زمان تیر خلاص به پژاک

22 اردیبهشت ماه 1404، حزب کارگران کردستان موسوم به پکک در پی درخواست عبدالله اوجالان رهبر این حزب، در جریان دوازدهمین کنگره خود که در شمال عراق برگزار شد، انحلال ساختار سازمانی و پایان دادن به اقدامات مسلحانه را اعلام کرد.
با اعلام انحلال و بهدنبال آن پایان دادن به اقدامات مسلحانه توسط این گروه، اما هیچ بحثی درباره شاخه ایرانی آن یعنی گروهک تروریستی پژاک به میان نیامد و سؤالات بزرگی درباره سرنوشت پژاک مطرح شد.
این گمانهزنیها ادامه داشت تا اینکه 7 روز بعد یعنی در تاریخ 29 اردیبهشت ماه، امیر کریمی فرمانده مشترک پژاک در گفتوگو با شبکه آرین تیوی (ارگان رسانهای پژاک) اعلام کرد: «ما نه خود را منحل میکنیم و نه سلاح را زمین میگذاریم، این تصمیم با شفافیت کامل اعلام میشود تا همه پاسخ روشنی دریافت کنند.»
این موضع پژاک نشان میدهد این گروهک تروریستی میخواهد همچنان به اقدامات نظامی و تروریستی خود علیرغم دریافت ضربات سنگین طی سالهای دهه 90 شمسی از سوی نیروی زمینی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در مناطق شمالغرب کشور ادامه دهد اما سؤال اساسی این است؛ آیا پژاک بدون حمایت و پشتیبانی قادر به اقدام نظامی علیه ایران خواهد بود یا نه؟
برای پاسخ به این سؤال باید نگاهی به پیشینه تأسیس و فعالیتهای پژاک بیندازیم.
حزب حیات آزاد کردستان یا همان پژاک یک سازمان نظامی و تروریستی است که در سال 2004 با هدف ادعایی احقاق حقوق کردهای ایران فعالیت خود را آغاز کرد. این سازمان بهلحاظ عقیدتی خود را پیرو سازمان تروریستی پکک و مؤسس آن عبدالله اوجالان میداند اما اعلام میکند بهلحاظ ساختار و عملکرد بهصورت کاملاً مستقل از پکک فعالیت میکند.
پرچم گروه تروریستی موسوم به حزب حیات آزاد کردستان بهاختصار پژاک
مقطع زمانی تأسیس پژاک و آغاز فعالیتهای مسلحانهاش علیه ایران دقیقاً همزمان با حمله آمریکا به عراق و سقوط حکومت صدام و اعلام خودمختاری اقلیم کردستان عراق با استفاده از فضای بهوجودآمده از سقوط صدام در عراق است.
پژاک با استفاده از فضای بهوجودآمده در کشور عراق و فقدان وجود حکومت مرکزی و همچنین اعلام خودمختاری در اقلیم کردستان عراق فعالیتهای خود را بهمنظور حضور و تصرف برخی مناطق و ارتفاعات شمالغرب ایران و در ادامه گسترش حضور خود در این مناطق آغاز کرد و در فاز اولیه هم موفق بود.
نیروهای تروریستی پژاک با حفر انواع غارها و سنگرها در دل کوهستانهای شمالغرب ایران پایگاههای مستحکمی برای خود ایجاد کرده بودند
اما از اوایل دهه 90 نیروی زمینی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی سلسله عملیاتهای تهاجمی را علیه گروهک پژاک آغاز کرد که نهایتاً در سال 1395 منجر به آزادسازی ارتفاعات صعبالعبور تصرفشده و سرکوب این گروهک تروریستی و وادار کردن آن به عقبنشینی به آنسوی مرزهای کشورمان شد.
