گزارشی از دومین نشست علمی بررسی وضعیت سند ملی توسعه فرهنگ مهدویت و انتظار؛
از تاریخ سازی سند ملی فرهنگ مهدویت و انتظار تا تاکید بر لزوم ارائه دلیل و برهان عقلی در رابطه با بحث مهدویت
دومین نشست علمی بررسی وضعیت سند ملی توسعه فرهنگ مهدویت و انتظار در مرکز تخصصی مهدویت شهر قم برگزار شد.
به گزارش خبرنگار سرویس حوزه و روحانیت خبرگزاری رسا، دومین نشست علمی بررسی وضعیت سند ملی توسعه فرهنگ مهدویت و انتظار، عصر یکشنبه ۱۳ خرداد در مرکز تخصصی مهدویت شهر قم برگزار شد.
حجت‌الاسلام والمسلمین فرخ‌فال قائم مقام مدیر حوزه‌های علمیه کشور در امور استان ها در این نشست به ارائه گزارشی از مراحل تدوین و تصویب سند ملی توسعه فرهنگ مهدویت و انتظار پرداخت و دیدگاه‌های خود پیرامون تحقق‌بخشی مصوبات سند و برنامه‌ریزی‌های صورت‌گرفته در این عرصه را مطرح کرد.
قائم مقام مدیر حوزه‌های علمیه کشور در امور استان ها گفت: همه گروه‌ها و جناح‌هایی که در طول تاریخ بشر مسلک و مکتب و ایده‌ای را تبیین کرده‌اند، یک هدف غایی برای خود ترسیم می‌کردند و به عنوان منتظران وصول به آن هدفِ غایی مقدماتی را برای جامعه‌ی هدف‌شان ارائه می‌دادند.
تراث شیعه مملو از مباحث مهدویت است
حجت‌الاسلام والمسلمین فرخ‌فال با تاکید بر لزوم ارائه دلیل و برهان عقلی در رابطه با بحث مهدویت در عصر کنونی، به فراوانی منابع فراوان در تراث شیعه در باب مهدویت اشاره کرد و گفت: علما زحمات بسیاری کشیده‌اند و در تبیین موضوع مهدویت فروگذار نکردند اما حاکمیت پای کار در طول تاریخ کمتر بوده ولی امروز به برکت نظام مقدس جمهوری اسلامی تحرکات بسیار مفید و موثری به وجود آمده است.
وی با اشاره به اینکه نظام جمهوری اسلامی معتقد است که باید مقدمه حاکمیت حضرت مهدی (عج) را فراهم کند، افزود: اشتباه می‌کنند جریان هایی که می‌گویند برافراشتن پرچم پیش از ظهور باطل است، در حالی که در زمینه اثبات حکومت زمینه‌ساز پیش از قیام حضرت ادله فراوانی وجود دارد.
نمی‌توان به صورت متفرق به قله مرتفع مهدویت رسید
قائم مقام مدیر حوزه‌های علمیه در امور استان ها با تاکید بر اینکه نمی‌شود به صورت متفرق به قله مرتفع مهدویت رسید، خاطرنشان کرد: باید کار تشکیلاتی بشود و هماهنگی صورت بگیرد تا بخش های فرهنگی، نهادها، سازمان‌ها و وزارتخانه‌ها هر کدام گوشه کار را بگیرند و مقدمات شکل‌گیری فرهنگ مهدویت و انتظار به گونه‌ای که زمینه حاکمیت حضرت مهدی (عج) را فراهم کنند.
گزارشی از مراحل تدوین و تصویب سند ملی توسعه فرهنگ مهدویت و انتظار
حجت‌الاسلام والمسلمین فرخ‌فال به ارائه گزارشی از مراحل تصویب سند ملی توسعه فرهنگ مهدویت و انتظار پرداخت و در این راستا افزود: در تاریخ چهارم مرداد ۱۳۹۹ در ششمین جلسه ستاد هماهنگی نقشه مهندسی فرهنگی کشور در شورای عالی انقلاب فرهنگی به این نتیجه رسیدند که حوزه علمیه متولی یک تشکیلاتی باشد که مباحث مهدویت را از صفر تا صد در نظام حکمرانی اسلامی دنبال کند.
