بررسی تعاملات پدر و دختر از منظر قرآن و روایات

به گزارش خبرنگار گروه جمعیت و تعالی خانواده خبرگزاری رسا، مریم عبدالباقی استادیار علوم قرآن و حدیث دانشگاه آزاد اسلامی در نشست علمی «پدر دختری» از مجموعه نشست‌های «پدر دختری در آینه علم و دین ۲» که با عنوان «تعاملات پدر و دختر در مسائل زیستی» توسط گروه مطالعات خانواده پژوهشکده باقرالعلوم (ع) برگزار شد، به بررسی آیات و روایات مرتبط با این موضوع پرداخت. 

استادیار علوم قرآن و حدیث دانشگاه آزاد اسلامی درباره ویژگی‌ها و وظایف پدر در قبال دختر تأکید کرد: نمونه‌های تعاملات پدر و دختر به‌صورت مستقیم و فهرست‌وار در قرآن نیامده است، بلکه باید از طریق بررسی عمیق آیات، این مصادیق را استخراج کرد و این روند به غواصی در دریای قرآن برای یافتن مروارید شباهت دارد.

عبدالباقی با استناد به آیه ۵۹ سوره احزاب بر نیاز به مراقبت پدر نسبت به دختر تأکید کرد و بیان داشت: این آیه که خداوند در آن پیامبر (ص) را مکلف می‌سازد تا زنان و دختران خود و نیز زنان مؤمن را به رعایت پوشش دعوت کند، هم بُعد مصونیت و هم بُعد شناخت اجتماعی مطلوب زنان را یادآور می‌شود.

وی همچنین با اشاره به داستان حضرت شعیب (ع) و دخترانش که در قرآن ذکر شده است، بر لزوم تعادل میان غیرت و سخت‌گیری تأکید کرد و یادآور شد: در نامه ۳۱ نهج‌البلاغه نیز امیرالمؤمنین (ع) به پرهیز از غیرت نابجا توصیه کرده‌اند.

عبدالباقی بر اهمیت اعتماد پدر به دختران خود تأکید کرد و گفت: حضرت شعیب (ع) با اطمینان کامل، دخترش را بدون هیچ‌گونه تعصب بی‌جا به دنبال حضرت موسی (ع) فرستاد، این رفتار نشان‌دهنده اعتمادی است که در روابط پدر و دختر باید وجود داشته باشد.

استادیار علوم قرآن و حدیث دانشگاه آزاد اسلامی همچنین به حیای گفتار و رفتار دختر شعیب اشاره کرد که در قرآن مورد تأیید قرار گرفته است و توضیح داد: واگذاری مسئولیت آب دادن به گوسفندان توسط حضرت شعیب (ع) به دخترانش نشان‌دهنده اهمیت سپردن مسئولیت‌هایی متناسب با توانایی‌های دختران از سوی پدران بوده، بدون آنکه نقش مدیریتی پدر زیر سؤال برود.

وی با اشاره به آیه ۲۷ سوره قصص به داستانی پرداخت که در آن حضرت شعیب (ع) پس از شنیدن توصیف دخترانش از حضرت موسی (ع) به‌عنوان فردی قوی و امین، پیشنهاد ازدواج با یکی از دخترانش را مطرح می‌کند. او اضافه کرد که این اقدام حضرت شعیب (ع) در معرفی همسر شایسته برای دخترش از نگاه دینی عملی مثبت تلقی می‌شود.

عبدالباقی تأکید کرد: تعیین مهریه از وظایف پدر است و این موضوع در دو بخش از قرآن ذکر شده است: نخست در آیه ۲۷ سوره قصص جایی که حضرت شعیب (ع) شرط کار کردن حضرت موسی (ع) را به‌عنوان مهریه ازدواج مطرح کرد و دوم در آیه ۲۳۷ سوره بقره که درباره امکان بخشش مهریه به‌صورت اختیاری صحبت می‌کند.

استادیار علوم قرآن و حدیث دانشگاه آزاد اسلامی با استناد به روایات متعدد توضیح داد: در محبت و اعطای هدایا دختران باید در اولویت باشند؛ اما در زمینه تأمین نیازهای مالی پسران دارای اولویت هستند.

عبدالباقی بیان کرد: این تفاوت ناشی از مسئولیت اقتصادی پسران در آینده است، چراکه آنان وظیفه تأمین خانواده را بر عهده خواهند داشت، درحالی‌که دختران معمولاً در زندگی مشترک از حمایت مالی همسر بهره‌مند می‌شوند.

استادیار علوم قرآن و حدیث دانشگاه آزاد اسلامی در پایان ویژگی‌های زنان از منظر قرآن را شامل مواردی مانند عاطفی‌تر بودن، توانایی بیشتر در نقش‌آفرینی اجتماعی و گرایش طبیعی به زیورآلات و زینت معرفی کرد و در انتهای نشست به پرسش‌های حاضران پاسخ داد.