پاسخ گویی به شبهات باید مختصر و مفید باشد

به گزارش سرویس سیاسی خبرگزاری رسا، مراسم اختتامیه اولین کارگاه آموزشی مدیریت شبهه شناسی و گفتمان سازی به همت مرکز مطالعات و پاسخ گویی به شبهات حوزه های علمیه و با سخنرانی آیت الله سید احمد خاتمی عضو شورای عالی حوزه های علمیه در مجتمع آموزشی فرهنگی نجمه خاتون جمکران برگزار شد.

آیت الله سید احمد خاتمی، در این مراسم گفت: قرآن و روایات ما پرسیدن در حوزه دین را یک فضیلت و ارزش اعلام می کند؛ 15 بار در قرآن کریم «یسئلونک» آمده و در هیچ یک از اینها نهی نیامده بماند، بلکه با پاسخی که داده از پرسیدن تجلیل کرده است.

وی افزود: روایات زیادی در باب سوال وجود دارد؛ در کتاب میزان الحکمه از لسان نبی اکرم(ص) نقل شده که " العلم خزائن و مفتاحها السؤال فاسئلوا یرحمکم الله فإنه یؤجر فیه اربعة: السائل و المعلم و المستمع و المحب لهم"؛ سیره اهل بیت علیهم السلام هم بر تجلیل از کسی بوده که سوال می پرسیده است.

استاد در خارج حوزه خاطرنشان کرد: در کتاب سفینة البحار آمده است: جاء رجل إلی أمیر المؤمنین (علیه السلام) فقال جئت لأسأل عن أربعة مسائل فقال (ع) سل و إن کانت أربعین فقال أربعین أخبرنی ما الصعب و ما الأصعب و ما القریب و ما الأقرب و ما العجیب و ما الأعجب و ما الواجب و ما الأوجب فقال (ع) الصعب هو المعصیة و الأصعب فوت ثوابها و القریب کل ما هو آت و الأقرب هو الموت و العجب هو الدنیا و غفلتنا فیها أعجب و الواجب هو التوبة و ترک الذنوب هو الأوجب؛ مردی خدمت امیر المؤمنین (ع) آمد و گفت آمده‏ ام تا از چهار مطلب سؤال کنم. فرمود: بپرس، و لو چهل مسأله باشد. عرض کرد: به من بگو که دشوار چیست و دشوارتر کدام است؟ نزدیک چیست و نزدیک تر کدام است؟ شگفت چیست و شگفت‏ تر کدام است؟ واجب چیست و واجب‏ تر کدام است؟ فرمود: دشوار، گناه است و دشوارتر از آن، از دست دادن ثواب آن است. نزدیک، هر آن چیزی است که خواهد آمد اما نزدیک تر از همه، مرگ است. شگفت دنیاست، و غفلت ما در دنیا شگفت‏ تر از آنست. واجب، توبه است و واجب‏ تر از آن، ترک گناه است.

وی اصل پرسش را مطلوب و تأیید شده دانست و گفت: ادبیات پرسش نیز بسیار مهم است. مولا علی(ع) فرمود: إذا سَأَلتَ فَاسأل تَفَقُّها وَ لا تَسأَل تَعَنُّتا؛ سؤال پرسیدن باید برای فهم مطلب باشد، نه برای اینکه دیگران را بیازماییم.

آیت الله خاتمی در ادامه به برشمردن ویژگی های مهم فرد پاسخ دهنده پرداخت و تصریح کرد: پاسخ دهنده باید شجاعت گفتن «نمی دانم» را هم داشته باشد. مولا علی علیه السلام می فرمایند "قول لا اعلم نصف العلم".

وی با اشاره به برخی تمهیدات لازم برای حضور در جلسات پرسش و پاسخ افزود: می بایست فرد پاسخ دهنده، سؤالات را قبل از برگزاری جلسه دریافت کرده و برای آن ها به مطالعه بپردازد تا در جلسه به ارائه پاسخ های صحیح و متقن بپردازد. این به هیچ عنوان دون شأن یک فرد عالم نیست.

سخنگوی هیئت رئیسه مجلس خبرگان رهبری بیان داشت: باید دانست برخی از سؤالات به دلایل مختلفی قابلیت پاسخگویی را ندارد. در این هنگام لازم است بگوییم که سؤال بعدی را مطرح کنند.

وی گفت: پاسخگویی به سؤالات در هر حوزه ای نیازمند تخصص در آن رشته است. ما متخصص پاسخ گویی به تمام سوالات و شبهات تخصصی نبوده و هرکدام از ما ممکن است تنها در یک یا چند علم دارای تخصص باشیم.

آیت الله خاتمی اظهار کرد: شبهه زدایی دینی، خدمتی بزرگ است. در خطبه 38 نهج البلاغه وجه تسمیه شبهه به خوبی آمده است؛ امیرالمؤمنین(ع) در آنجا می فرمایند: إِنَّمَا سُمِّیَتِ الشُّبْهَةُ شُبْهَةً لِأَنَّهَا تُشْبِهُ الْحَقَّ. به دلیل به شبهه، شبهه گفته اند که مطلب باطلی را شبیه به حق بیان می کند.

وی با تأکید بر کمبود دانش و بی سوادی به عنوان ریشه شبهات اظهار داشت: باید به پاسخ گویی شبهات بویژه شبهات دینی و اعتقادی اهتمام جدی داشته باشیم و با ارتقای دانش جامعه به مقابله با آن ها بپردازیم.

عضو شورای عالی حوزه گفت: باید در پاسخ گویی به شبهات جواب را به صورت مختصر و مفید بیان کرد و از بیان مطالب اضافی خودداری کرد؛ زیرا همین توضیحات اضافی ممکن است شبهات جدیدی را برای فرد پرسشگر ایجاد کند.

وی ادامه داد: در باب الحب و البغض اصول کافی آمده است پیغمبر اکرم(ص) بالای منبر رفتند و از مخاطبین خود پرسیدند چه دستگیره ای برای انسان از همه محکمتر است. برخی گفتند نماز و برخی گفتند روزه، اما آن حضرت پس از تمجید از نماز و روزه فرمودند: أَوْثَقُ عُرَی الْإِیمَانِ الْحُبُّ فِی اللَّهِ وَ الْبُغْضُ فِی اللَّهِ.

آیت الله خاتمی در پایان شبهه را به مثابه حباب برشمرد و خاطرنشان کرد: این حباب با برخود به نوک یک سوزن از بین می رود و اگر ما بتوانیم به خوبی پاسخ شبهات را مطرح کنیم، دامنه تأثیر آن ها فروخواهد ریخت.

شایان ذکر است اولین کارگاه آموزشی مدیریت شبهه شناسی و گفتمان سازی طی دو روز و با برگزاری 16 ساعت کلاس و سخنرانی برگزار شد.

همچنین در این کارگاه بررسی شبهات پیرامون حضرت رقیه(س) توسط حجت الاسلام والمسلمین نجم الدین طبسی که از سری برنامه های تلویزیون اینترنتی پاسخ بود، پخش شد.

در این دوره جمعی از اساتید و کارشناسان حوزه پاسخ گویی به شبهات و طلاب سطح سه و چهار تحصیلی از نقاط مختلف کشور حضور داشتند.