وی با اشاره به اینکه این ماموریت به مدیریت حوزه‌های علمیه کشور محول گردید، افزود: بلافاصله در همان روزها از سوی مدیریت حوزه‌های علمیه به مرکز مطالعات راهبردی حوزه و روحانیت به عنوان یک ماموریت سپرده شد و این مرکز به همراه یک جمع ۳۰ نفره از پژوهشگران و صاحب‌نظران و شخصیت‌های حقیقی و حقوقی متکفل کار مهدویت جمع شدند و با یک مشاوره گسترده با ۵۰ نفر از شخصیت‌های علمی، پیش‌نویس سند ملی توسعه فرهنگ مهدویت را تدوین کردند.
امضای سید شهیدان خدمت پای سند توسعه فرهنگ مهدویت و انتظار
قائم مقام مدیر حوزه‌های علمیه در امور استان ها افزود: پس از اینکه سند آماده شد، در جلسه ۸۸۱ شورای عالی انقلاب فرهنگی در تاریخ ۱۲ اردیبهشت ۱۴۰۲ به تصویب رسید و با امضای سید شهیدان خدمت شهید رئیسی به مدیریت حوزه و ۲۱ نهاد و وزارتخانه‌ای که باید به عنوان اعضای ستاد بررسی و اجرای سند انجام وظیفه کنند ابلاغ گردید.
حجت‌الاسلام والمسلمین فرخ‌فال در توضیح چارچوب و تشکیلات سند ملی توسعه فرهنگ مهدویت و انتظار نیز گفت: همانطور که در این سند و خصوصا در بخش پنجم، ششم و هفتم بیان شده است، ریاست این ستاد بر عهده مدیر حوزه‌های عملیه یا قائم مقام او است. دبیر ستاد تولیت مسجد جمکران است و دبیرخانه ستاد نیز در مسجد جمکران تشکیل خواهد شد.
وی افزود: پس از آنکه مدیریت حوزه‌های علمیه قائم مقام را موظف به مقدمات تشکیل ستاد کرد چندین جلسه برگزار شد که در جلسه دوم آئین‌نامه اجرایی این سند توسط مرکز مطالعات راهبردی حوزه و روحانیت و شخصیت‌های علمی آماده گردید و همچنین اعضای ستاد که معاونین وزرا و نمایندگان شورای عالی انقلاب فرهنگی و سازمان‌ها و چند نفر از شخصیت‌های حقیقی و علمی بودند مشخص شدند.
حجت‌الاسلام والمسلمین فرخ‌فال سند ملی توسعه فرهنگ مهدویت و انتظار را یک سند جامع دانست که ممکن است مانند هر سند دیگری به مرور زمان و تجارب اجرایی و برنامه‌ریزی قوی‌تر و کامل‌تر شود.
قائم مقام مدیر حوزه‌های علمیه در پایان اظهار امیدواری کرد تا با اهتمام همه سازمان‌هایی که از نگاه حقوقی عضو ستاد راهبری سند فرهنگ مهدویت و انتظار هستند در آینده‌ای نه چندان دور شاهد تشکیل جلسات ستاد و همچنین اجرای عملیاتی گسترده آن در سطح حوزه‌های علمیه و سراسر کشور باشیم.
سند ملی فرهنگ مهدویت و انتظار یک سند تاریخ‌ساز است
حجت‌الاسلام مجتبی کلباسی مدیر مرکز تخصصی مهدویت در این نشست به بررسی ظرفیت مراکز حوزوی جهت بسط و اجرایی شدن سند ملی توسعه فرهنگ مهدویت و انتظار پرداخت.
وی در این نشست گفت: از سه دهه قبل با بررسی ارتباط فرهنگ مهدویت با عرصه‌های مختلف اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی جامعه مشخص شد که اگر در این موضوع در یک چارچوب و اساس مشخصی حرکت نشود با انواع تضادها، تعارضات و خسارت‌های آن درگیر خواهیم شد.
مدیر مرکز تخصصی مهدویت با اشاره به اینکه علما در عمده زمان‌ها در مصدر سیاست و اداره جامعه نبوده اند اما با ارشادات قرآن و روایات و معارف اهل‌بیت (ع) اصول و پایه‌هایی را تبیین کردند، خاطرنشان کرد: آنچه که امروز از حیات شریعت در جامعه مشاهده می‌شود حاصل همین تلاش‌ها است.
حجت‌الاسلام کلباسی امامت را در نگاه شیعه از اصول دین و مهدویت را از مختصات تفکر اهل‌بیت (ع) توصیف کرد و گفت: اگرچه فرهنگ مهدویت از دیرباز در کلام و معارف شیعه مطرح بوده است، اما فرصتی برای اینکه در یک عرصه تحقق اجتماعی معنا پیدا بکند کمتر حاصل شده است.