نیروی زمینی سپاه پس از آزادسازی ارتفاعات شمالغرب برای حضور دائمی پایگاههای مرزی مستحکم و پیشرفتهای احداث کرد
مهندسی نیروی زمینی سپاه برای تسهیل دسترسی به ارتفاعات و پایگاههای مرزی ظرف مدت یکسال و در شرایط عملیاتی 400کیلومتر جاده احداث کرد
در پی عملیاتهای موفق نیروی زمینی سپاه کنگره چهارم پژاک، سیستم رهبری این گروهک را تغییر داد و قرار شد از آن پس رهبری این گروهک بهصورت مشترک و ترکیبی از یک مرد و یک زن ادامه پیدا کند.
عبدالرحمن حاجیاحمدی اولین رهبر پژاک که در اسفندماه 1403 در آلمان مُرد
به همین سبب عبدالرحمن حاجیاحمدی که از بدو تأسیس پژاک تا سال 1392 رهبری این گروهک را بهصورت مستقل در اختیار داشت مجبور شد رهبری گروهک را بهصورت مشترک با اویندار ریناس بهعهده گیرد، پس از آن نیز در سال 1394 کنگره پنجم پژاک سیامند معینی و زیلان وژین را بهعنوان رهبران جدید پژاک معرفی کرد، هماکنون نیز امیر کریمی و پیمان ویان رهبری مشترک این گروهک را بهعهده دارند.
امیر کریمی و پیمان ویان رهبران کنونی پژاک (دونفر سمت چپ تصویر) کنار سیامند معینی و زیلان وژین رهبران سابق گروهک
پس از پاکسازی منطقه شمالغرب کشور از تروریستهای پژاک، استقرار نیروهای این گروهک در منطقه شمال عراق ادامه یافت و حمایتهای آمریکا و سرویسهای جاسوسی رژیم صهیونیستی از این گروهک تروریستی موجب شد فعالیتهای این گروهک نه با انسجام گذشته اما بهصورت پراکنده همچنان ادامه داشته باشد.
نکته قابل توجه در مورد گروهک پژاک عدم همکاری آن با سایر گروهکهای تجزیهطلب مانند کومله، دموکرات و پاک است، بهصورتی که حتی وقتی در سال 1401 گروهکهای تجزیهطلب مذکور با حمایت آمریکا و رژیم صهیونیستی اتاق همکاری مشترک برای اقدامات ضدایرانی تشکیل دادند پژاک به عضویت این اتاق در نیامد و فعالیتهای ضدامنیتی خود را بهصورت مستقل دنبال کرد.
اقدامات پژاک و سایر گروهکهای تجزیهطلب در منطقه شمالغرب کشور موجب اجرای سلسله عملیاتهای «ربیع» توسط نیروی زمینی سپاه در مهر و آبان 1401 شد که در جریان آن مقرهای مختلف گروهکهای تجزیهطلب هدف ضربات پیاپی موشکی و پهپادی نیروی زمینی سپاه قرار گرفت و خسارات قابلتوجهی به آنان وارد شد.
شلیک موشک فتح در عملیات ربیع سپاه علیه گروهکهای تروریستی در اقلیم کردستان عراق/ موشک فتح برای نخستین مرتبه در تیرماه سال 1400
به نیروی زمینی سپاه تحویل داده شد؛ این موشک دارای برد 120کیلومتری و سر جنگی 150کیلویی است
پس از اجرای موفق عملیاتهای ربیع، توافقنامه امنیتی بین ایران و عراق بهمنظور خلعسلاح و اخراج گروهکهای تروریستی و تجزیهطلب از اقلیم کردستان منعقد شد که تا کنون تنها بخشهایی از آن شامل تخلیه پایگاه مرزی، مقرهای فرماندهی، انتقال خانوادههای اعضای گروهکها به عمق اقلیم کردستان عراق و خلعسلاح بخشی از تروریستها انجام شده است و دولت اقلیم کردستان نیز متعهد شده است اجازه هیچگونه استفاده از خاک این منطقه برای اقدامات ضدامنیتی علیه ایران را ندهد.
