دیدار با ترامپ؛ سناریوی رسانهای اصلاح طلبان برای عادیسازی رابطه و فرار از پاسخگویی

دکتر محمدصادق کوشکی، استاد دانشگاه تهران در گفتوگو با خبرنگار سرویس سیاسی خبرگزاری رسا، با اشاره به تلاش برخی جریانهای اصلاحطلب برای القای ضرورت دیدار رئیسجمهور ایران با ترامپ در آستانه سفر به نیویورک و مجمع عمومی سازمان ملل، تأکید کرد: این جریان بهخوبی میداند چنین ملاقاتی نه دردی از کشور دوا میکند و نه اساساً زمینه تحقق دارد اما با طرح مداوم آن به دنبال عادیسازی رابطه با آمریکا، ایفای نقش در پروژه تبلیغاتی واشنگتن و در نهایت فرار از مسئولیت خطاها و بحرانهای گذشته خود است.
کوشکی تاکید کرد: کسانی که چنین فضاسازیهایی را دنبال میکنند، خود بهتر از هر کس میدانند که یک دیدار تشریفاتی میان سران دو کشور آن هم بدون پشتوانه مذاکرات کارشناسی و مقدمات دیپلماتیک نهتنها مشکلی را از روابط ایران و آمریکا حل نخواهد کرد بلکه چیزی جز یک نمایش رسانهای بیثمر نخواهد بود.
وی افزود: نمونههای متعددی در روابط بینالملل وجود دارد که نشان میدهد دیدار مستقیم سران کشورها بهتنهایی ابزار حل بحرانهای پیچیده نیست. به عنوان مثال دیدار اخیر ترامپ و پوتین با وجود پوشش رسانهای گسترده و تشریفات بسیار هیچ دستاوردی برای حل بحران اوکراین نداشت و حتی موجب پیچیدهتر شدن اوضاع شد. چنین تجربههایی بارها تکرار شده و نشان میدهد که روند مذاکرات در نظام بینالملل معمولاً از سطح کارشناسی آغاز میشود سپس در سطوح میانی ادامه مییابد و در نهایت مقامات عالیرتبه صرفاً برای امضا و تأیید وارد میدان میشوند.
کوشکی خاطرنشان کرد: وقتی اساساً میان ایران و آمریکا هیچ مذاکره کارشناسی و رسمی در جریان نیست، صحبت از دیدار مستقیم رؤسایجمهور بیشتر شبیه یک سناریوی رسانهای است تا یک راهکار واقعی. این نکتهای است که حتی خود حامیان چنین دیداری نیز بهخوبی بر آن واقفاند.
پروژه عادیسازی رابطه با آمریکا
این استاد دانشگاه تهران در ادامه گفت: پرسش اساسی اینجاست که چرا با وجود آگاهی از بینتیجه بودن چنین ملاقاتی همچنان این موضوع بهصورت گسترده مطرح و تبلیغ میشود؟ پاسخ روشن است؛ جریانهای اصلاحطلب افراطی در پی عادیسازی رابطه با آمریکا هستند. آنان تلاش دارند با تکرار و برجستهسازی ایده دیدار سران به عنوان کلید حل مشکلات کشور ذهن جامعه را بهتدریج برای پذیرش این رابطه آماده کنند.
وی یادآور شد: این در حالی است که آمریکا در طول ۴۵ سال گذشته دهها اقدام خصمانه علیه ملت ایران انجام داده و تنها چند ماه پیش نیز حمله نظامی مستقیم به کشور ما ترتیب داد که خسارتهای فراوانی بر جای گذاشت. با وجود این سابقه روشن القای این تصور که رابطه با آمریکا میتواند مشکلات اقتصادی و سیاسی کشور را حل کند، چیزی جز فریب افکار عمومی و مهندسی ذهن جامعه در جهت اهداف خاص نیست.
