تشکیل حکومت از واضحات شریعت است/ حوزه باید بتواند طراح مسائل باشد نه ناظر

به گزارش سرویس سیاسی خبرگزاری رسا، آیت الله مهدی شب زنده دار دبیر شورای عالی حوزه های علمیه شب گذشته در آیین رونمایی از مجموعه آثار فقه بورس و اوراق بهادار که در دفتر مدیریت حوزه های علمیه برگزار شد، در خصوص ضرورت طرح مباحث فقه معاصر گفت: اگر قائل هستیم که اسلام برای تمام ساحات زندگی بشری دستور داشته و تا قیامت نیز برپاست باید ببینیم در موضوعات مختلف فرمان خداوند چیست.

وی با بیان اینکه زندگی بشر ایستایی نداشته و ابعاد مختلفی را می پیماید، گفت: مقایسه تغییرات امروز با 10 سال و صد سال پیش مشخص می کند که موضوعات بسیار جدیدی پیش آمده و در این موضوعات باید بفهمیم حکم خدا چیست و سؤال پیش می آید که چه کسی باید حکم را دریابد؟ فقهای گرانقدر اسلام در همه صحنه هایی که مورد ابتلا بوده است قلم زده اند.

عضو فقهای شورای نگهبان با قرائت آیه «وَمَنْ يَعْصِ اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَيَتَعَدَّ حُدُودَهُ يُدْخِلْهُ نَارًا خَالِدًا فِيهَا» گفت: تعدی از حدود خداوند برای تمام جوانب زندگی است زیرا همه جا خداوند حدود دارد که تعدی از آن ها سبب آتش می شود. جامعه ای که دنبال حدود الهی نرود ضرر می کند.

آیت الله شب زنده دار با بیان اینکه مسائل جدید امروز با زندگی بشر عجین شده است، افزود: مسائل فراوانی در ابواب مختلفی وجود دارد و کسی که بخواهد بنده خدا باشد و احکام الهی را انجام دهد باید دریابد که حدود الهی در این مسائل چیست و باید حوزه های علمیه گام های مؤثر و بلندی را در این باب بردارند. این مسائل باید در متن حوزه و کتاب های درسی حوزه و همچنین دروس خارج قرار گیرد و تا چنین امری رخ ندهد ابعاد و آفاق بحث معلوم نمی شود.

وی در ادامه با اشاره به اشکالاتی که به برخی مسائل فقه معاصر می شود گفت: این چند سالی که در خدمت عزیزان فقه معاصر بودیم شهادت می دهم این مسائل از نظر علمی قوت کمتری از مسائل دیگر ندارد و اگر وارد متون درسی ما شود سبب کاهش بار علمی طلاب نخواهد شد زیرا همان دقت ها و قوت هایی که مباحث معمول حوزه داشته است، در این مباحث نیز موجود است.

آیت الله شب زنده دار شناخت موضوعات در فقه معاصر را ضروری دانست و تصریح کرد: در شناخت موضوعات همکاری های حوزه و دانشگاه لازم است که به طور وثیق و متعهدانه باید صورت گیرد. برخی از فقها در مقام جواب از استفتا از عبارت «موضوع مفروضه» استفاده می کنند که در بسیاری از موارد کارساز نیست زیرا باید موضوع به طور کامل روشن شود تا احکام آن بیان شود.

وی با نقل خاطره ای از مرحوم آیت الله سیدعبدالله شیرازی گفت: از آقای حائری شیرازی نقل شده که در خصوص مسائل پول از آن مرجع تقلید استفتائی شده بود که مرحوم آیت الله شیرازی 30 فرد از فضلا را مأمور کرده در این خصوص تحقیق کرده و یک پاسخ را برای آن استفتا ارائه دهند. مسأله پول زوایای مبهم زیادی هنوز دارد و باید مسائل و ابعاد آن معلوم شود اما این اهتمام یک مرجع به پاسخگویی باید برای ما الگو شود.

دبیر شورای عالی حوزه های علمیه حل مسائل معاصر را نیازمند گسترش علم اصول دانست و گفت: گاهی در مباحث بزرگان اشاره ای به برخی مسائل شده که احتیاج به بسط دارد و نوشتن الفائق نیز به همین تکمیل این اشارات بود که باز یک گام اولیه ای است که نیاز است دانشمندان کمر همت بگمارند و مباحث را جلو ببرند.

وی تحفظ بر ضوابط را نیز ضروری دانست و افزود: گاهی اذهان به سمت ضوابطی می رود که مربوط به تشیع نیست مانند مباحث قیاس و استحسانات که در فقه شیعه جا ندارد و ابتلا به این موضوع خطر بزرگی است. باید به همان فقه جواهری که مورد تأکید امام امت قرار داشت، پایبند باشیم زیرا فقه اسلام و فقه تشیع بن بستی ندارد و می تواند با همان مبانی به همه مسائل بشری پاسخگو باشد.

عضو فقهای شورای نگهبان ادامه داد: ورود در مسائل نوپیدا تسلط به مباحث فقهی رایج را می طلبد زیرا اگر کسی مبانی لازم را نداشته باشد به جای تصحیح، تخریب خواهد کرد. برخی از عزیزان که هنوز قدرت علمی لازم را پیدا نکرده به خاطر جاذبه مسائل نوپیدا وارد این مباحث می شوند که خساراتی خواهد داشت.

وی با بیان اینکه از بزرگان حوزوی توقع می رود منتظر استفتا نباشند، تصریح کرد: چه خوب است که حوزه بتواند بر اساس تسلطی که به اسلام و قواعد آن دارد طراح بسیاری از مسائل باشد نه چیزهایی که دیگران می خواهند. شورای نگهبان منتظر است چیزی تصویب بشود و بر روی آن محاسبه صورت گیرد اما اگر بتوانیم در حوزه مبارکه متکفل ارائه طرح و بحث در خصوص طرح های پیشنهادی بشویم راه بسیار خوبی باز می شود. تدوین قوانین بدون حکومت بی معنا است از این رو تشکیل حکومت از واضحات شریعت است زیرا قانون بدون ضامن اجرا معنا ندارد.

آیت الله شب‌زنده‌دار در پایان با تشکر از آیت الله اعرافی مدیر حوزه های علمیه و آیت الله حسینی بوشهری مدیر سابق که پیشنهاد تشکیل دفتر فقه معاصر را پذیرفت، از اساتید و بزرگانی که در مسائل فقه معاصر وارد شدند تقدیر کرد و سپس خاطرنشان کرد: از اساتید می خواهم که با قصد قربت به این مباحث بپردازند و همه بدانند هیچ تعصبی نسبت به کتابی که نوشته شده نیست ازاین‌رو هرگاه کتاب بهتری نوشته شود، تدریس آن پیگیری خواهد شد. لازم است از زحمات حجت الاسلام والمسلمین اثنی عشری که شبانه روز برای کتب وقت گذاشته و صدها بار پیش آمده که برای تصحیح یک متن تا نیمه شب به من مراجعه کرده است، تشکر کنم.