شکل‌گیری اقتصاد دانش‌بنیان و اشتغال آفرین

به گزارش خبرگزاری رسا، سال ۱۴۰۱ و آغاز قرن جدید توسط مقام معظم رهبری به نام سال تولید، اقتصاد دانش بنیان و اشتغال آفرین نام گذاری شده است. در این نوشتار به دنبال پاسخ به این سئوال خواهیم بود که اقتصاد دانش بنیان و اشتغال آفرین در کشور چگونه شکل میگیرد؟ اقتصاد دانش بنیان، اقتصادی است که از منابع و عوامل تولیدی به صورت علمی و بهینه استفاده و محصولات دانش بنیان تولید میکند.

به عبارت دیگر برای حل مسائل و مشکلات و رفع نیازهای جامعه بشری از عوامل تولیدی و منابع در دسترس بهترین استفاده را خواهد داشت که منجر به ارائه راه حل ها و ایده های خلاقانه خواهد بود. این اقتصاد نتیجه شکل گیری و ایجاد فضا و اکوسیستم کارآفرینی در کشور است که متناسب با فرصت های منطق های و آمایش منطقه ای شکل میگیرد. به طوری که امروزه یکی از مدل های توسعه اقتصادی شکل گیری اکوسیستم کارآفرینی متناسب با آمایش منطقه ای است که منجر به رشد اقتصادی و کاهش فقر خواهد بود.

مهمترین بازیگر در اقتصاد ایران دولت و سیاست های دولتی است که با سیاستگذاری خود میتواند در شکل گیری اکوسیستم کارآفرینی و اقتصاد دانش بنیان موثر باشد. طبق اصول علم اقتصاد، وظیفه دولت آماده سازی زیرساخت های و تسهیل زمینه سازی حضور حداکثری صاحبان ایده و کارآفرینان است که به ایجاد اقتصاد دانشبنیان کمک خواهد کرد. متأسفانه در دهه های گذشته و بالاخص دهه ۹۰ اقتصاد کشور علارغم منابع سرشار و پتانسیل های خدادادی فراوان به دلیل تحریم ها و سیاستگذاری های نابهینه از مدار توسعه اقتصادی فاصله گرفته است و برای برگشت به مدار توسعه و خروج از مدارهای توسعه نیافتگی نیاز مبرم به تغییرات اساسی در بازیگران کلیدی دارد و بازیگر کلیدی تأثیرگذار در اکوسیستم کارآفرینی کشور دولت و بلاخص سیستم آموزشی کشور است.

برای همه گان روشن است که مدسه و دانشگاه در حوزه خودشناسی و آمادگی برای ورود به دنیای کسب و کار و ایجاد اقتصاد دانش بنیان دارای خلأهای فراوانی است و هر ساله محصولات آموزش و پرورش و آموزش عالی میلیون ها فارغ التحصیلی هستند که هنوز نمیدانند؛ چه کاره هستند و برای چه کاری ساخته شدهاند و کجا دنبال فرصت های خوب باشند. این خروجی سیستم آموزشی بر اساس احساسات غیرمنطقی وارد شغل ها و کسب و کارهای میشوند که نتیجه آن نارضایتی، سرخوردگی، ورشکستگی و از دست دادن دارایی های فردی و جمعی است.

با توجه به ارتباطی که با واحدهای تولیدی صنعتی، معدنی و بازار داشتم، شاهد طرح های فراوانی بودم که هیچ توجیه فنی و اقتصادی نداشتند و به جای اینکه تولید ثروت و رضایت کنند، ورشکستگی و سرخوردگی و زیان متوجه مالکان میکردند، شاهد مراجعه جوانانی بودم هیچ ایدهای برای کسب و کار نداشتند، اما میخواستند صاحب شغل شوند یا اینکه ایده ی خامی داشتند، اما نمیدانستند که چگونه آن ارزیابی و پخته کنند، بازنشستگان و پدرانی را ملاقات نمودم که میخواستند با پول بازنشستگی و پسانداز خود برای فرزندان بیکار و دوران بازنشستگی خود کسب و کاری را شروع کنند، اما نمیدانستند از کجا شروع کنند. طرحهای غیرقابل توجیه فراوانی در اطراف ما اجرا شده است،کسب و کارهای ورشکسته و غیرقابل توجیه و هزاران مورد دیگر که نشان میدهند ما درست سرمایه گذاری و درست شروع نکرده ایم و این وظیفه نظام آموزشی کشور است. به طور خلاصه میتوان گفت که شکل گیری اقتصاد دانش بنیان و اشتغال آفرین از مسیر مسأله شناسی، خلاقیت، نوآوری و کارآفرینی میگذرد و این مسیر باید توسط سیستم آموزشی تعریف و آماده شود.

دکتر حسن عبدی - مسئول هسته پژوهشی اقتصاد حوزه دانشجویی شهرستان بوکان