۱۶ تير ۱۴۰۴ - ۱۴:۱۲
کد خبر: ۷۸۵۷۱۰
حجت الاسلام مطهری تبیین کرد؛

ریشه های شکل گیری قیام امام حسین

ریشه های شکل گیری قیام امام حسین
تاریخ پژوه حوزوی با اشاره به ریشه های شکل گیری قیام امام حسین(ع)، گفت: در زمانی که امام(ع) به قیام بزرگ اقدام کردند جامعه به حدی منحرف شده بود که ایشان فرمودند «برای اصلاح امت جدم قیام کردم».
به گزارش سرویس حوزه و روحانیت خبرگزاری رسا، حجت الاسلام حمیدرضا مطهری پژوهشگر تاریخ و سیره اهل بیت(ع) و عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی گفت: پاسخ به این سوال که جامعه متعالی بهشتی عصر پیامبر(ص) در زمان امام حسین(ع) به چه روزی افتاد مساله بسیار مهمی است.

وی افزود: امام حسین(ع) در زمان قیام فرمودند که من برای اصلاح امت جدم به این مصاف تاریخی می روم. در زمانی که امام(ع) به قیام بزرگ اقدام کردند جامعه به حدی منحرف شده بود که ایشان فرمودند «برای اصلاح امت جدم قیام کردم». پس باید ببینیم که بعد از پیامبر اکرم(ص) چه انحرافی هایی ایجاد شده بود.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی ادامه داد: مشاهده می کنیم که پیامبر(ص) تا آخرین لحظات عمرشان مسیر جانشینی خویش را مشخص کردند. البته جانشین ایشان به امر خدا به این مقام رسیده بودند. برخی از قبایل بیان کردند که ما شما را کمک می کنیم ولی جانشینی پس از خودتان را به ما واگذار کنید. ولی پیامبر اکرم(ص) فرمودند که مساله جانشینی را خداوند اداره می کنند.

حجت الاسلام مطهری اظهار کرد: به هر حال جامعه به سمتی پیش رفت که بعد از رحلت پیامبر اکرم، دستورات پیامبر نادیده گرفته شد و مسیر حقی که ایشان تاسیس کرده بود نادیده گرفته شد.

پژوهشگر تاریخ و سیره اهل بیت(ع) افزود: پس از نبی مکرم اسلام انحرافاتی در جامعه شکل می گیرد که آن را می توان به انحرافات سیاسی و فرهنگی و اجتماعی تقسیم کرد.

انحرافات سیاسی

عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی تصریح کرد: پس از فتح مکه عده ای بودند که تا تیغ تیز اسلام را درک نکردند مسلمان نشدند. در زمانی که همه منتظر محاکمه آنها بودند، پیامبر(ص) آنها را آزاد کردند و واژه «طلقا» حق حاکمیت و حکومت کردن نداشتند. یعنی آنها هیچ وقت نباید به مقام امارت می رسیدند ولی ببینید که چه انحرافی در جامعه اسلامی ایجاد شد که آنها حکومت را در دست گرفتند.

استاد حوزه بیان کرد: فساد و انحراف پس از رحلت پیامبر(ص) آغاز شد. پس از فتح شام، سپاهیان مختلفی از سوی خلیفه اول به سمت شام رفتند. یزید بن ابی سفیان فرمانده یکی از این گروه ها بود. پس از فتح شام، اولین والی شام، یزید بن ابی سفیان بود. در سال ۱۶ یزید بر اساس طاعون از بین رفت و معاویه از دیگر طلقا وارد حکومت شد.

حجت الاسلام مطهری اظهارکرد: انحراف سیاسی باعث شد که انحراف اجتماعی نیز ایجاد شود. ابوسفیان در پیری در بین امویان بیان کرد که خلافت در دست شما افتاده است و باید آن را مثل یک توپ در دست خود نگه دارید و نگذارید به دست دیگران بیافتد.

