بافت قالیچه با روشی نوین در 20 روز ابتکار بانوی قمی

به گزارش خبرگزاری رسا به نقل از خبرگزاری فارس از قم، گاهی یک ایده خلاقانه می‌تواند تحولی در بخش بزرگی از امور اجتماعی یا اقتصادی جامعه رقم بزند. به همین سبب برخی نهادها با حمایت از نوآوری‌ها و خلاقیت‌های نخبگان، به جمع‌آوری ایده‌ها و حمایت تا رساندن آن‌ها به مرحله اجرایی و عملیاتی می‌پردازند. اما متاسفانه فراوان یافت می‌شود که ایده‌ها با وجود مطرح‌شدن در سطح عمومی و حتی موفقیت در آزمون اجرایی، در ادامه مسیر رها می‌شوند. 

در بررسی‌هایی که برای گفت‌وگو با صاحبان ایده‌های خلاقانه داشتیم، با یک خانواده نوآور و تحصیل‌کرده در صنعت فرش دستباف آشنا شدیم که بیش از دو دهه از ثبت رسمی اختراع آن‌ها می‌گذرد. اما وجود موانعی در ادامه مسیر موجب مسکوت ماندن و عدم استفاده از ظرفیت قابل‌توجه اختراع آن‌ها شده است.

گفت‌وگوی ما با خانم «سعیده شریف رازی» مادر این خانواده که همراه با همسر و فرزندانش ایده تحول در بافت فرش دستباف را پیگیری و ثبت کرده و به مرحله تولید انبوه در کارگاه هم رسانده‌اند، را در ادامه می‌خوانید.

فارس: با عرض سلام و تشکر از اینکه فرصت مصاحبه را در اختیار ما قرار دادید، لطفا خودتان را معرفی بفرمایید.

- من هم عرض سلام دارم، بنده سعیده شریف رازی هستم. تحصیلاتم در مقطع کارشناسی مهندسی کامپیوتر و نرم‌افزار است و در مقطع کارشناسی ارشد نیز مدیریت منابع انسانی خوانده‌ام.

فارس: لطفا طرح و اختراع خودتان را تشریح بفرمایید و توضیح دهید این طرح چه تفاوتی با روش‌های سنتی بافت فرش دستباف دارد؟

- طرح ابتکاری بافت قالی، از سال‌ها پیش دغدغه خانواده ما بوده و در این زمینه حدود 26 سال پیش ثبت اختراع داشته‌ایم در این راه سرمایه شخصی بسیاری را هزینه کرده‌ایم.

در این طرح، بافت فرش به دو مرحله تقسیم می‌شود. مرحله اول که بافنده نقشی در آن ندارد و در کارگاه ما انجام می‌شود، آماده‌سازی نخ شامل تهیه نقشه و نقشه‌خوانی با استفاده از نرم افزارهای رایانه‌ای است و همچنین برش و آماده‌سازی نخ بر اساس رنگ‌های موجود در نقشه در قالب قرقره‌هایی که تحویل بافنده شود.

نخ‌های قالی طبق نقشه قالی از پیش روی یک نوار نصب می‌شود و نوار داخل قرقره پیچیده می‌شود، به طوری‌که نخ ها به اندازه 3 و نیم الی 4 سانت برش داده و آماده گره‌زدن می‌شوند.

مرحله دوم، بافت فرش توسط بافنده است که هم می‌تواند در کارگاه باشد و هم در منزل افراد. در این مرحله، بافنده نواری که نخ‌ها به ترتیب رنگ مشخص شده در نقشه بر روی آن نصب شده‌اند را در اختیار دارد و از آن استفاده می‌کند.

نکته جالب توجه این طرح این است،  افرادی که بینایی کمتری دارند و حتی نابینایان نیز می‌توانند از این روش استفاده کنند و شغل و درآمدی به دست آورند.

فارس: با این توضیحات، بافنده فرش اصلا نقشه را نمی‌بیند و برش نخ هم انجام نمی‌دهد. این مطلب درست است؟

- بله، همینطور است. این موجب می‌شود آسیب‌هایی که در روش سنتی به چشم و ریه بافنده فرش به واسطه نیاز به دقت برای نقشه خوانی و برش نخ وجود دارد، کاملا برطرف شود. به همین دلیل کمک زیادی به سلامتی بافندگان فرش که اغلب بانوان خانه‌دار و از قشر کم درآمد جامعه هستند، می‌کند.

فارس: دیگر مزایای این روش چیست؟

- در این روش بافنده زمان بسیار کمتری را صرف بافت فرش می‌کند. چون دیگر نیاز به مهارت نقشه‌خوانی و صرف زمان برای تشخیص رنگ و جدا کردن و برش نخ نیست. این کارها در مرحله اول انجام شده است. بافنده صرفا نخ های برش یافته را از روی نوار بر می‌دارد و گره می‌زند.

فارس: این صرفه در زمان برای بافنده به چه میزان است؟

- اگر بافنده ماهری در روش سنتی یک قالیچه با متراژ مشخص را در 6 ماه بتواند ببافد در این روش می‌تواند در 20 روز یا کمی بیشتر این کار را انجام دهد. البته با احتساب وقتی که یک نیروی دیگر در مرحله اول گذاشته و آن هم حدود 20 روز است، مجموعا 40 نفر روز برای آن صرف می‌شود. یعنی زمان 6 ماه به 40 روز برای یک نیروی کار کاهش می‌یابد، مشخص است که این صرفه زیادی برای بافندگان دارد.

