و سینمای دفاع مقدس بخشی از این ظرفیت را به نمایش گذاشته‌اند اما هنوز هزاران لایه ناشناخته باقی مانده است.
مسئولیت امروز ما
اگر امروز نسل جدید در فضای رسانه‌ای جهانی با هزاران تهاجم فرهنگی روبه‌روست بهترین سپر و در عین حال بهترین سرمایه، همین گنج است. شهدا با اخلاص خود نشان دادند که انسان می‌تواند از همه وابستگی‌ها عبور کند و تنها به خدا تکیه کند. حوزه‌های علمیه باید این پیام را به زبان روز با ابزارهای نوین و در بستر رسانه‌های مدرن بازتولید کنند. امروز اگر وصیت‌نامه یک شهید با زبان هنری در قالب فیلم کوتاه یا موشن‌گرافیک منتشر شود می‌تواند میلیون‌ها جوان را تحت تأثیر قرار دهد.
جمع‌بندی
نمایشگاه دفاع مقدس نماد زنده بودن فرهنگ ایثار و شهادت است و غیبت آن هشداری جدی برای ماست. رهبر معظم انقلاب جنگ را گنج نامیدند و امام خمینی (ره) وصیت‌نامه شهدا را راهی برای پیمودن ره هفتاد ساله دانستند. این گنج هنوز ناشناخته و استخراج‌نشده باقی مانده و مسئولیت حوزه‌های علمیه است که پرچم‌دار بهره‌برداری از آن در عرصه‌های فکری، فرهنگی و معنوی باشد. اگر این مسئولیت به درستی انجام شود نسل‌های آینده نه تنها گذشته را فراموش نخواهند کرد بلکه از آن برای ساختن آینده‌ای روشن‌تر و مقتدرتر الهام خواهند گرفت.
ارسال نظرات