با کاهش بودجه فرهنگی، اقتصاد کشور نیز لطمه خواهد دید

در سال های اخیر با ارائه لایحه بودجه کل کشور به شیوه ای غیرکارشناسانه، اعتبارات فرهنگی به ویژه مذهبی و حوزوی مورد انتقاد قرار گرفته است با توجه به اینکه هیچ کدام از اعتبارات دولتی برای معیشت طلاب و اساتید حوزه های علمیه مصرف نمی شود و اداره حوزه های علمیه به طور سنتی از سوی مراجع تقلید از طرق گوناگونی مانند وجوهات شرعی و کمک های مردمی تأمین می شود، کاهش سهم اعتبارات امور فرهنگی نشان می دهد که دولت تمرکز زیادی بروی حمایت از بخش فرهنگ ندارد، در همین رابطه خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، گفت‌و‌گویی با حجت الاسلام محمد حسین پیش‌آهنگ فعال جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی داشته است که در ادامه می‌خوانیم:

علت کاهش اعتبارات بودجه فرهنگی ۱۴۰۲چیست؟

اگر بدون توجه به سالهای قبل به کاهش بودجه ۱۴۰۲ نگاه کنیم یک بهانه بیشتر ندارد و آن کسری بودجه است، می گویند برای جبران کسری بودجه سال بعد از بودجه فرهنگی کم می کنیم چون بودجه فرهنگی متولی قدرتمندی ندارد تا سهم خود را بخواهد.

اما اگر ما به وضعیت بودجه در سال‌های قبل توجه کنیم متوجه خواهیم شد که با کاهش پلکانی سهم فرهنگ مواجه شده ایم و هر سال سهم فرهنگ کمتر شده است، سوال مهمی که وجود دارد این است که چرا  هر سال کسری بودجه فرهنگی وجود دارد؟ و اگر هر سال برای جبران کسری بودجه از بودجه فرهنگی کم شود چه چیزی باقی می ماند؟ از سال 89 بودجه فرهنگی 8.4 درصد به 1.9 درصد رسیده است و با این کاهش بودجه تا ده سال آینده چیزی از بودجه فرهنگی باقی نخواهد ماند.

اگر بودجه کم است باید به نسبت از همه بخش ها کم شود در جامعه ای که خیلی از مشکلات آن با اصلاح فرهنگ عمومی درست خواهد شد، سهم ۵ درصدی بودجه سهم ناچیزی است.

اگر در اقتصاد مشکل داریم، با بهتر شدن فرهنگ عمومی و فرهنگ کار جهادی، وجدان کاری، کارآفرینی و اقتصاد مولد این گره های اقتصادی باز خواهد شد. اگر امروز در سطح کشور مشکلات سیاسی وجود دارد منشاء آن مشکلات فرهنگی است.

آنچه در اغتشاشات اخیر به خوبی عیان شد آیا بحث‌های فرهنگی نبود؟

در ریشه تمام مشکلاتی که در اغتشاشات به وجود آمد بود معلوم شد که ضعف فرهنگی نقش اول را داشته است و بعد از تحقیق به این نتیجه رسیدیم که مشکلات اقتصادی در اغتشاشات نقش کمتری داشته چون هیچ کدام از کسانی که در اغتشاشات بودند به دلیل مسائل اقتصادی نبود.

خانواده‌هایی که به دلیل ضعف اقتصادی در اغتشاشات شرکت کرده‌ بودند سهم آنها از دیگر اقشار جامعه که وضعیت اقتصادی بهتری داشتند کمتر بود و بیش از 80 درصد افرادی که در اغتشاشات حضور داشتند، شناختی از فضای سیاسی نداشته و مطالبه سیاسی و وابستگی حزبی هم نداشتند.

آنها کسانی بودند که در فضای مجازی غرق در مسائل غفلت آور بودند و با تحریک کوچکی از جانب دشمن به کف خیابان آمدند، درک سیاسی بسیاری از اغتشاش گران خیلی پایین بود یکی از اغتشاشگران گفته بود که خمینی(ره) نباید باشد، تعدادی عکس به او نشان داده بودند که از بین آنها کدام امام خمینی(ره) است، تشخیص نداده بود.