مدیر مرکز تخصصی مهدویت، انقلاب اسلامی را یک هجوم اساسی به وضعیت ماتریالیستی جهان دانست و خاطرنشان کرد: پس از انقلاب اسلامی به روشنی و به وضوح در نگاه به جامعه و جهان و تاریخ و آینده یک دگرگونی بنیادی به وجود آمد و یک راه و مسیر جدید شکل گرفت.
مدیر مرکز تخصصی مهدویت، پرداختن به اساس‌ها و چارچوب‌های مسئله مهدویت را رسالت حوزه علمیه دانست و گفت: با توجه به اهمیت موضوع مهدویت از نگاه حساسیت و گستردگی، نیاز بود که حوزه علمیه ماخذ و راهبر این موضوع باشد.
حجت‌الاسلام کلباسی با اشاره به اینکه حتی در درون حوزه علمیه نیز توجیه این مطلب که اساسا چرا در عرصه مهدویت نیاز به سند داریم به تبیین نیاز دارد، گفت: «در همین حوزه نگاهی داریم که می‌گوید هر پرچمی که قبل از قیام حضرت بلند شود طاغوت است. یک نگاه دیگر می‌گوید اصلا جامعه باید به شکل و شمایل خاصی به سمت انتظار حرکت کند و همچنین نگاهی که امام زمانی را می‌خواهد که صرفا به او توسل کند.»
وی افزود: یکی از موفقیت‌های حوزه در عرصه مهدویت این بود که موسسات مختلف مهدوی حدودا از ۲۰ سال پیش و قبل‌تر کنار هم آمدند و ستادی تحت عنوان فعالیت‌های مهدوی تشکیل شد تا هماهنگی‌ها میان دستگاه‌های مختلف و موسسات پژوهشی و تبلیغی و علمی ایجاد شود. به زودی به این نتیجه رسیدیم که این کار نیاز به یک اساسنامه دارد. لذا کار به اینجا رسید که حوزه پس از حدودا دو دهه فعالیتِ ایجاد هماهنگی بین دستگاه‌های مختلف به این امر برسد که باید سندی برای این کار ارائه کند و خود این سند گواه این است که ظرفیت انجام این امر در حوزه وجود دارد.
حجت‌الاسلام کلباسی، تدوین و تصویب سند ملی توسعه فرهنگ مهدویت و انتظار را آغاز راه دانست و گفت: مسئولین حوزوی و غیرحوزوی و کسانی که مرتبط با این موضوع هستند باید با جدیت بیشتری ورود کنند و مسئله را دنبال نمایند تا زمینه تحقق اهداف گسترده، وسیع و تاریخ‌ساز این سند فراهم شود.
تراز سند فرهنگ مهدویت و انتظار باید از تمامی اسناد ملی فراتر باشد
حجت‌الاسلام علی‌اکبر حصاری محقق و پژوهشگر مهدویت در این نشست به این مسئله پرداخت که حوزه علمیه برای اجرای بهتر سند ملی توسعه فرهنگ مهدویت و انتظار باید چه راهبردهایی را روی دست بگیرد.
وی، سند ملی توسعه فرهنگ مهدویت و انتظار را یک سند کارگشا و پیش‌برنده دانست و گفت: نکات خوب و قوی و موضع‌گیری‌ها و جهت‌گیری‌های خوبی در این سند است که اگر پیگیری و عملیاتی شود یک شتاب چند ده برابری در گسترش فرهنگ مهدویت در ساحت عمومی جامعه به وجود خواهد آمد.
محقق و پژوهشگر حوزوی با اشاره به اینکه سند فوق برخی مشکلات ساختاری در درون خود دارد که پیش برندگیِ آن را کند می‌کند، افزود: مهم‌ترین آنها این است که این سند به عنوان یک سند راهبردی تعریف نشده است و یک سند توسعه است و این در حالی است که در داخل سند بندهایی وجود دارد که مصرح بر یک حرکت راهبردی است.
حجت‌الاسلام حصاری با اشاره به اینکه جایگاهی که برای سند ملی توسعه فرهنگ مهدویت و انتظار تعریف شده ذیل سند مهندسی فرهنگی است و مناسب فرهنگ مهدویت نیست، افزود: مهدویت با باورمندی که ما به آن داریم می‌بایست به نقطه‌ای برسد که اگر قرار است بر حکمرانی دینی سایه بیندازد، باید بر همه اسناد ملی ما سیطره داشته باشد و به عبارت دیگر تراز آن از همه سندهای ملی که برای اصلاح حکمرانی و تقویت بنیادهای دینی در ساختارهای اجتماعی تبیین می‌شود، فراتر باشد.