فیلمی از عملیات ربیع2 نیروی زمینی سپاه در سال 1401 علیه مقرهای گروهکهای تروریستی در اقلیم کردستان عراق
حال با انحلال پکک بهنظر میرسد پژاک عقبه عقیدتی خود را نیز از دست داده است و برای اجرای عملیاتهای تروریستی، ضدامنیتی و تجزیهطلبانه علیه ایران با مشکلات بسیار بیشتر از گذشته روبهرو است، اما با این حال یک فرضیه جدی در مورد پژاک و ادامه فعالیتهای آن متصور است. عمده کارشناسان معتقدند هرچند با انحلال پکک بخشی از نیرو و تجهیزات آن بهسمت پژاک میآید اما ضعف پژاک در ایجاد پشتیبانی مناسب برای آموزش و سازماندهی نیرو موجب میشود دیگر قادر به اجرای عملیات مستقل علیه ایران نباشد،
در همین رابطه محسن امینی، کارشناس میز کردی اندیشکده مرصاد معتقد است: پس از انحلال پکک، کاهش نقش و نفوذ پژاک در آینده کاملاً قابل پیشبینی است، مگر آنکه تحول عمدهای رخ دهد.
وی همچنین گفت: چرا این کاهش اتفاق میافتد؟ به این دلیل که ساختار تشکیلاتی و لجستیکی پژاک وابسته به پ.ک.ک. بوده است؛ هم در بعد آموزش نظامی (در کوههای قندیل و مناطق مشابه)، هم در بعد تغذیه ایدئولوژیک که شدیداً تحت تأثیر آموزههای عبدالله اوجالان و رویکردهای مارکسیستی ـ ملیگرایانه پ.ک.ک. است.
امینی افزود: وقتی این پشتیبانی آموزشی و سازمانی تضعیف شود، مثلاً اگر پایگاههای قندیل از بین برود یا محدود شود، بهطور طبیعی توان چریکی پژاک کاهش خواهد یافت، همچنین قدرت عضوگیری آنها هم پایین میآید، چراکه بخش زیادی از فرایند جذب، مبتنی بر انتقال به قندیل و آموزش ایدئولوژیک و نظامی در آنجا بوده است، بدون آن فضا، نهفقط آموزش نظامی مختل میشود، بلکه آن فرآیند انسجام ذهنی و «شستوشوی ایدئولوژیک» نیز از دست میرود.
بهگفته این کارشناس، در چنین فضایی، ایران یا از طریق دیپلماسی با ترکیه و یا بهصورت مستقل، میتواند فضا را پر کند و عملاً جای پژاک را محدودتر کند، به همین خاطر، کاهش قدرت مانور پژاک در آیندهای نهچندان دور، بسیار محتمل و قابل پیشبینی است.
حال بهنظر میرسد چنانچه پشتیبانی منسجمی توسط سازمانهای اطلاعاتی از پژاک صورت نگیرد این گروهک دیگر قادر به اجرای مستقل عملیات علیه ایران نخواهد بود و این امر فضا را را برای پیگیریهای ایران و عراق جهت انحلال این گروهک مهیا میکند.
اما سوابق ارتباط گروهکهای تجزیهطلب کردی با رژیم صهیونیستی نشان میداد چنانچه در جریان مقابله با آنها هرگونه غفلتی صورت گیرد فضا برای سوءاستفاده رژیم صهیونیستی فراهم میشود و سرویسهای اطلاعاتی این رژیم بهخوبی از فضای بهدستآمده استفاده خواهند کرد.
در پایان باید عنوان کرد با توجه به شرایط کنونی و ضعفی که در جبهه تروریستهای پژاک ایجاد شده است و همانگونه که ترکیه با پیگیری و فشار مستمر توانست پکک را منحل کند، جمهوری اسلامی ایران نیز باید ریشه این گروهک تروریستی (پژاک) را در منطقه بخشکاند تا در آینده با تغذیه این گروهک توسط آمریکا و اسرائیل شاهد قوت گرفتن آن و انجام عملیاتهای تروریستی نباشیم و صدالبته که در این راستا دولت عراق و اقلیم کردستان نیز باید به نقش و وظیفه خود در ایجاد امنیت برای دو کشور و تعهداتشان در توافقنامه امنیتی مشترک عمل کنند.