در اغتشاشات اخیر اعضای جریان اصلاحات در اوایل اغتشاشات آب به  آسیاب دشمن می‌ریختند، اما زمانی که فضا مشخص شد از موضع خود عقب کشیدند و در ادامه فقط اپوزیسیون از اغتشاشات حمایت می کرد.

نوجوانان و جوانانی که در کف خیابان عناصر اپوزیسیون بودند مشکل آنها فرهنگی بود و متأسفانه کسی از لحاظ فرهنگی برای آنها دل نسوزانده بود. بنابر این اگر بخواهیم مشکلات اخیر دیگر تکرار نشود باید به سهم فرهنگی  بودجه کشور بیشتر توجه شود.

اگر بخواهیم مشکلات اقتصادی از صحنه کشور برطرف شود برای برطرف شدن آن باید سهم فرهنگ افزایش پیدا کند، گره های بزرگ کشورمان به دست عرصه فرهنگی باز خواهد شد و فقط دست توانمند فرهنگ است که می‌تواند گره های سیاست و معضلات اجتماعی و اقتصدی را باز کند.

اقتصاد چگونه می تواند بر روی فرهنگ تاثیر بگذارد و مشکلات آن را برطرف کنند؟

از چند منظر می توان سوال شما را پاسخ داد؛ از منظره کلان، گره اقتصادی ما ناشی از نداشتن فرهنگ تولید است وقتی جوان به سنی می‌رسد که باید شغلی را انتخاب کند، اطرافیان فقط دو گزینه را پیش پای او می‌گذارند که یا شغل دولتی بگیرد و پست دولتی و پشت میز نشینی را انتخاب کند یا شغل دلالی و خرید و فروش کالا را انتخاب کند.

اصلی ترین مشکل اقتصادی کشور همین فرهنگ غلط انتخاب شغل است که باعث شده بخش مولد اقتصاد کشور ما بسیار کوچک شود و بخش دانش بنیان به تولید ما گره نخورد.

ما نتوانستیم فرهنگ استفاده از دانش بنیان ها را در افزایش بهره وری جا بیندازیم و فرهنگ عمومی با دستور و بخشنامه دولتی درست نمی‌شود و حل مشکل تولید و حرکت مردم به سوی تولید دانش بنیان با فرهنگ سازی اتفاق می افتد.

آیا با کاهش بودجه فرهنگی موسسات فرهنگی از بین نمی روند؟  

بنده این تجربه را داشته‌ام، در حوزه رسانه های دینی فعالیت فرهنگی داشتیم و خدمات فرهنگی را تولید و ارائه می‌کردیم و خانواده‌ها، سازمان ها و نهادها از این تولیدات فرهنگی استفاده می کردند اما به دلیل کمبود بودجه مجبور به تعطیلی موسسه شدیم.

بعد از گذشت چند سال موسساتی فعالیت ما را دوباره شروع کردند و تمام تجربیات ما را نادیده گرفتند، پس در این زمینه فرهنگی ما عقب‌گرد داشتیم  و این مورد یکی از هزاران مواردی است که اتفاق افتاده است.

وقتی با کاهش بودجه فرهنگی موسسات فرهنگی از بین می‌رود در آینده شاهد هستیم که مشکلات فراوانی در اقتصاد و سیاست کشور ایجاد خواهد شد.

بخش دین و مذهب نسبت به سایر بخش های فرهنگی کشور بودجه کمتری را داشته است آیا امر نشان دهنده توجه دولت به اقتصاد فرهنگ به جای خود فرهنگ نیست؟

درک غلط دولت از فرهنگ است باعث شده است که به بخش هایی مانند سازمان میراث فرهنگی و گردشگری به دلیل بازده اقتصادی بیشتر توجه شود و بخش دین و مذهب کمتر مورد توجه قرار گیرد، باید بخشی از درآمدهای دولت از مالیات و نفت و این قبیل چیزها خرج فرهنگ شود و نباید دولت نگاه اقتصادی به فرهنگ داشته باشد.