محقق و پژوهشگر عرصه مهدویت خاطرنشان کرد: اگر بخواهیم هدف غایی که برای سند ملی توسعه فرهنگ مهدویت و انتظار تعریف شده است محقق شود، باید این سند جایگاه مهیمن بودن خود بر تمام ساختارهای اجتماعی و حکومتی کشور را داشته باشد.
وی با اشاره به اینکه اگر قرار است که نظام حکمرانی ما در همه عرصه‌ها رقیقه‌ای از دولت کریمه مهدوی باشد باید آن دولت کریمه مهدوی در حد توان امروزی ما تعریف و عملیاتی شود، افزود: یکی از عرصه‌های بسیار مهم دیگر در این عرصه ناظر بر نیاز بیرونی و جهانی ما و نیاز ایدئولوژیک ما در نبرد با ایدئولوژی‌های مخالف است.
حجت‌الاسلام حصاری با تاکید بر اینکه قرن حاضر و دهه‌های آینده عرصه رقابت ایدئولوژیک جهانی است، گفت: ایدئولوژی‌های قبیله‌ای و منطقه‌ای در نبرد فردا جایی ندارند چون اساساً حرفی برای انسان در ابعاد جهانی ندارند.
وی با اشاره به جهانی بودن نظام اسلامی گفت: آنچه که ما در عرصه تئوریک و نظری به گفتگو می‌گیریم باید قابل تفهیم در سطح جهانی بشود و آن را بگونه‌ای بیان کنیم که بتوانیم در این رقابت‌ها اندیشه اسلامی را به موفقیت برسانیم و پذیرایی در افکار عمومی جهان را ایجاد کنیم.
محقق و پژوهشگر عرصه مهدویت خاطرنشان کرد: بر این اساس برای تبدیل آموزه‌های مهدوی به یک رفتار ایدئولوژیک و مرامی از یک سو و تبدیل به یک رفتار حکمرانی و عملیاتی و اجرایی برای معرفی نظام حکمرانی دینی از سوی دیگر، ما شدیدا محتاج دکترین مهدویت هستیم.
حجت‌الاسلام حصاری افزود: این یک سند بزرگ است که می‌توانیم از آن سایر اسناد ملی و عملیاتی را برای همه دستگاه‌های عملیاتی و اجرایی کشور استخراج کنیم.
وی نزدیک‌ترین نقطه به چشمه معارف مهدوی را حوزه دانست و گفت: حوزه علمیه در این سند به درستی مامور اجرای سند شده است. اما ساختار ستاد راهبری سند ملی توسعه فرهنگ مهدویت باید تعریف شود که ساختار آن با ساختار مدیریتی تفاوت دارد.
حجت‌الاسلام حصاری با اشاره به لزوم وجود یک ستاد راهبری برای اجرای سند ملی توسعه فرهنگ مهدویت و انتظار افزود: ستاد راهبری ذیل مرکز مدیریت حوزه شکل می‌گیرد و شورایی که یش‌بینی شده در کنار دست آن ستاد قرار می‌گیرد. در این صورت دو نتیجه می‌دهد: اول اینکه آنچه را که از این سند مهیای اجرا و عملیات می‌دانیم متناسب با دستگاه‌ها می‌توان با ابعاد گسترده‌تری به پیش برد بدون اینکه به مانع اساسی برخورد کند. دوم آنکه هرآنچه از کارهای مطالعاتی و تدوین اسناد تفصیلی و راهبردی علمیاتی انجام شود، حاکم بر تمام فعالیت‌هایی می‌گردد که باید عملیاتی شوند و آنچنان در سطوح تصمیم‌گیران باور ایجاد خواهد کرد و راه خود را باز خواهد کرد که پیش برندگی کار را به آن سطحی که این سند باید برسد خواهد رساند.
پژوهشگر عرصه مهدویت با تاکید بر اینکه انتقادات وی از جنس نقدهای ایستا و متوقف‌کننده نیست، افزود: اینکه تصور کنیم ابتدا باید همه این مشکلات را رفع و بعد شروع به کار کرد، یک خطای استراتژیک است.
ارسال نظرات