وی افزود: پس از کشته شدن عثمان که بنی امیه نیز در آن نقش داشتند فعالیت آنها وارد فاز دیگری شد. آنها از عثمان که از میان آنها بود ولی جزو طلقا نبود استفاده کردند تا به نهادهای قدرت برسند. سپس آنها نقشه ای برای کشتن عثمان طراحی کردند. نقشه مروان آن بود که به راحتی جایگزین عثمان شود. خون عثمان بود که به کار آنها آمد و توانستند با شوری که ایجاد کردند، به جایگاه قدرت برسند.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی تصریح کرد: پس از قتل عثمان معاویه در مقابل امام علی(ع) ایستاد. اگر هر فرد دیگری به حکومت می رسید امویان در مقابلش می ایستادند زیرا خون عثمان را برای خونخواهی صوری می خواستند. مردم مدینه از سخن معاویه در خصوص برگزاری حکمیت می کرد ناراحت شدند زیرا او اصلا نباید چنین حرفی را در خصوص حاکمیت می زد. ببینید کار دنیا به کجا کشید که چندی بعد معاویه به حاکمیت مطلق جهان اسلام مبدل شد.

انحراف اقتصادی

استاد حوزه بیان کرد: یکی از انحرافات مهم پس از پیامبر اکرم(ص)، مساله تقسیم بیت المال بود که در این زمینه انحراف بزرگی شکل گرفت، زیرا تقسیم بیت المال در زمان پیامبر به شکل بالسویه و مساوی انجام می شد. نتیجه آن شد که وقتی امیرالمومنین(ع) می خواستند بیت المال را تقسیم کنند افراد بسیار نزدیک نیز تعجب می کردند که چرا آنها نمی توانند بیشتر از دیگران از بیت المال برداشت کنند. حتی اشعث نیز بیان کرد که شما عجم را بر ما برتری دادید که امام علی(ع) فرمودند که من قرآن را خوانده ام و به اندازه یک چوب کوچک خشک هم برتری فرزند اسماعیل و اسحاق را ندیدم.

حجت الاسلام مطهری اظهارکرد: زمانی که امام تلاش کردند که جامعه را به راه راست برگردانند جامعه نیز مخالف بود و به همین دلیل مخالفت های بسیاری برای ایشان شکل گرفت. در زمان بنی امیه به هیچ وجه به غیر عرب ها وقعی نمی نهاد و در بین قریشی ها هم فقط امویان را می دید و به دیگران هیچ اهمیتی نمی دادند.

انحرافات فرهنگی

عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی بیان کرد: جعل حدیث از مهمترین انحرافات فرهنگی بود که پس از پیامبر(ص) انجام شد. فضیلت سازی برای افراد بی فضیلت و فضیلت زدایی از بزرگان دین از بخصوص امام علی(ع) از مسائل مهم این روزگاران بود. به همین دلیل وقتی این حدیث تراشی ها صورت گرفت بسیاری از مردم با آنها کنار آمدند که یکی از آنها لعن فرستادن به امام بود که متاسفانه برای مردم هم عادی شد و کسی هم آنچنان به آنها اعتراض نشد.آن در مدینه ای که مردم بارها و بارها فضایل امام علی(ع) را از زبان پیامبر شنیده بودند.

حجت الاسلام مطهری اظهار کرد: یکی از مهمترین انحرافات حدیثی و فرهنگی آن دوران این بود که آیه ای که در خصوص فضیلت امام علی(ع) و در خصوص ایشان در لیله المبیت نازل شده بود توسل بنی امیه و حمایت مالی گسترده ای که انجام دادند، به سمتی رفت که گفتند این آیه برای قاتل امیرالمومنین است.