فارس: کیفیت محصول در این روش در مقایسه با روش سنتی چگونه است؟

- به دلیل دقت بالای نرم‌افزاری در تهیه و تولید نقشه و نوارهای بافت در مرحله اول، کیفیت و زیبایی محصول در نقشه نیز ارتقای چشمگیری پیدا کرده و بیشتر مورد استقبال مصرف‌کنندگان قرار می‌گیرد. نقشه‌هایی که در گذشته به دلیل شلوغی طرح و تنوع رنگ بافت آن سخت بود به روش جدید ابتکاری ما دیگر سختی بافت در کار نیست.

فارس: با این شرایط هرکس گره‌زدن‌های ساده در فرش را آموزش ببیند، به سهولت امکان اشتغال در این بخش را دارد.

بله، طرح مدنظر ما می‌تواند در زمینه اشتغال بسیار موثر باشد و اشتغال‌زایی بیشتری را در جامعه ایجاد کند، این طرح انعطاف بسیار خوبی دارد و افراد بیشتری را می‌تواند در روستاها و مناطق محروم مشغول به کار کند.

فارس: آیا به صورت عملیاتی، این روش مورد آزمایش قرار گرفته و جواب مناسبی از اجرای آن دریافت شده است؟

- حدود سال 1374 ما با تلاش همه اعضای خانواده کارگاهی را به همین روش راه‌اندازی کردیم. همسرم در امور اجرایی کارگاه کمک زیادی می‌کرد و بخش‌های طراحی و کارهای نرم‌افزاری را هم پسرم انجام می‌داد. در واقع خانواده ما سرمایه زیادی صرف راه‌اندازی کارگاه کرد. در آن زمان 20 نفر کارگر در کارگاه مشغول به فعالیت بودند، علاوه بر افراد مشغول در کارگاه حدود 20 نفر هم در خانه‌های خود کار می‌کردند. در آن سال‌ها حدود 20 طرح را در تیراژ 20 عددی توانستیم ببافیم یعنی حدود 400 محصول تولید شد.

کسانی که در آن زمان قبول کردند به شیوه ابتکاری ما قالی ببافند بعد از چند وقت گفتند که این روش برایشان بهتر است و سود بیشتری هم دارد، اما متاسفانه یا خوشبختانه محصولات ما نتوانست به بازار فرش سنتی راه پیدا کند.

دلیلش هم این بود که بخش عمده سرمایه تولید این 400 فرش‌ها که غالبا در ابعاد تابلوفرش بود، به ما بازنگشت. به خاطر دارم که این تابلوفرش‌ها یا به عنوان نمونه کار به جاهای مختلف ارسال شد یا به برخی مسئولین هدیه داده می‌شد. به ما گفته بودند می‌شود این طرح را به شکل نیمه‌صنعتی تصویب و از آن حمایت کنند، البته این طرح به تصویب هم رسید اما وامی که برای توسعه اشتغال قرار بود به ما داده شود، به دلیل موانعی که داشت اختصاص داده نشد.

اگر در آن زمان وامی که قرار بود به ما داده شود را پرداخت می‌کردند می‌توانست بسیاری از مشکلات ما را حل کند؛ چون ما در این مسیر هرچه سرمایه از خود داشتیم را هزینه کردیم و حتی از اطرافیان و آشنایان نیز قرض کردیم.

فارس: آیا در حال حاضر هم برای احیای کارگاه و تولید به این روش ابتکاری در حال پیگیری هستید؟

• بله. علاوه بر اینکه اخیرا در یکی از صندوق‌های بسیج سازندگی برای استفاده از تسهیلات عضو شده‌ایم، اما به دلیل نیاز به سرمایه قابل توجه برای این کار هنوز موفق به آغاز مجدد کار نشده‌ایم. همچنین در سفر هیئت دولت به قم که اواخر سال گذشته بود، طرح مکتوب راه اندازی کارگاه را به مراجع مربوطه هم ارائه کرده‌ایم و در حال پیگیری هستیم.   

  فارس: در طول سال‌های گذشته چطور؟

  - متاسفانه این عدم همکاری‎‌ها باعث شد طرح در همان سال‌های دهه 70 دیگر دنبال نشود و به نوعی خوابید، در این طرح ما نیازمند سرمایه‌ قابل توجه هستیم و معتقد هستم این طرح در کمترین زمان ممکن تبدیل به یک طرح پر بازده می‌شود و با اولین نمایشگاه و یا صادراتی که در این زمینه انجام شود سرمایه هزینه شده به راحتی برمی‌گردد.

  ما امیدمان را در توسعه و ادامه این طرح از دست نداده‌ایم، اگر فرد سرمایه گذار علاقه‌مند به این کار باشد، می‌تواند کمک شایانی در توسعه این طرح به ما کند، البته با تاجران بسیاری هم به مذاکره پرداخته‌ایم اما آن‌ها حاضر نیستند که شیوه سنتی خود را تغییر دهند، مسئولین هم شاید دغدغه و مسائل دیگری برای آن‌ها اولویت داشته باشد. به هر جهت متاسفانه تا به حال نتوانسته‌ایم در بحث حامی مالی موفق شویم.

  فارس: اگر نکته پایانی مد نظرتان هست، بفرمایید.

  - چیزی که ما به آن اطمینان داریم و آزموده‌ایم این است که اگر این کار توسعه پیدا کند می‌توانیم روستاییان و ساکنین مناطق محروم را هم تحت پوشش قرار دهیم. همه این‌ها نیازمند سرمایه و حامی مالی مناسب است تا بتوانیم با کمک این عزیزان به خدمت بزرگ اشتغال‌زایی که مسئله مهمی در کشور است بپردازیم و گامی جهت بهبود وضعیت کسب‌و‌کار برداریم.

  انتهای پیام / 78032/ی/ ت 17