فرهنگ مانند حوزه سلامت است و بودجه ای که برای آن مصرف می‌شود باید به دید اقتصادی به آن نگاه نشود، هرجند مطمئناً اگر نگاه درستی نسبت به مسائل فرهنگی و اقتصاد فرهنگ داشته باشیم کارهای فرهنگی درآمدزا خواهد بود.

قشر متدین برای برطرف کردن نیازهای فرهنگی خود هزینه پرداخت می‌کنند، سفر زیارتی مشهد و اربعین هزینه اقتصادی دارد و مردم برای دینشان حاضرند هزینه کنند، بخش زیادی از مردم دنیا برای رشد فرهنگی و دینی خود و خانواده شان هزینه می کند پس اگر بخش فرهنگ تقویت و به سمت صادرات فرهنگ برویم قطعا اقتصاد کشور رونق می‌گیرد.

منظور از صادرات فرهنگ، فقط صادرات کاسه های میناکاری و شبیه این کارها نیست، با تولید نرم افزار قرآنی و انیمیشن فرهنگی می توان فرهنگ خود را صادر کرده و در کنار آن درآمد اقتصادی داشته باشیم همانطور که توانستیم در روسیه انیمیشن ایرانی به نمایش بگذاریم.

در حوزه فرهنگ برخلاف سایر حوزه ها ما وابسته به خارج نیستیم و تولیدات ما صددرصد داخلی است به گفته کارشناسان در این حوزه به ازاء هزار تومان سرمایه گذاری می شود ده هزار تومان سود به دست آورد در حالیکه در حوزه صنایع دستی به ازاء همین مقدار سرمایه گذاری سه الی چهار هزار تومان و در حوزه های صنعتی و دام و طیور نهایتاً دو هزار تومان سود بدست می‌آید.

 بنابراین صادرات فرهنگی به شدت پر سود است و با توجه به اینکه کشور ما در فرهنگ شاخص است و مردم متدین دنیا به فرهنگ ایران توجه دارند و ایران را با فرهنگ ملی می شناسند اگر عرصه های بین المللی فرهنگ را فعال کنیم می توانیم بازار فرهنگی جهان را تصاحب کنیم و بالاترین سهم را از اقتصاد فرهنگ داشته باشیم.

در بحث صادرات فرهنگ لازم نیست که انتقال فیزیکی داشته باشیم ما می توانیم از طریق رسانه ها در تمام دنیا فعالیت فرهنگی داشته باشیم، درآمدزایی ارزی از طریق فعالیت فرهنگی به شدت راحت تر از فعالیت صنعتی است و از این طریق می توانیم مشکلات اقتصادی کشور را کمتر کنیم. 

با این بودجه فرهنگی می توان برنامه های مد نظر رهبر معظم انقلاب را اجرا کرد و دغدغه فرهنگی ایشان را پاسخ داد ؟

از منظر حاکمیتی و دولتی هرگز با این روندی که ما شاهد هستیم دغدغه فرهنگی حضرت آقا برطرف نمی‌شود، حضرت آقا در سال ۱۴۰۰ در اولین دیدار با اعضای دولت دستور تغییر ساختار فرهنگی کشور را صادر کردند.

با این بودجه فرهنگی نمی توان تغیر در ساختار فرهنگی ایجاد کرد ولی مردم می توانند این نقیصه را جبران کنند و بساری از مشکلات فرهنگی را برطرف کنند.

کاهش بودجه فرهنگی چه تاثیری بر روی خانواده های اهالی فرهنگ دارد؟

دو سوم مشاغل کشور، مشاغل خدماتی است و کمتر از نصف این مشاغل خدماتی در حوزه فرهنگ است وقتی بودجه فرهنگی کاهش داده می شود میزان درآمد این افراد و خانوادهای آنها کاهش پیدا می‌کند و ضربه اقتصادی که به خانواده های اهالی فرهنگ می خورد، مشکلات عدیده ای را برای جامعه ما ایجاد می کند و حل این مشکلات هزینه های فراوانی را بر کشور تحمیل می کند.