وی افزود: افرادی هم بودند که البته در مابل جریان انحرافی معاویه ایستادند. از جمله این افراد می توان به سعد بن ابی وقاص اشاره کرد. با اینکه او با امام علی(ع) هم بیعت نکرد ولی زمانی که معاویه نیز از او خواست به کنار او بیاید وی بیان کرد که من کلماتی از پیامبر در خصوص امام علی از پیامبر(ص) شنیدم که دوست داشتم صدها شتر سرخ موی می دادم و یکی از آنها به من اطلاق می شد.

پژوهشگر تاریخ اسلام تصریح کرد: نکته مهمتر آنکه همین امروز نیز در جامعه می بینیم که اسرائیل به ما حمله کرده است، خبرگزاری های مطرح عالم در اختیار نظام سلطه است و قطعا چیزی هم منعکس می شود که ما دوست نداریم. همین هجمه رسانه ای باعث شد که آنچنان در جهان و در کشورهای اروپایی این حمله را محکوم نکردند. اسرائیل چه کاره است برای هسته ای شدن ما تعیین تکلیف کند؟ آنها در این حمله به زنان و کودکان نیز رحم نکرد. در کنوانسیون ژنو و جریان حقوق بشر دوستانه بیان می شود که در هیچ جنگی نباید به زنان و کودکان و افراد غیر نظامی حمله شود. وقتی خانمی که هیچ نقشی در جریان جنگ دارد کشته شود؟ افرادی هم در اکراین کشته می شود در همه عالم مثل بمب برای آنها سرو صدا می شود.

استاد حوزه بیان کرد: اگر افرادی از یاران پیامبر(ص) و امام علی(ع) اقداماتی انجام می دادند چندان نمودی هم نداشت زیرا نظام سلطه آنچه را دوست داشت منعکس می شود. خلیفه عباسی از ابن اسحاق می خواهد که کتابی برای او بنویسد. خلیفه بیان می کند که چیزی که شما نوشتی عامه مردم نمی پسندند و ابن حشام نیز این کتاب را تصحیح می کند. در واقع خلیفه عباسی بود که این کتاب را نپسندید زیرا نمی خواست فضایل امام علی بیان شود.

حجت الاسلام مطهری اظهار کرد: نتیجه انحرافات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی آن بود که جامعه بعد از پیامبر(ص) به حدی منحرف شده بود که چیزی از سیره پیامبر در این جامعه وجود نداشت و به همین دلیل بود که امام حسین(ص) فرمودند که من می خواهم سیره جدم را پیاده کنم.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی افزود: نظام سلطه بود که باعث زدودن سیره نبوی و به حاشیه رفتن اهل بیت(ع) شد و به همین دلیل امام حسین(ع) قیام کردند و نهضت عظیم عاشورا را رقم زدند.

پژوهشگر تاریخ و سیره اهل بیت(ع) تصریح کرد: حضور افراد تاثیرگذار و خواص در جامعه بسیار مهم است. منتهی مهمتر از آن حضور بهنگام و به موقع است. اگر حضورها به موقع و در زمان نباشد چندان اثرگذار نخواهد بود.

استاد حوزه بیان کرد: عمدتا شیعیان برای امام حسین(ع) نامه نگاشتند و امام حسین(ع) را به جنگ بنی امیه ترغیب کردند. در کنار آن افراد دیگری هم بودند که تنها به دنبال منافع خودشان بودند. این افراد به هر دلیلی در کربلا حضور نیافتند. حتی مسلم را نیز تنها گذاشتند. تنها گذاشتن مسلم موجب تسلط ابن زیاد بر کوفه بود و نتیجه آن نیز ارسال لشکر به کربلا و شهادت امام حسین(ع) بود. اگر شیعیان به موقع اقدام می کردند واقعه کربلا به این شکل پیش نمی رفت.

