اثرات اقتصادی، یکی از دلایل کاهش جمعیت در کشور/ قسمت دوم

محمدجواد توکلی مدرس حوزه و دانشگاه در گفت وگو با خبرنگار گروه جمعیت و تعالی خانواده خبرگزاری رسا، با اشاره به جایگاه اقتصاد در افزایش یا کاهش جمعیت اظهار داشت: یکی از مسائل مهمی که در مورد اقتصاد جمعیت مطرح است، هزینه های اقتصادی جمعیت است و در این باره این سوال مطرح است که آیا تغییرات جمعیتی و کاهش جمعیتی از منظر اقتصادی خوب است یا بد؟

وی در ادامه افزود: علی رغم دیدگاه‌های بدبینانه ای که در اقتصاد جمعیتی برای جامعه ای که با افزایش جمعیت روبه رو است مطرح کرده اند؛ اما امروزه اقتصاددانان بر این اعتقاد هستند که وقتی جمعیت کنترل می‌شود و جمعیت روبه سالخوردگی می رود، مشکلات بیشتری برای اقتصاد کشور ایجاد می کند که در بسیاری از مواقع غیرقابل جبران می شود.

مدرس حوزه و دانشگاه بیان داشت: متأسفانه به واسطه سیاست‌های جمعیتی که در چند دهه اخیر در کشور به اجرا گذاشته شد، نرخ باربری به شدت پایین آمد و از نرخ باربری ۶ به نرخ باروری ۱.۶ دهم رسیده است که این نرخ نیز پایین‌تر از نرخ جانشینی جمعیتی که ۲.۱ دهم است، می باشد.

توکلی با اشاره به مخاطراتی که نرخ پایین رشد جمعیتی ایجاد می‌کند ابراز کرد: ما عملاً در چند دهه اخیر در پنجره جمعیتی قرار گرفتیم و این وضعیتی است که میزان دو سوم جمعیت بین ۱۵ تا ۶۵ سال هستند و این میزان به این معنا است که جمعیت مولد کشور ما میزان متنابهی است و ما می توانیم از ظرفیت جمعیت مولد برای رشد، پیشرفت و توسعه استفاده کنیم.

وی در ادامه افزود: اما به دلیل سیاست‌های کنترل جمعیتی در کشور، پنجره جمعیتی درحال بسته شدن است و تا ۲۵ سال آینده به واسطه افزایش نرخ سالمندی و کاهش جمعیت جوان کشور، پنجره جمعیتی کشور ما بسته شده و به سمت کشور پیر و سالمند حرکت خواهیم کرد.

مدرس حوزه و دانشگاه اظهار داشت: یکی از مشکلات عمده پیری جمعیت در اقتصاد جامعه، افزایش هزینه‌های درمانی است و برخی از افرادی که در حوزه طب و سلامت فعالیت دارند، براین اعتقاد هستند که فرد سالمند از لحاظ مصرف دارو به میزان ۱۰ برابر یک فرد جوان است و هزینه‌های بهداشتی آن بالا است و وقتی جمعیت سالمند کشوری افزایش پیدا کند، هزینه‌های درمانی آن نیز به شدت افزایش پیدا خواهد کرد.

وی در ادامه افزود: برخی از برآوردها نشان می‌دهد که کشور ما در ۳۰ سال آینده نیاز به ۳ برابر بیشتر از زمان کنونی تخت بیمارستانی خواهیم داشت و ۵ برابر بیشتر مراکز فیزیوتراپی، 4 برابر آزمایشگاه و متخصصان طب سالمندی خواهیم داشت.

مدرس حوزه و دانشگاه ابراز کرد: یکی از مشکلاتی که اقتصاد کشور به آن دچار می شود احتمال ورشکست شدن صندوق‌های تأمین اجتماعی است و به واسطه پیری جمعیت و سالمندی جامعه تعداد پرداخت حق بیمه ها نسبت به تعداد حقوق‌بگیران بیکاری بیشتر خواهد شد و ورودی پرداختی حق بیمه صندوق‌های تامین اجتماعی کم شده و خروجی‌های آن ها زیاد می شود.

وی در ادامه افزود: در سال های اخیر یکی از مشکلات بودجه دولت، تامین اجتماعی بوده است که در یکی از تبصره های بودجه سال ۱۴۰۰ دولت تنها برای پرداخت بدهی به صندوق های تامین اجتماعی حدود ۸۴ هزار میلیارد تومان بودجه در نظر گرفته است و مرتب حجم کمکی که دولت باید به صندوق های تامین اجتماعی کند، بالاتر می رود و پایداری لازم برخوردار نیست.

توکلی بیان داشت: وقتی جامعه دچار سالمندی می شود، با مشکلات متعدد اقتصادی مواجه می‌شود که کاهش نیروی کار از جمله آن مشکلات است و زمانی که کشور ما کشوری سالمند شد، نیاز به نیروی کار جوان پیدا خواهد کرد و این امر مخاطرات بسیار فراوانی را برای کشور به ارمغان خواهد آورد.

وی در ادامه افزود: یکی دیگر از مشکلات پیری جمعیت، کمبود بازار مصرف است و با توجه به ان که تولید و گسترش صنایع در حوزه های مختلف شکل گرفته و فعالیت می‌کنند؛ اما با مواجه شدن با پیری جمعیت، با کاهش بازار مصرف روبرو خواهد شد.

مدرس حوزه و دانشگاه ابراز کرد: اگر ما بخواهیم از مشکلات پیری جمعیت فرار کرده و جلوی معایب و مضرات آن را بگیریم، باید به صورت فوری و بدون فوت وقت، اقدام کرده از فرصت های باقیمانده به نحو احسن استفاده کنیم و نرخ باروری کشور را افزایش داده و تقویت کنیم.

توکلی در پایان بیان داشت: متاسفانه همان گونه که در کنترل جمعیتی به صورت جدی و تمام‌قد وارد شدیم و از همه ابزار های تشویقی و تنبیهی برای کاهش جمعیت استفاده کردیم؛ اما امروزه به صورت همه جانبه برای افزایش نسل جوان به همان گونه که باید و شاید ورود پیدا نکرده و اقدامات درخوری انجام نداده‌ایم.