روایت نشریه کنگره آمریکا از توسعه روابط اقتصادی ایران با دریای سیاه

پایگاه خبری وابسته به کنگره آمریکا طی مطلبی با موضوع «ایران و دریای سیاه» نوشت: بازارهای پرسودی در سراسر منطقه دریای سیاه در برابر ایران قرار دارد. این کشور همچنین فرصت‌های خوبی برای گسترش همکاری استراتژیک با روسیه می‌بیند، این در حالی است که با احتمال حرکت آمریکا به‌سمت سیاست بازگشت به درون از سال 2025 مواجه هستیم.

ولیسلاوا پترووا معاون وزیر امور خارجه بلغارستان در ماه می گذشته از صوفیه به تهران سفر کرد. او با حجاب در دیدار با حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران، ظاهر شد و از توافقات برای گسترش همکاری‌های تجاری و فرهنگی بین دو کشور خبر داد؛ توافقاتی که بلغارستان عضو ناتو را به یک حکومت اسلامی ضدآمریکایی نزدیک می‌کند. بلغارستان و ایران چندین سال پیش برای تعمیق همکاری‌ها در زمینه انرژی هسته‌ای توافق کرده بودند.

تابستان گذشته، مهمان دیگری به ایران آمد. او لازار کومانسکو، دبیرکل سازمان همکاری‌های اقتصادی دریای سیاه و وزیر خارجه سابق رومانی بود. کومانسکو هم با امیرعبداللهیان جلسه گذاشت و از علاقه سازمان متبوع خود برای همکاری فعال با ایران خبر داد. ایران در سال 2022 با یک شرکت رومانیایی قراردادی برای صادرات خدمات فنی و مهندسی امضا کرد، این در حالی بود که طی همین زمان، دنیای غرب ایران را به همکاری نظامی با روسیه در میانه جنگ اوکراین متهم می‌کرد.  

ایران خواهان همکاری اقتصادی و فناوری با رومانی و بلغارستان است، این دو کشور عضو ناتو و اتحادیه اروپا هستند. ایران همچنین در حال گسترش روابط اقتصادی با ترکیه، آذربایجان و ارمنستان است. برای حاکمان ایران، تجارت، ماهیت استراتژیک دارد و سیاست خارجی یعنی سیاست ضدغربی. جای تعجب نیست که جمهوری اسلامی بخواهد گستره حضور خود در منطقه دریای سیاه را توسعه دهد و همکاری استراتژیک خود با روسیه را گسترش دهد.

ایران طی دو سال گذشته به‌عنوان یکی از متحدان واقعی ولادیمیر پوتین ظاهر شده است. تهران دانش عمیق خود در مورد دور زدن تحریم‌ها را در اختیار روسیه می‌گذارد و در شرایطی که هیچ کس دیگری به روسیه سلاح نمی‌دهد تسلیحات به این کشور می‌فرستد، البته این کار بلاعوض نیست، منطقه دریای سیاه هم یک مسیر ترانزیتی و هم مقصدی برای تسلیحات و تجارت نفت ایران است، روسیه می‌تواند راه ایران را در این مسیر باز کند.

ایران دانش و تجربه گسترده‌ای در زمینه دور زدن تحریم‌ها دارد، این کشور به‌عنوان یک قدرت صادرکننده انرژی که طی چند دهه با رژیم تحریم‌های آمریکا مبارزه کرده است در این هنر، مهارت پیدا کرده است. ایران ناوگانی از کشتی‌ها دارد که از آن‌ها برای انتقال کالاهای تحریم‌شده، به‌ویژه نفت و تسلیحات استفاده می‌کند. مالکیت و مسیر رفت‌وآمد این کشتی‌ها هیچ‌گاه در معرض دید گذاشته نمی‌شود.

به‌محض اینکه دنیای غرب با رژیم تحریم‌های جامع، روسیه را در سال گذشته هدف قرار داد، صدها کشتی از ناوگان ایران در مسیر رفت و برگشت روسیه به فعالیت پرداختند. بسیاری از این کشتی‌ها اکنون در مسیرهای ورودی و خروجی بنادر دریای سیاه روسیه هستند. وزارت خزانه‌داری ایالات متحده گفته است این کشتی‌ها از طریق تنگه‌های بسفر و کرچ فعالیت می‌کنند و اتفاقاً "آسیب‌های زیست‌محیطی عظیم و خطرات ایمنی و هزینه‌های مرتبط" را به‌همراه دارند.

البته این کمترین نگرانی آمریکاست، اگر این پدیده کنترل نشود، همکاری استراتژیک دریایی روسیه و ایران عمیق‌تر خواهد شد.

جمهوری اسلامی ایران در ماه ژوئن اعلام کرد که قصد دارد یک شرکت کشتیرانی مشترک با روسیه ایجاد کند. روسیه به ایران (و چین) اجازه دسترسی به کانال ولگا ـ دون را داده است، این تنها آبراهی است که مسکو و تهران اکنون می‌توانند از طریق آن کشتی‌های ناوگان خود در دریای خزر را به دریای سیاه بفرستند. تا سال گذشته، کرملین هرگز به هیچ کشور دیگری اجازه دسترسی به این کانال را نداده بود، اکنون تهران در حال کمک به مسکو برای لایروبی و گسترش این کانال استراتژیک حیاتی است.

اکنون زمان آن نیست که آمریکا سیاست بازگشت به درون را در پیش بگیرد، بلکه واشنگتن به عینکی با زاویه دید بازتر نیاز دارد.