حجت الاسلام مطهری اظهار کرد: در هر اقدام و کاری اگر حضور ما به موقع نتیجه خوبی حاصل نمی شود. توابین دوازده هزار نفر را شامل می شدند. اگر این افراد به کربلا می آمدند آیا واقعه کربلا چنان پیش می رفت؟ قطعا آنها شکست نمی خوردند ولی پس از شهادت امام حسین(ع) توبه کردند و می خواستند خود را نیز بکشند. سپس تلاش کردند که به بنی امیه ضربه ای بزنند و حکومت را به اهل بیت(ع) برگرداند. در همان زمان به دلیل اینکه قیام مختار با برنامه بود ولی چهار هزار نفر آنها به شکل حماسی به دل سپاه بنی امیه زدند و خود را به کشتن زدند. این چهار هزار نفر در کربلا می توانستند تحولات دیگری رقم بزنند. اقدام این افراد به دلیل اینکه به موقع نبود ولی اثرگذار نبود.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی افزود: اگر امروز نیز قرار است که به عنوان یک فرد در جامعه اقدامی انجام دهم باید اقدام کنم. اگر به موقع اقدام نکنیم، اقدام آینده فایده ای ندارد.

وی تصریح کرد: جهاد تبیین پس از فرمایشات رهبری معظم در جامعه ما رواج پیدا کرد. اگر جهاد تبیین در سیره اهل بیت پیاده نمی شد و اگر اهل بیت جهاد تبیین نداشتند قطعا قیام حسینی این همه اثرگذاری و اثر بخشی را نداشت.

استاد حوزه بیان کرد: حضرت زینب(س) و امام سجاد(ع) سرپرستی کاروان کربلا را به عهده داشتند. بین این دو بزرگوار نیز تقسیم کاری انجام شد. ایشان نیز کلمات را به درستی در خطبه های شام خود بیان می کنند. ایشان معارف عظیمی را در خطبه خود بیان می کنند.

حجت الاسلام مطهری اظهارکرد: امام سجاد(ع) در فضای شام و در حضور یزید اشارات بسیاری فاخری بیان می کنند که چه بزرگانی از ما بودند. ایشان خود را معرفی می کنند و خود را فرزند پیامبر اکرم معرفی می کنند. در ادامه به فضائل امام علی(ع) اشاره می کنند. ایشان پس از توصیف امیرالمومنین(ع) به ذکر جایگاه بزرگان دین می پردازند. همچنین به نوعی به روضه خواندن برای امام حسین می رسد. جمعیت به شکلی منقلب شد که یزید دستور داد که اذان بدهند. در همین حین وقتی موذن در اذان به نام پیامبر رسید گفتند که اگر این رسول الله جد ما است چرا پس اینکار را با خاندان او کردید؟

وی افزود: همچنین حضرت زینب(س) با اشاره به سوابق بنی امیه برای مردم تبیین کردند که آنها چه کسانی بودند، زیرا این مردم تصور می کردند که پیامبر(ص) هیچ خویشاوندی جز بنی امیه نداشته اند. همچنین ایشان به نوعی رأفت و رحمت پیامبر را نسبت به خاندان یزید نشان داد و فرمودند که از کسانی که جگر حضرت حمزه را به دندان کشیدند چیزی بیشتر از آن هم انتظار نمی رود.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی تصریح کرد: با اینکه این دو بزرگوار در دو مجلس متفاوت حضور یافتند چند کار مهم کردند. این بزرگان تلاش کردند که با تحقیر یزید، مردم را به این نکته برسانند که حضرت زینب(س) اصلا آنها را لایق همکلام شدن نمی دانند ولی فرمودند که آسیبی که شما به فرهنگ اسلام زدید باعث شد که از جانب نجبا این سخنان را بیان کنم.

استاد حوزه بیان کرد: اگر جهاد تبیین نسبت به انقلاب و وقایع و رخدادها به همین شکل بیان شود می توانیم اثرگذاری بیشتری برای جوانان داشته باشیم. اگر با مردمی که ۶۰ سال دارند سوال کنیم که چه تصوری از ایران قبل از انقلاب داشتند. همچنین باید چهره واقعی شهدا و یاران خالص انقلاب بیان شود بسیاری از مشکلات در جامعه برطرف می شود.
ارسال نظرات