خدمت به پروژه تبلیغاتی ترامپ
کوشکی با تأکید بر اینکه چنین سناریوهایی در نهایت به سود آمریکا تمام میشود، گفت: بسیاری از کسانی که در داخل کشور بر موضوع دیدار رؤسایجمهور ایران و آمریکا پافشاری میکنند، آگاهانه یا ناآگاهانه نقش جادهصافکن پروژه تبلیغاتی ترامپ را ایفا میکنند. آمریکا بهشدت نیازمند آن است که خود را همچنان بهعنوان قدرت برتر جهانی معرفی کند و یکی از ابزارهای این تصویرسازی نمایش دیدارهای مکرر رئیسجمهور آمریکا با رهبران کشورهای مختلف است.
وی افزود: اگر چنین دیداری صورت بگیرد ترامپ بلافاصله آن را دستاورد شخصی خود معرفی خواهد کرد. او خواهد گفت همانطور که پوتین را پای میز ملاقات آورد توانسته رئیسجمهور ایران را هم به دیدار بکشاند و بدین ترتیب خود را شخصیتی معرفی کند که رهبران جهان در برابرش خضوع میکنند. در واقع برای آمریکاییها اهمیت چنین ملاقاتهایی نه در حل واقعی مسائل بلکه در بُعد تبلیغاتی و رسانهای آن است.
کوشکی تصریح کرد: تجربه یک سال گذشته نشان میدهد که هیچیک از دیدارهای متعدد ترامپ با رهبران دیگر کشورها به حل مشکلات واقعی منجر نشده است اما همین ملاقاتها برای واشنگتن این پیام را ساخته که رئیسجمهور ایالات متحده هر زمان اراده کند دیگر رهبران جهان حاضر به ملاقات با او هستند.
فرار از مسئولیت و بحرانسازی رسانهای
استاد دانشگاه تهران در بخش دیگری از سخنان خود تأکید کرد: نکته مهم این است که بسیاری از کسانی که امروز بر دیدار احتمالی ایران و آمریکا مانور میدهند خود از مقصران اصلی بحرانهای اقتصادی کشور هستند. این افراد با وجود آگاهی از اینکه چنین دیداری هرگز محقق نخواهد شد وانمود میکنند که میتوانند کلید حل همه مشکلات باشند. هدفشان این است که اگر فردا مردم پرسیدند چرا مشکلات برطرف نشد پاسخ دهند چون آن ملاقات صورت نگرفت؛ به این ترتیب مسئولیت از دوش خودشان برداشته میشود.
وی افزود: این فضاسازی رسانهای در حقیقت پوششی برای پنهان کردن خطاها و تخلفات گذشته همان جریانهایی است که نقش مستقیمی در بروز بسیاری از بحرانهای اقتصادی امروز کشور دارند. آنان با ایجاد چنین حاشیههایی میکوشند افکار عمومی را از مطالبهگری واقعی منحرف کنند.
ماجرای برجام و مکانیزم ماشه
کوشکی با اشاره به سابقه این جریانها در ماجرای برجام خاطرنشان کرد: نباید فراموش کرد که همین افراد در گذشته حامیان اصلی توافق هستهای و تیم مذاکرهکننده بهویژه محمدجواد ظریف بودند. امروز که کشور با پیامدهای منفی برجام و بهویژه مکانیسم ماشه دست به گریبان است این جریان باید به جامعه توضیح دهد چرا از توافقی حمایت کرد که چنین بندی در آن گنجانده شد.
وی ادامه داد: به جای پاسخگویی در برابر نتایج منفی برجام این افراد سعی دارند با طرح موضوعاتی همچون دیدار خیالی رؤسایجمهور ایران و آمریکا افکار عمومی را از مسئله اصلی منحرف کنند. آنان میخواهند به جامعه القا کنند که علت مشکلات فعلی عدم ملاقات سران است نه سوءمدیریتها و خطاهای گذشته.
این استاد دانشگاه تهران در پایان تأکید کرد: واقعیت آن است که طرح موضوع دیدار احتمالی میان رئیسجمهور ایران و ترامپ، بیش از آنکه در عالم واقعیت معنا داشته باشد، یک سناریوی رسانهای برای عادیسازی رابطه با آمریکا، خدمت به پروژه تبلیغاتی کاخ سفید و فرار از پاسخگویی اصلاحطلبان افراطی است. جامعه باید هوشیار باشد و اجازه ندهد چنین فضاسازیهایی، مسائل اصلی کشور از جمله سوءمدیریتها، فسادها و پیامدهای برجام را به حاشیه براند.