تشکیل حکومت اسلامی؛ مقدمه ای برای عمل مؤمنان به تکالیف الهی

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در فارس، چهل و چهارمین جلسه از سلسله مباحث «ولایت فقیه» با تدریس حجت الاسلام والمسلمین ابراهیم کلانتری تولیت حرم مطهر حضرت احمدبن موسی الکاظم شاهچراغ(ع) در سالن شهید آیت الله دستغیب این آستان مقدس با حضور طلاب و دانشجویان برگزار شد.

وی ضمن اشاره به آیات تکالیف اجتماعی در قرآن و نحوه استدلال آن بر موضوع ولایت فقیه گفت: ما آیاتی را در قرآن کریم می یابیم که با صیغه جمع یک سلسله دستورات و تکالیف اجتماعی به عموم مؤمنین و مسلمانانی که یک جامعه را تشکیل داده اند ابلاغ می کند و مسائلی مانند: جهاد، قصاص و حدود الهی را بر مؤمنان واجب می گرداند.

حجت الاسلام والمسلمین کلانتری افزود: آیات تکالیف اجتماعی در سوره‌های مدنی قرآن قرار دارد یعنی پس از هجرت پیامبر(ص) به مدینه و تشکیل جامعه اسلامی نازل شده اند. به عبارتی وقتی جمعیتی با یک قلمرو سیاسی مشخص شکل گرفت، تکالیف اجتماعی به دنبال آن به وجود می آید و در این جامعه مفاهیمی مانند: قصاص وحدود ایجاد شده و یک دولت سیاسی به معنای خاص تشکیل می شود.

تولیت حرم مطهر شاهچراغ با بیان ضرورت وجود مقدمه برای میسر شدن عمل به تکالیف اجتماعی گفت: نخستین مقدمه واجب برای عمل مؤمنان به این دسته از واجبات الهی، تشکیل حکومت و ساختار سیاسی معینی است که اولاً اینگونه واجبات را با همه مقتضیات عصری آن به درستی بشناسد ثانیاً به همه این واجبات مؤمن و معتقد باشد و ثالثاً ملتزم به عمل به این واجبات باشد. بسیار روشن است که چنین حاکمیتی در عصر غیبت جز با در رأس قرار گرفتن فقیه اعدل، اتقی، زمان شناس، شجاع و مدیر و مدبر به سامان نمی رسد.

این استاد حوزه تشکیل حکومت اسلامی را یک مقدمه واجب دانست و گفت: برای عمل به واجبات اجتماعی اسلام، اولین گام تشکیل حاکمیت اسلام است و به عبارتی این حکومت مقدمه برای واجبات اجتماعی است و به حکم عقل مقدمه واجب خود نیز واجب است در نتیجه تشکیل حکومت اسلامی واجب است.

حجت الاسلام والمسلمین کلانتری با اشاره به تابع مصالح و مفاسد بودن احکام اسلام تصریح کرد: از آنجا که زمان و مکان در حکم اسلام تغییر ایجاد می‌کند پس منحصراً مجتهد جامع الشرایط می تواند به حکم اجتماعیِ امروزِ اسلام حکم کند یعنی حاکم باید فقیهی مشرف بر اقتضای زمان و مکان و عالم به تغییرات احکام الهی باشد.

رئیس انجمن علمی انقلاب اسلامی با تبیین سیره پیامبر(ص) و اصحاب حضرت در انجام تکالیف اجتماعی گفت: با بررسی اسناد تاریخی روشن می‌شود اصحاب پیامبر و مؤمنان صدر اسلام که مخاطبان آیات جهاد،حدود،قصاص و دستورات اجتماعی بوده اند، هیچگاه به صورت انفرادی به انجام این تکالیف اقدام نکرده بلکه تحت ولایت و مدیریت شخص پیامبر(ص) به این واجبات الهی عامل بوده اند.

وی افزود : آیات 44 ، 45 و 86 سوره مبارکه توبه به روشنی نشانگر این حقیقت است که در موضوع جهاد، محور و مدار، شخص پیامبر اکرم(ص) بوده اند ومومنان خود را مکلف به جهاد در رکاب پیامبر(ص) می دیدند و در روایت داریم که«والجهادُ واجبٌ مَعَ امامٍ عادلٍ» جهاد با پیشوای عادل به مرحله وجوب می رسد.

حجت الاسلام والمسلمین کلانتری در خصوص اجرای حدود و قصاص به عنوان یک تکلیف اجتماعی گفت: در این موضوعات هم کلیه امور تحت فرمان و هدایت رسول اکرم(ص) به انجام می رسید و هیچ شخصی خود را مجاز به اقدام فردی و خارج از حاکمیت آن حضرت نمی دانسته است.

رئیس انجمن علمی انقلاب اسلامی اختصاص قضاوت و اجرای حدود به پیامبر و اوصیای ایشان را یک اصل بنیادی و فراگیر در مکتب اهل بیت(ع) عنوان کرد و گفت: براساس ادله قرآنی و روایی امر قضاوت و اجرای حدود و قصاص تنها به پیامبر(ص) و اوصیای ایشان اختصاص دارد و این موضوع فقط با اذن و حکم آنان برای دیگران مشروعیت پیدا می کند.

وی افزود: امام صادق (ع) فرمودند که وقتی امیر المؤمنین(ع) شریح را به قضاوت منصوب کرد با او شرط کرد که هیچ قضاوتی را به اجرا نگذارد بلکه آن را به آن حضرت عرضه کند و این فرمایش امام(ع) حاکی از مشروعیت یافتن منصب قضاوت برای غیر معصوم با اذن و نصب معصوم(ع) است.

تولیت حرم مطهر شاهچراغ به بیان نقش مردم در ایجاد مقدمات لازم برای اجرای صحیح تکالیف اجتماعی پرداخت و گفت: مقدمه اول تلاش عمومی برای ایجاد و استقرار حاکمیت سیاسی مناسب به منظور فراهم ساختن زمینه لازم برای اجرای دستورالعمل ها و تکالیف اجتماعی اسلام است و مقدمه دوم تعاون عمومی برای استمرار حاکمیت سیاسی و اِعمال قدرت قوه حاکمه اسلامی می باشد.

وی تصریح کرد: حاکمیت سیاسی مناسب آن است که به اسلام و همه دستورالعمل های ثابت و متغیر آن آگاه و به اسلام به عنوان دین کامل و جاودانه الهی مؤمن و به رعایت و اجرای همه تکالیف فردی و اجتماعی اسلام ملتزم باشد. حاکمیت اسلام زمانی تحقّق عینی می یابد که در رأس هرم آن آگاهترین فرد به دین خدا و با تقواترین و عادل ترین عنصر انسانی هر عصر قرار گیرد.

حجت الاسلام والمسلمین کلانتری در پایان اذعان کرد: در اجرای تکالیف اجتماعی، ساختار سیاسی اسلام جایگزین مؤمنان نمی گردد بلکه ساختار سیاسی ساز و کارهای لازم مدیریتی را برای عمل مومنان به تکالیف الهی فراهم می سازد. به عبارت دیگر اگر چه نظام سیاسی و دولت اسلامی به طور مستقیم اجرای تکالیف اجتماعی اسلام را بر عهده می گیرد اما این خودِ مردم هستند که این نظام سیاسی را پدید آورده اند و وسیله ای برای اجرای این تکالیف قرار داده اند.